Από την εφημερίδα της εποχής ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ, θα παρακολουθήσουμε 8 έγγραφα που έχουν άμεση σχέση με το Β΄ σαμποτάζ του αεροδρομίου Καστελλίου στις 5 Ιουλίου 1943.

Έγγραφο 1 – Κρητικός Κήρυξ, Πέμπτη 8 Ιουλίου 1943.

Με ημερομηνία 5 – 7 – 1943 ο Κρητικός Κήρυξ δημοσιεύει προκήρυξη του διοικητού Φρουρίου Κρήτης Μπρούνο Μπρώυερ:

ΚΡΗΤΕΣ

Από της αναλήψεως των καθηκόντων μου, ως διοικητού του Φρουρίου Κρήτης, επέδειξα έναντι του πληθυσμού, την μεγαλυτέραν συμπάθειαν, εν τη ελπίδι μιας ειλικρινούς στάσεώς του και παρέσχον συνεχώς σειράν ευνοϊκών μέτρων.

Παρ’ όλα ταύτα, κατά την νύκτα της 4ης προς την 5ην Ιουλίου, έλαβε χώραν σειρά ενεργειών από σχεδίου, εναντίον εγκαταστάσεων του γερμανικού στρατού, καθ’ά εφονεύθη εις Γερμανός στρατιώτης και ετραυματίσθη εις Ιταλός τοιούτος.

Δια του τρόπου τούτου, ο πληθυσμός δεν εφάνη άξιος της επιδειχθείσης εμπιστοσύνης.

Επειδή οι δράσται δεν ηδυνήθησαν να διαπράξουν τας ενεργείας ταύτας σαμποτάζ, ειμή μόνον δια της υποστηρίξεως ενός τμήματος του πληθυσμού, διέταξα τα κάτωθι :

1. Η αστυνομική ώρα, εις ολόκληρον την νήσον καθορίζεται από της εκδόσεως της παρούσης και μέχρι νεωτέρας διαταγής, από της 21ης – 4.30΄ ώρας. Τα κέντρα δέον να κλείνουν κατά την 20ην ώραν.

2. Οι κινηματογράφοι, κλείονται μέχρι νεωτέρας διαταγής δια τον αστικόν πληθυσμόν.

3. Αι άδειαι των εργατών, οίτινες ειργάζοντο εις γερμανικάς υπηρεσίας και οι οποίοι είχον λάβει άδειαν θερισμού, ανακαλούνται.

4. Ετυφεκίθησαν πεντήκοντα ( 50 ) βεβαρυμένα πρόσωπα.

Επιφυλάσσομαι δια την λήψιν περαιτέρω αυστηρών μέτρων, εάν εντός επτά (7) ημερών, δεν επιτευχθή δια της εντατικής συνεργασίας του πληθυσμού η ανακάλυψις των δραστών και των βοηθών των.

Χανιά 5 Ιουλίου 1943

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ

ΤΟΥ ΦΡΟΥΡΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

ΜΠΡΩΥΕΡ

Έγγραφο 2 – Κρητικός Κήρυξ, Πέμπτη 8 Ιουλίου 1943

Την επόμενη μέρα του σαμποτάζ ο φρούραρχος Ηρακλείου Δρ. Στόσμπεργκ ανακοίνωσε προς τους κατοίκους του Νομού Ηρακλείου:

Καθίσταται γνωστόν εις τους κατοίκους του Νομού Ηρακλείου, ότι από σήμερον και μέχρι νεωτέρας διαταγής, επί των δημοσίων οδών και Πλατειών απαγορεύεται απολύτως η κυκλοφορία από της 21ης μέχρι 4.30΄ πρωινής ώρας. Πολίται οίτινες κατά τας απηγορευμένας ώρας της κυκλοφορίας, ήθελον παραβή την διαταγήν, θα συλλαμβάνωνται. Πας ο αποπειρώμενος να διαφύγη θα πυροβολήται. Άπαντα τα καταστήματα πρέπει να κλείνουν την 20ην ώραν. Η διαταγή αύτη δεν ισχύει δια τους άνδρας της Ελληνικής χωροφυλακής και του Πυροσβεστείου, οίτινες όμως δέον να κυκλοφορώσι εν στολή ή να ώσιν εφοδιασμένοι δια ταυτοτήτων.

