Έγγραφο 8 – Κρητικός Κήρυξ, Παρασκευή 16 Ιουλίου 1943

Ο Φρούραρχος Ηρακλείου Δρ. Στόσμπεργκ κάνει με γνωστοποίηση στους κατοίκους του Νομού Ηρακλείου συμπληρωματικά μέτρα σε συνέχεια της ανακοίνωσης που εξέδωσε την 5ην Ιουλίου 1943, μετά το σαμποτάζ στο αεροδρόμιο του Καστελλίου και στις αποθήκες καυσίμων των Πεζών.



ΦΡΟΥΡΑΡΧΕΙΟΝ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

ΓΝΩΣΤΟΠΟΙΗΣΙΣ

Προς συμπλήρωσιν της γνωστοποιήσεώς μου από 5-7-1943 απαγορεύεται απολύτως εντός απαγορευμένων ωρών, από 21ης μέχρι 4.30 εις τον πληθυσμόν η κυκλοφορία επί των δημοσίων οδών και πλατειών. Δια να αποφύγωμεν δυστυχήματα συνεπεία παρανοήσεως, συνιστάται όπως ήδη μετά το σκότος, εφ’όσον δεν είναι απολύτως απαραίτητον, να μην εξέρχωνται οι πολίται εις τας οδούς.

Επιτρέπονται μόνον οι κάτωθι εξαιρέσεις :

1) Δεν ισχύει η απαγόρευσις δια τους Έλληνας χωροφύλακας και δια τους πυροσβέστας της πόλεως Ηρακλείου, εφ’όσον ούτοι εντός των απηγορευμένων ωρών εκτελούν υπηρεσίαν τινά, δέον όμως όλοι να είναι εφοδιασμένοι με υπηρεσιακάς ταυτότητας.

2) Πρόσωπα τα οποία απασχολούνται εις τας Γερμανικάς Υπηρεσίας και τα οποία είναι εφωδιασμένα με ταυτότητας και περιβραχιόνιον, επιτρέπεται να κυκλοφορώσιν κατά τας απηγορευμένας ώρας από την οικίαν των εις το μέρος όπου εργάζονται και μετ’επιστροφής μόνον εφ’όσον συνοδεύονται υπό στρατιωτών. Η υπηρεσιακή των ταυτότης, δέον να φέρη την υπογραφήν του Προϊσταμένου της υπηρεσίας ή του Προϊσταμένου της Μονάδος.

3) Υπάλληλοι και εργάται του Ηλεκτρικού Εργοστασίου, του Υδραγωγείου και της Τηλεφωνικής Υπηρεσίας, δύνανται να κυκλοφορώσιν εφ’όσον απαιτούνται επιδιορθώσεις, των οποίων η εκτέλεσις είναι άμεσος. Εργάται του Υδραγωγείου και του Ηλεκτρικού Εργοστασίου, λαμβάνουν τας ταυτότητάς των από το Φρουραρχείον, (τμήμα Τεχνικόν ), εργάται και υπάλληλοι της Τηλεφωνικής Υπηρεσίας, από την Προϊσταμένην των Στρατιωτικήν Υπηρεσίαν.

4) Ιατροί και μαίαι δύνανται να κυκλοφορώσιν κατά τας ώρας της νυκτός επί των δημοσίων οδών και πλατειών, εφ’όσον τούτο απαιτεί η εκτέλεσις του επαγγέλματός των. Η Νομαρχία χορηγεί εντός της πόλεως Ηρακλείου ταυτότητας δια δώδεκα Ιατρούς, αι οποίαι δέον να φέρωσιν την έγκρισιν του κ. Φρουράρχου. Εις τα χωρία η έγκρισις χορηγείται, κατά την κρίσιν των κατά τόπους Φρουράρχων.

