Με την κατάληψη της Κρήτης από τους Γερμανούς ο Γιάννης Ιωαννίδης και άλλοι Κρήτες πατριώτες ίδρυσαν την πρώτη αντιστασιακή οργάνωση, με παγκρήτιο μάλιστα χαρακτήρα. Ήταν η «Ανωτάτη Επιτροπή Αγώνος Κρήτης – Α.Ε.Α.Κ.», που συγκροτήθηκε στις 15 Ιουνίου 1941, λίγες ημέρες μετά που έπεσαν οι αλεξιπτωτιστές. Την ημέρα εκείνη υπογράφηκε στα Χανιά το «πρωτόκολλον τιμής και θυσίας δια την απελευθέρωσιν της Κρήτης μας». Κάτω από το ιστορικό κείμενο υπήρχαν οι υπογραφές τεσσάρων πατριωτών. Του Ανδρέα Πολέντα, από τα Σφακιά, που εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στην Αγυιά στις 23 Δεκεμβρίου 1942, του συνταγματάρχη Ανδρέα Παπαδάκη, από την Ασή Γωνιά, του γιατρού Ιωάννη Παΐζη, από την Πλάκα Αποκορώνου, και του Γιάννη Ιωαννίδη, ο οποίος ανάλαβε αρχικά την ευθύνη για τους νομούς Λασιθίου και Ηρακλείου. Σύντομα όμως εντάχθηκε στην οργάνωση ο δικηγόρος Τίτος Γεωργιάδης, βουλευτής και γενικός διοικητής Κρήτης, που εκτελέστηκε με τους 62 Μάρτυρες, και ο οποίος ανέλαβε την ευθύνη του Ηρακλείου. Στη διοικούσα επιτροπή της οργάνωσης εντάχθηκε ακόμη ο πρόεδρος Εφετών Κρήτης Αριστομένης Καρακουλάκης.

Στο ιστορικό κείμενο που υπογράφηκε στις 15 Ιουνίου 1941 αναφερόταν:

“Πρωτόκολλον τιμής και θυσίας δια την απελευθέρωσιν της Κρήτης μας

Η παγετώδης ομίχλη, ήτις από της 21ης παρελθόντος Μαΐου εκάλυψε την νύμφη του Λυβικού, ήρχισε να εξαπλούται πυκνοτέρα και ζοφερωτέρα μετά την πλήρη επικράτησιν των αιμοσταγών επιδρομέων και την εδραίωσιν της διατυμπανισθείσης υπό της προπαγάνδας του Γκαίμπελς νέας τάξεως πραγμάτων, εν τη πολυπαθεστάτη και θρυλικήν πλέον καταστάσαν Νήσον μας, ήτις μετεβλήθη εις γην βασιλευομένην υπό σκότους και εις κήπον αληθούς κλαθμώνος.

Υπό το σκληρόν πέλμα των εθνικοσοσιαλιστικών και φασιστικών ορδών, δεν εσβέσθη το ζωπυρόν της ελευθερίας, αλλά ανορθούται πάλι η Κρητική ψυχή. Δια του παρόντος δε πρωτοκόλλου συγκροτείται ο πυρήν της απελευθερωτικής επιτροπής, επι τη ελπίδι ότι εντός ολίγου θα ολοληρωθή η οργάνωσίς μας και η κεντρική αυτή μηχανή, δια της προσλήψεως αντιπροσώπων εξ όλων των νομών της Μεγαλονήσου, ως και δια του διορισμού επαρχιακών αντιπροσώπων καθʼ όλην την Κρήτην.

Ελπίζομεν και ευχόμεθα, όπως το σήμερον καταρτισθέν πρωτόκολλόν μας αποτέλεση την αφετηρίαν διʼ ής θα θραυθώσιν αι αλύσεις της δουλείας και θα διαγραφή το πλαίσιον των πεπρωμένων μας.