Έλληνες πολίται οι οποίοι εργάζονται εις γερμανικάς υπηρεσίας, δύνανται να κυκλοφορώσι, μεταξύ της οικίας των και της υπηρεσίας, εις ήν εργάζονται, μόνον κατόπιν συνοδείας (γερμανικής ή Ιταλικής ).

Εργάται και υπάλληλοι οι οποίοι απασχολούνται εις το ηλεκτρικόν εργοστάσιον ή την Τηλεφωνικήν Υπηρεσίαν, ως και οι εκτελούντες υπηρεσίαν κατά την νύκτα, δέον να φέρωσι περιβραχιόνιον και να ώσιν εφοδιασμένοι με ταυτότητα, η οποία παρέχει εις αυτούς το δικαίωμα να κυκλοφορώσιν άνευ Στρατιωτικής συνοδείας κατά τας απηγορευμένας ώρας, επί των Δημοσίων οδών και πλατειών.

Πάσα παράβασις θα τιμωρείται αυστηρώς. Η διαταγή αυτή ισχύει από σήμερον

Ηράκλειον 6 – 7 – 1943

Ο Φρούραρχος

ΔΡ. ΣΤΟΣΜΠΕΡΓΚ

Έγγραφο 3 – Κρητικός Κήρυξ, Σάββατο 10 Ιουλίου 1943

Ο Γενικός διοικητής Κρήτης Πασσαδάκης φτάνει στο Ηράκλειο να διευθετήσει το θέμα των 190 ομήρων που έχουν κλειστεί σε συρματοπλεγμένη έκταση στο χωριό Αγιές Παρασκιές στην τοποθεσία Διακονιάρης. Με την άφιξή του δίδει συνέντευξη στην εφημερίδα Κρητικός Κήρυξ:

Τα τελευταία θλιβερά γεγονότα με κατελύπησαν διότι διετάραξαν την ησυχίαν της νήσου την οποίαν μετά τόσους κόπους είχομεν κατορθώσει να επιτύχωμεν.

Δια προκηρύξεώς μου προς τον Λαόν εκθέτω τας σκέψεις μου επί της καταστάσεως, τας οποίας τον παρακαλώ, προς το συμφέρον του, να προσέξη διότι δεν υπάρχει λόγος κατά την διάρκειαν του Παγκοσμίου πολέμου να ακολουθή εσφαλμένην πολιτικήν εξυπηρετούσαν ξένα συμφέροντα και να θυσιάζεται υφιστάμενος τόσας απωλείας εις αίμα. Ήδη ο Αξιότιμος Διοικητής Φρουρίου εδέχθη την παράκλησιν να αφεθούν ελεύθεροι οι εις τα Πεζά 190 δια το τελευταίο σαμποτάζ κρατούμενοι.

Την επιεική μάλιστα απόφασιν ταύτην του Αξιοτ. Δ/του Φρουρίου έλαβον την εντολήν να έλθω να ανακοινώσω εις τους κρατουμένους και να τοις δηλώσω εκ μέρους του ότι τόσον αυτοί όσον και οι άλλοι κάτοικοι της νήσου πρέπει καλώς να κατανοήσουν ότι ο πόλεμος είναι σκληρός και ότι πάσα εκ μέρους των κατοίκων ενίσχυσις, συνεργασία ή απόκρυψις διαφόρων ομάδων σαμποτέρ, τας οποίας είναι ενδεχόμενον να στέλλη ο εχθρός εις την νήσον δια να διαταράττη την καλήν συνεργασίαν των στρατευμάτων κατοχής και του πληθυσμού, θα τιμωρήται αυστηρότατα όπως επιβάλλουν τούτο οι σκληροί κανονισμοί του πολέμου.