5) Ποιμένες οι οποίοι κατά τας απηγορευμένας ώρας παραμένουσι με τα ποίμνιά των εις την ύπαιθρον, δέον να μη απομακρύνωνται των ποιμνίων των. Η βοσκή των ζώων κατά τας ώρας της νυκτός, απαγορεύεται απολύτως.

Ηράκλειον τη 13 Ιουλίου 1943

Ο Φρούραρχος

Δρ. ΣΤΟΣΜΠΕΡΓΚ

Θα ακολουθήσουν δύο έγγραφα, το έγγραφο υπ.αρ. 9, η επιστολή του Πάτρικ Λη Φέρμορ προς τους Αντιστασιακούς και τους κατοίκους της νήσου Κρήτης, και το έγγραφο υπ.αρ.10, από το ημερολόγιο αναφορών της 22ας Μεραρχίας Πεζικού των γερμανικών δυνάμεων, του έτους 1943.

Έγγραφο 9 – Επιστολή του Πάτρικ Λη Φέρμορ

Στο αρχείο του Χρήστου Τζιφάκη βρίσκεται ιδιόγραφη επιστολή του Πάτρικ Λη Φέρμορ, ή Μιχάλη, ή Φιλεντέμ, η οποία απευθύνεται στους συναγωνιστές του Αντιστασιακούς, αλλά και σε ολόκληρο τον Κρητικό λαό. Η ημερομηνία της επιστολής είναι η 11η Ιουλίου και συντάχτηκε μετά τα σαμποτάζ του αεροδρομίου Καστελλίου και των βενζινών των Πεζών. Είχαν ακολουθήσει οι 50 εκτελέσεις πατριωτών ( 19 στο Ηράκλειο, 10 στο Ρέθυμνο και 20 στα Χανιά ).

Με την επιστολή του αυτή ο Πάτρικ Λη Φέρμορ θέλει να τονίσει την αναγκαιότητα των σαμποτάζ και να στηρίξει τους συναγωνιστές του και τους κρητικούς, αφού το ηθικό τους είχε καταρρακωθεί μετά τις πενήντα εκτελέσεις, λόγω των σαμποτάζ.

Αγαπητοί φίλοι και συνεργάται

Θέλω να σας γράψω σε όλους σας δυο λέξεις σχετικές με τας τελευταίας ενεργείας σαμποτάζ και εκτελέσεις. Ίσως μας φαίνονται εδώ με τον στενόν μας ορίζοντα ότι αι πράξεις αυταί με τα λυπηρά αποτελέσματά των είναι σκληραί και άδικαι. Μας φαίνονται μεμονομέναι και είναι δύσκολο δια μας εδώ εις την Κρήτη τι σχέσεις αυταί αι πράξεις μπορούν να έχουν με την πρόοδο του πολέμου.

Σπανίως μπορούμεν να καταλάβουμεν την ωφέλειάν των τουλάχιστον αμέσως. Σήμερα η σημασία των τελευταίων πράξεων είναι ολοφάνερη αφού εμάθαμεν ότι τα συμμαχικά στρατεύματα έκαμαν αποβίβασιν εις την Σικελίαν και ημπορούμεν ευκόλως να καταλάβωμεν ότι η καταστροφή των εχθρικών αεροπλάνων επιδρά με πολύ πρακτικόν τρόπον επί των επιχειρήσεων εις την Σικελίαν. Πολλά πλοία φορτωμένα στρατεύματα δια την εισβολήν εφύγανε από τα λιμάνια της Μέσης Ανατολής και χάρις εις τας καταστροφάς (από σαμποτάζ) βομβαρδιστικών και πρόχειρης καύσιμης ύλης, πολλές εκατοντάδες Συμμαχικού Στρατού εγλύτωσε από τον θάνατον και έφθασαν εις τον προορισμόν των άβλαυται δια να κτυπήσουν το πρώτο πλήγμα δια την απελευθέρωσιν της Ευρώπης. Αν και δεν είναι πάντοτε εύκολο να καταλάβωμεν την αιτία των πράξεων αι οποίαι έχουν τόσο τραγικά αποτελέσματα δια μας εδώ, σας βεβαιώνω ότι έχουν πάντοτε. Δυστυχώς ο πόλεμος είναι πάντοτε έτσι, κάθε βομβαρδισμός έχει αθώα θύματα, σχεδόν κάθε προετοιμασία πυροβολικού σκοτώνει μερικούς από την εμπροσθοφυλακήν που θα κάνει την επίθεσιν μετά όπως ξεύρει κάθε στρατιώτης. Η Κρήτη είναι σήμερα εις την πρώτην γραμμήν. Θυσίας έχομεν και ασφαλώς θα έχωμεν άλλας και πρέπει να είμεθα έτοιμοι να τας αντιμετωπίσωμεν με θάρρος και ψυχραιμίαν. Εάν γινώμεθα τρομοκρατημένοι και να χάσωμεν το ηθικόν μας θα πη ότι τα βάρβαρα μέτρα του άτιμου εχθρού μας επέτυχαν. Εάν μείνωμεν ακλόνητοι και αποφασισμένοι να συνεχίσωμεν την εργασίαν εις τον αγώνα μας θα πη ο εχθρός απέτυχεν. Είναι μια μεγάλη ήττα δι αυτόν.