Οι κάτωθι υποφαινόμενοι υποσχόμεθα δια του λόγου της τιμής μας, ότι θα παραβλέψωμεν πάντα κίνδυνον και πάσαν δαπάνην, εργαζόμενοι ακαμάτως δια την απόδοσιν της ελευθερίας και την απομάκρυνσιν των αιμοσταγών επιδρομέων. Θα συνεχίσωμεν τους ωραίους αγώνας των προγόνων μας και δεν θα επαναπαυθώμεν εστεμμένοι με τας δάφνας εκείνων. Οχι! Θέλομν οι ίδιοι ανδραγαθήματα. Θα υπερπηδήσωμεν τα αιματοβαφή όρια της Γερμανικής εξαπλώσεως, μετά ζήλου δε και αυταπαρνήσεως εργαζόμενοι θα επανίδωμεν την Κρήτη μας ελευθέραν.

Θα δράξωμεν το σπαθί και το τουφέκι, ψάλλοντες την αρμονικήν και γλυκειάν στροφήν του εθνεγέρτου ποιητού Ρήγα Φεραίου: “Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή”. Με την βοήθειαν του Θεού και τον πατριωτισμόν του Κρητικού Λαού, ριπτόμεθα εις τον υπέρ πάντων αγώνα.

Εν Χανίοις τη 15η Ιουνίου 1941

Υπογραφαί της οργανωτικής Επιτροπής

Α. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ, ΙΩ. ΠΑΪΖΗΣ, ΙΩ. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Α. ΠΟΛΕΝΤΑΣ”.



Ο όρκος



Για να ενταχθεί κάποιος στην Α.Ε.Α.Κ. έδινε τον εξής όρκο:

«Ορκίζομαι εις το όνομα της Αγίας και Ομοουσίου Τριάδος, να πολεμήσω τον αισχρόν κατακτητήν μέχρι θανάτου, υπό την καθοδήγησιν της Ανωτάτης Επιτροπής Αγώνος Κρήτης, και να μη αποκαλύψω ποτέ την οργάνωσιν εις οποιανδήποτε ανάγκη κι αν ευρεθώ».

Στο δε καταστατικό προβλεπόταν ότι:

«1ον Ιδρύεται Οργάνωσις Παγκρήτιος υπό τον τίτλον «Ανωτάτη Επιτροπή Αγώνος Κρήτης. Α.Ε.Α.Κ. »

2ον Σκοπός της Οργανώσεως είναι η απελευθέρωσις της Νήσου αντί πάσης θυσίας.

3ον Μέλος της Οργανώσεως γίνεται πας όστις θέλει να πολεμήση τον κατακτητή, ομνύων τον Όρκον της Οργανώσεως.

4ον Απαγορεύεται απολύτως η πολιτική συζήτησις παντός μέλους της Οργανώσεως επί ποινή θανάτου. Η Οργάνωσις έχουσα αποκλειστικόν σκοπόν την απελευθέρωσιν της Νήσου, πρέπει να είναι και θα είναι αχρωμάτιστος. Μη έχουσα ουδεμίαν άλλην επιδίωξιν ή σκοπόν παρʼ την απελευθέρωσιν της Πατρίδος μας, θα διαλυθή ευθύς αμέσως μετά την επίτευξιν ταύτης.

5ον Η οργάνωσις στηρίζεται εις την παντοειδή εισφοράν των μελών της, άτινα θα εισφέρωσιν παν ό,τι θα έχη αύτη ανάγκη και το αίμα των ευχαρίστως. Απαγορεύεται απολύτως η χρηματοδότησις της Οργανώσεως και των μελών αυτής υπό παντός, όστις δεν είναι μέλος αυτής, ούτε από ξένην δύναμιν».

Το καταστατικό, εκτός από τους 4 που υπέγραψαν το «πρωτόκολλον», συνυπέγραψαν και οι Τίτος Γεωργιάδης και Αριστομένης Καρακουλάκης.