Όλοι οι κάτοικοι ιδία της υπαίθρου, πρέπει να προσέχουν πολύ εις το ζήτημα τούτο και να βοηθούν τας αρχάς εις περίπτωσιν σαμποτάζ διότι αυτό είναι το συμφέρον των καθ’όσον είναι δυνατόν να υποστούν και αυτοί τας συνεπείας, επειδή εν ώρα πολέμου, δεν είναι εύκολον να γίνουν λεπτολόγοι ανακρίσεις και να συλληφθούν μόνον οι δράσται οίτινες άλλωστε τρέπονται εις φυγήν δια να πληρώσουν οι άλλοι.

Δια τούτο επ’ουδενί λόγω πρέπει να βοηθώνται ή να αποκρύπτωνται σαμποτέρ προ της δράσεως ή μετά αυτήν αλλά να συλλαμβάνωνται, να καταδίδωνται δια να μην πάθουν οι κάτοικοι της περιφερείας.

Οι σαμποτέρ αυτοί, τα όργανα της ξένης προπαγάνδας, δεν είναι δυνατόν να δράσουν χωρίς να έχουν συνεργάτας, συνενόχους, οδηγούς και εντοπίους τινάς και δια τούτο τα στρατεύματα κατοχής θεωρούσιν υπεύθυνον δια τα σαμποτάζ αυτά και τον πληθυσμόν του οποίου μέλη λαμβάνουν μέρος.

Ας κατανοηθή όθεν καλώς η γνώμη αύτη των Στρατευμάτων κατοχής σχετικώς με το σαμποτάζ και ας προσέξουν οι κάτοικοι εις το σημείον τούτο να μη συνεργάζωνται ή συγκαλύπτουν τους σαμποτέρ διότι τας ενεργείας των υπάρχει κίνδυνος να πληρώσουν αθώοι κάτοικοι της Νήσου.

Έγγραφο 4 – Κρητικός Κήρυξ, Σάββατο 10 Ιουλίου 1943

Μετά το σαμποτάζ στο αεροδρόμιο Καστελλίου και στις βενζίνες στα Πεζά, οι Γερμανοί συλλαμβάνουν και κλείνουν σε χωράφι στη θέση Διακονιάρης Αγιών Παρασκιών 190 άτομα, όλοι από την επαρχία Πεδιάδος.

Αμέσως καταφτάνει στο Ηράκλειο από την έδρα του τα Χανιά, ο διορισμένος από την Κατοχική Αρχή, Γενικός Διοικητής Κρήτης, Πασαδάκης.

Η εφημερίδα Κρητικός Κήρυξ δημοσιεύει το Σάββατο 10 Ιουλίου 1943, μακροσκελέστατη προκήρυξη προς τους κατοίκους της Κρήτης, του υπουργού Γενικού Διοικητού Κρήτης Ιωάννου Πασαδάκη. Η προκήρυξη είναι μνημείο φιλογερμανικής προπαγάνδας και ύμνος του Πασαδάκη προς τους γερμανούς, επιρρίπτοντας ευθύνες για τα σαμποτάζ του Ιουλίου 1943 στους κομουνιστές.

Συμπατριώται:

Είμαι βαθύτατα περίλυπος διότι τα τελευταία θλιβερά γεγονότα διετάραξαν και πάλιν την ησυχίαν της Νήσου μας και εκόστισαν την ζωήν τόσων ανθρώπων. Δεν έπαυσα πάντοτε να σας συνιστώ σωφροσύνην και να σας τονίζω ότι ευρισκόμεθα εν μέσω ενός σκληροτάτου πολέμου και οι διοικούντες τα εδώ στρατεύματα κατοχής παρ’όλην την ψυχικήν καλωσύνην την οποίαν έχουν ως άνθρωποι είναι υποχρεωμένοι εν τούτοις λόγω της θέσεώς των και της ευθύνης των, να λαμβάνωσι τα πλέον αυστηρά μέτρα προς συντήρησιν της ασφαλείας των στρατευμάτων των.