Θυσίες θα έχωμεν, κάθε πτώσις του ηθικού μας θα είναι ένα βήμα προς τα πίσω, είναι ένα βήμα προς την ηττοπάθεια, είναι πολύ βλαβερό σαμποτάζ.

Κάθε αντίστασις είναι ένα βήμα εμπρός και βοηθά την πραγματοποίησιν της νίκης και της ελευθερίας.

Εάν η ζωή υπό τον ζυγόν γίνεται ανυπόφερτη, τα βουνά μένουν πάντοτε ελεύθερα και φιλόξενα.

Πρέπει να προσπαθούμεν να δούμεν τον πόλεμον σε εβραίον ορίζοντα εξ ολοκλήρου.

11 Ιουλίου 1943

Η νίκη και η ελευθερία αξίζουν κάθε θυσία

Με εκτίμηση και αγάπη

Πάτρικ Μιχαήλ

Λη Φέρμορ

Λοχαγός

Σχόλια πάνω στη επιστολή από τον Νίκο Κοκονά στο βιβλίο του Βρετανοί Κατάσκοποι στην Κρήτη

…περισσότεροι του ενός ήσαν βέβαια οι φίλοι και συνεργάται, αποδέκτες της 3ης επιστολής του Λη Φέρμορ ( του αρχείου του Χρήστου Τζιφάκη ) που κυκλοφόρησε σε πολλά αντίγραφα.

Ο Λη Φέρμορ απευθύνει προς όλους τους Κρητικούς φίλους και συνεργάτες αντιστασιακούς την 3η επιστολή του και σκοπεύει στην τόνωση του ηθικού τους και την αιτιολόγηση της αναγκαιότητας των σαμποτάζ, παρ’όλα τα σκληρά και αναπόφευκτα αντίποινα.

Τότε είχαν λάβει χώρα συνδυασμένα στο νησί σαμποτάζ (αεροδρομίου Καστελλίου, αποθήκες Πεζών, κ.ά. )

Σαν συνέπεια είχαν την εκτέλεση δεκάδων ομήρων.

Έγγραφο 10 – Αναφορά της 22ας Μεραρχίας Πεζικού του έτους 1943

Ο εξαίρετος αντιστασιακός – συγγραφέας Ρεθεμνιώτης κ. Μάρκος Πολιουδάκης, βαθύς γνώστης των Αντιστασιακών γεγονότων στο νησί μας, μου μεταβίβασε φάκελο με το ημερολόγιο αναφορών της 22ας Μεραρχίας Πεζικού, που είχε έδρα τις Αρχάνες, του έτους 1943. Ολόκληρο το ημερολόγιο αναφορών έτους 1943, βρίσκεται στο αρχείο του και σε μετάφραση θα αναφέρω ότι γράφτηκε σ’αυτό στις ημερομηνίες 4.7.1943 και 5.7.1943

Ο τίτλος του εγγράφου είναι :

Tatigkeitsbericht der Abteilung lc 22.Jnf. Div.