Ετόνισα επανειλημμένως ότι εις αδικήματα τοιαύτης φύσεως στρεφόμενα εναντίον των στρατευμάτων των δεν πρέπει να περιμένωμεν οίκτον και επιείκιαν, διότι τοιαύτα αδικήματα τιμωρούνται πάντα σκληρότατα από όλους τους στρατούς του κόσμου.

Αυτήν την απλήν αλήθειαν και πραγματικότητα την αντελήφθη, είμαι βέβαιος, η μεγίστη μερίς του κρητικού λαού ήτις κατενόησε την όλην κατάστασιν του πολέμου και την θέσιν των στρατευμάτων Κατοχής και δια τούτο συμπεριφέρεται λογικώς και νομιμοφρόνως προς αυτά.

Δυστυχώς οι άνθρωποι οίτινες φθονούν την ησυχίαν της Κρήτης την οποίαν μετά τόσους κόπους και θυσίας απεκτήσαμεν ήλθον και πάλιν να μας εμπλέξουν εις νέαν περιπέτειαν.

Τι ζητούν οι άνθρωποι αυτοί της προπαγάνδας ;

Να ελευθερώσουν δήθεν την Κρήτην. Αλλά το ζήτημα της τύχης της Κρήτης ετονίσθη πολλάκις από αυτό το Φρούριον ότι θα κανονισθή και αυτό όπως και όλα τα εδαφικά ζητήματα τόσων κατεχομένων χωρών εις το τέλος του πολέμου.

Τι θέσιν και τι σκοπό έχουν λοιπόν τοιαύται ενέργειαι, οι οποίαι δεν είναι βεβαίως εις θέσιν να απομακρύνουν εκ της νήσου τα πανίσχυρα στρατεύματα Κατοχής και παρασύρουν απλώς τον μικρόν και άοπλον λαόν μας εις ένα κατήφορον όστις θα στοιχίση εις αυτόν εκατόμβας νεκρών ;

Συμπατριώται:

Αι σημεριναί περιστάσεις δεν έχουν ως μερικοί πλανώμενοι νομίζουν ομοιότητα προς τας περιστάσεις του 1821 και των άλλων αγώνων της ανεξαρτησίας. Σήμερον είναι εντελώς άλλοι καιροί και άλλαι περιστάσεις. Τα Στρατεύματα Κατοχής ελέχθη και άλλοτε ήλθον εις το έδαφός μας δια να πολεμήσουν τους εχθρούς των όχι ημάς τον μικρόν λαόν, ήλθον όχι δια να κατακτήσουν εδάφη αλλά λόγω των συνθηκών του πολέμου από τα δεινά του οποίου υποφέρουν και αυτά όπως και ημείς.

Από της εμφανίσεως δε του μεγίστου κινδύνου της υποδουλώσεως και εξανδραποδισμού των Χριστιανικών Λαών της Ευρώπης από τους Ρώσους Μπολσεβίκους τους οποίους προς τούτο παρεσκεύασαν επί δεκαετηρίδας οι όπισθεν αυτών ευρισκόμενοι αυθένται των οι Εβραίοι, τα Γερμανικά στρατεύματα προτάξαντα τα στήθη των εις τον πρωτοφανή τούτον κίνδυνον έχουν δικαίωμα να θεωρούνται και παρ’ημών ως στρατεύματα φιλικά, προστατευτικά άτινα μας έσωσαν και μας σώζουν από την ανεκδιήγητον καταστροφήν του Μπολσεβικισμού και από την οποίαν ημείς μόνοι μας δεν είμεθα εις θέσιν να σωθώμεν.

Ποία λοιπόν σύγκρισις δύναται να γίνη των σημερινών περιστάσεων και εκείνων των ετών αγώνων της ανεξαρτησίας ;

Εκείνοι οι οποίοι αγαπούν πράγματι την πατρίδα μας και την θρησκεία μας αναγνωρίζουν ότι όπως εξελίχθησαν τα πράγματα εκ της εμφανίσεως του Μπολσεβικισμού η θέσις μας ήτο εις το πλευρόν των στρατευμάτων Κατοχής διότι εκεί αγωνιζόμενος τις αγωνίζεται πράγματι υπέρ σωτηρίας των ιερών και οσίων της πατρίδος μας της οποίας η τύχη όπως και όλων των χριστιανικών λαών της Ευρώπης συνεταυτίσθη με την τύχη της Γερμανίας. Αλλά αφού δεν είναι δυνατόν τούτο ας μην τηρώμεν τουλάχιστον εχθρικήν στάσιν έναντι των στρατευμάτων Κατοχής.

Ο ι χ ω ρ ι κ ο ί μ α ς α ς μ η ν π ε ρ ι θ ά λ π τ ο υ ν κ α ι α ς μ η α π ο κ ρ ύ π τ ο υ ν τ α ό ρ γ α ν α τ η ς ξ έ ν η ς π ρ ο π α

γ ά ν δ α ς τ α ο π ο ί α ε ν ε ρ γ ο ύ ν σ α μ π ο τ ά ζ κ α ι

ά λ α ς ε χ θ ρ ι κ ά ς π ρ ά ξ ε ι ς κ α τ ά τ ω ν

Σ τ ρ α τ ε υ μ ά τ ω ν Κ α τ ο χ ή ς.

Δεν πρέπει να γίνεται η περίθαλψις και η απόκρυψις των οργάνων τούτων της ξένης προπαγάνδας διότι κατόπιν αι συνέπειαι της δράσεώς των πληρώνονται υπό του αμάχου πληθυσμού θεωρουμένου ως συνενόχου λόγω της παρεχομένης τοιαύτης βοηθείας και αποκρύψεως των εχθρών των.

Τα στρατεύματα Κατοχής δεν μισούν τον πληθυσμόν ούτε θέλουν να κάμνουν κακόν εις αυτόν. Αμύνονται μόνον εναντίον συνομωσιών και εχθρικών πράξεων εις βάρους των δια των μέτρων τα οποία λαμβάνουν.

Συμπατριώται:

Μην ακούετε εκείνους που θέλουν να σας παρασύρουν εις δράσιν εναντίον των Στρατευμάτων Κατοχής με τα ψεύδη των ότι δήθεν η Γερμανία θα χάση τον πόλεμον.

Οι Αγγλοσάξωνες είχον μίαν επιτυχίαν εις την Αφρικήν διότι είχον δυνάμεις οκταπλασίας και δεκαπλασίας και ήτο φυσικόν στο τέλος να επιτύχουν.

Αλλ’εις το Ευρωπαϊκόν έδαφος δεν είναι δυνατόν να επιτύχουν την δημιουργίαν μετώπου και εάν το τολμήσουν θα συντριβούν εκεί και θα συλληφθούν. Μετά την συντριβήν του Γαλλικού στρατού οι Αγγλοσάξωνες δεν είναι εις θέσιν να πάρουν την Ευρώπην από τας χείρας της Γερμανίας. Ο πόλεμος εχάθη δι αυτούς. Λίαν προσεχώς μάλιστα τα Αγγλοσαξωνικά στρατεύματα της Αφρικής προβλέπομεν ότι προ της αδυναμίας και ανεπαρκείας των να κρατήσουν μέτωπον εις Ευρώπην θα διασπασθούν και οι Αμερικανοί θα επιστρέψουν εις Αμερικήν από όπου ήλθαν, διότι η συνεχιζόμενη Ιαπωνική πίεσις θα τους αναγκάση. Δεν είναι ούτε θα γίνουν ποτέ ικανοί εις στρατιωτικάς δυνάμεις οι Αγγλοσάξωνες δια να ελευθερώσουν την Ευρώπην και ημάς ως διακηρύττουν. Το μόνον εις το οποίον είναι ικανοί, είναι οι βομβαρδισμοί αμάχων πληθυσμών προς τρομοκράτησιν, οίτινες γίνονται τη εισηγήσει των ιθυνόντων την πολιτικήν των Εβραίων προς εκδίκησιν και καταστροφήν των Χριστιανικών λαών.