Zum Kriegstagebuch Nr. 13

Der Abt. la fur die Zeit vom 1.1 – 31.12.43

45374

4.7.1943

Στους Μουχτάρους σκότωσαν στις 23.50 έναν σκοπό. Στις 23.54 συναγερμός 3 μονάδων επεμβάσεων 00.20 έγιναν τρεις εκρήξεις

( ανατινάξεις ) στο αεροδρόμιο, όπου κατεστράφη ένα αεροπλάνο.

Κατά τις 01.00 έγινε επιχείρησις σαμποτάζ εναντίον της αποθήκης καυσίμων στους Κουνάβους. Με ωρολογιακό μηχανισμό και ισχυρό φορτίο κατεστράφησαν 10 κυβικά μέτρα καυσίμων.

5.7.1943

Την νύχτα προς την Δευτέρα, 5.7.43, διενεργήθησαν και πάλι έπειτα από πολύ καιρό πράξεις σαμποτάζ από εχθρικά κομάντος.

Τα κτυπήματα απευθύνοντο στην αποθήκη καυσίμων εις Κουνάβους και το αεροδρόμιο Καστελλίου. Ένας Γερμανός στρατιώτης σκοτώθηκε, ένας Ιταλός στρατιώτης ετραυματίστηκε. Λεπτομέρειες για τις πράξεις σαμποτάζ και για τα αντίμετρα ίδε έκθεση τμήματος 22 Κυνηγών τανκς.

ΣΥΝΗΜΜΕΝΟ 180

Αντίγραφο της γνωστοποιήσεως του 65ου Συντάγματος Γρεναδιέρων ( 223/43 απορρήτου ) για τις επιχειρήσεις των σαμποτάζ Καστέλλι και Πεζά.

ΣΥΝΗΜΜΕΝΟ

182 – 184

Γνωστοποίησις της GFP για τις επιχειρήσεις σαμποτάζ Καστελλίου και Κουνάβων ( 5/303/43 απορρήτου )

ΣΥΝΗΜΜΕΝΟ 185

Κατά την διάρκεια της νυκτός εκλήθησαν από τον Υπολοχαγό Nagenggast για άμεση ερευνητική εργασία η GFP και η βοηθητική υπηρεσία αντικατασκοπίας. Για την διαπίστωσιν του τάγματος 22 Σκαπανέων 2./Pi.Btl.22, αναφορικά προς την τύχην των Άγγλων κομάντος και εκρηκτικών πυρομαχικών, ίδε συνημμένη έκθεση.

Σχόλια για την πιο πάνω αναφορά :

Α. Στην γερμανική αναφορά, το γεγονός της ανατίναξης του αεροδρομίου Καστελλίου καταγράφεται σε δυο ημερομηνίες, 4 και 5 Ιουλίου γιατί ακριβώς η είσοδος στο αεροδρόμιο των κομάντος έγινε στις 4 Ιουλίου λίγο πριν τα μεσάνυχτα και οι σαμποτέρ παρέμειναν στο αεροδρόμιο μέχρι την 2α πρωινή ώρα της 5ης Ιουλίου.

Β. Οι γερμανοί γνωρίζουν ότι το σαμποτάζ έγινε από Άγγλους κομάντος και γι αυτό το αναφέρουν στο πιο πάνω συνημμένο 182-184. Οι εκτελέσεις λοιπόν των πατριωτών που ακολούθησαν, δεν μπορούν να δικαιολογηθούν, και γι’αυτό στην προκήρυξη του Μπρώυερ αποκρύπτεται αυτό το γεγονός.

ΤΕΛΟΣ