Οι βομβαρδισμοί όμως ούτοι οι απάνθρωποι τους κάμνουν μισητούς εις τα διάφορα υπό κατοχήν κράτη και θα τα ωθήσουν προσεχώς προς συνεργασίαν με την Γερμανίαν.

Ούτε την νίκην λοιπόν εξησφάλισαν οι Αγγλοσάξωνες εκ της επιτυχίας των εις Αφρικήν ούτε κατέστησαν ικανοί να ελευθερώσουν κανένα.

Συνεπώς όχι ημείς, αλλά αυτοί μάλλον έχουν ανάγκην απελευθερώσεως αφ’ενός από τον διεθνή κεφαλαιοκρατικόν Εβραϊσμόν του Λονδίνου και της Αμερικής, του οποίου είναι πολιτικώς δέσμιοι και αιχμάλωτοι διευθυνόμενοι κατά τον παρόντα πόλεμον και αφ’ετέρου από τον Μπολσεβικισμόν εις τον οποίον λίαν προσεχώς θα πέσουν πρώτοι οι λαοί των.

Ας μην επιδρά όθεν επί των σκέψεών σας η επιτυχία των Αγγλοσαξώνων εις την Αφρικήν και να νομίζετε ότι η Γερμανία έχασε τον πόλεμον εκ του γεγονότος τούτου.

Αυτή ακριβώς η επιτυχία των Αγγλοσαξώνων εις Αφρικήν κατά την ταπεινήν γνώμην μου θα γίνη η αιτία της καταστροφής των, διότι εάν μεν θελήσουν ούτοι με τας ολίγας Αφρικανικάς δυνάμεις να ανοίξουν μέτωπον εις Ευρωπαϊκόν έδαφος θα καταστραφούν, εάν δε πάλιν δεν θελήσουν να το ανοίξουν αλλά μείνουν αδρανείς θα διαφωνήσουν και θα διασπασθούν εις τα εξ ων συνετέθησαν.

Συμπατριώται:

Μέσα εις την φρίκην του παγκοσμίου πολέμου βεβαίως και ημείς υποφέρομεν αλλά πιστεύσατε ότι υποφέρομεν το ολιγώτερον από όλας τας άλλας χώρας και ότι με την σημερινήν κατάστασιν και λόγω ακριβώς της παραμονής των στρατευμάτων κατοχής εν Κρήτη, έχομεν να υποστώμεν τας μικροτέρας θυσίας. Πάσα άλλη μεταβολή της καταστάσεως θα μας ρίψη εις πλήρην καταστροφήν και με δάκρυα θα ενθυμούμεθα αυτήν την εποχήν τότε μέσα εις την απελπισίαν μας. Σας ικετεύω όθεν εάν πράγματι αγαπάτε την Πατρίδα, την οικογένειάν σας, τον εαυτό σας, παύσατε να ανέχεσθε, να ενισχύετε τυχόν και να δίδετε σημασίαν εις τους ανθρώπους της ξένης προπαγάνδας που θέλουν να ρίψουν την Κρήτην εις νέας δοκιμασίας.

Η Κρήτη πρέπει να μείνει ήσυχος, πιστήν εις την ιδέαν της Πατρίδος, της Θρησκείας και της οικογενείας και τας υψηλάς αυτάς ιδέας θα υποστηρίξη εάν κινδυνεύσουν τυχόν από τους Ερυθρούς. Η Κρήτη θα προτάξη τα στήθη της εάν παραστή ανάγκη δια να σώση την Μητέρα Ελλάδα από τον εξανδραποδισμόν, την υποδούλωσιν και τα εγκλήματα των οργάνων της Μόσχας και των Εβραίων.

Αυτός ο υψηλός και ιερός προορισμός αρμόζουν εις την Κρήτην, διότι η Ελλάς Πατρίς δεν κινδυνεύει από τα Στρατεύματα της Κατοχής αλλά κινδυνεύει να εξαφανισθή από τους αθέους κτηνανθρώπους Μπολσεβίκους.

Ο Υπουργός

Γεν. δ)τής Κρήτης

Ι. ΠΑΣΣΑΔΑΚΗΣ



(Συνεχίζεται)