Του Κ. Μπογδανίδη

Μόνο μία σοβαρή μελέτη θα καταδείξει το πώς ο ΒΟΑΚ θα ανακατασκευαστεί και θα γίνει ένας σύγχρονος ευρωπαϊκός αυτοκινητόδρομος. Είτε με το Δημόσιο, είτε σε σύμπραξη με ιδιώτες το έργο πρέπει να γίνει! Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξαν χθες τα μέλη του Περιφερειακού συμβουλίου Κρήτης που διασταύρωσαν θέσεις και απόψεις για το εάν και πώς θα μπουν ιδιώτες στο μεγάλο αυτό έργο του νησιού. Το εντυπωσιακό είναι ότι το Περιφερειακό Συμβούλιο μπήκε σε μια συζήτηση για τη σύμπραξη με τους ιδιώτες χωρίς να γνωρίζει ποιες είναι οι προθέσεις του ΥΠΕΧΩΔΕ για το θέμα αυτό!

Το Περιφερειακό Συμβούλιο αποφάσισε ομόφωνα να υποβάλει μία πλήρη πρόταση στο ΥΠΕΧΩΔΕ για την αναβάθμιση του ΒΟΑΚ χωρίς να αποκλείονται και συμπράξεις με ιδιώτες. Αλλά πριν από οτιδήποτε πρέπει να γίνει μια σοβαρή μελέτη για το πώς και αν μπορεί να προχωρήσει κάτι τέτοιο. Σε αυτή την πρόταση συμβιβάστηκαν όλες οι πλευρές και επιπλέον συμφώνησαν να συγκροτηθεί μία επιτροπή που θα παρακολουθεί την υπόθεση του ΒΟΑΚ. Εάν λυθεί το ζήτημα με τον ΒΟΑΚ τότε είναι βέβαιο ότι θα βρεθούν και ευκολότερα τα χρήματα για τους κάθετους άξονες και το επαρχιακό δίκτυο που είναι συνολικά 3,5 χιλιάδες χιλιόμετρα.

«Υπάρχει η πρόταση να ζητήσουμε από το ΥΠΕΧΩΔΕ ουσιαστικά να ενταχθεί στο δικό του κομμάτι ο Βόρειος Οδικός Άξονας που σημαίνει πρωτίστως να εκπονηθεί μια μελέτη η οποία θα αποδείξει ή όχι εάν το Εθνικό Δίκτυο της Κρήτης μπορεί να μπει σε χρηματοδοτικά εργαλεία που το ΥΠΕΧΩΔΕ χειρίζεται. Και για να είμαι σαφής, εάν μπορεί να μπει και ο ιδιωτικός τομέας για την κατασκευή αυτού του δρόμου. Δεδομένου λοιπόν ότι το συνολικό κόστος κατασκευής και αναβάθμισης ανέρχεται σε 1,5 δις ευρώ, είναι ένα ποσόν δυσθεόρατο για μας. Φυσικά δεν συζητάμε για το ΠΕΠ, δεν μπορεί να καλύψει τέτοιο κόστος, άρα ζητάμε από το ΥΠΕΧΩΔΕ να μελετήσει και να απαντήσει στο ερώτημα αν μπορεί να ενταχθεί στα χρηματοδοτικά του εργαλεία» συνόψισε ουσιαστικά την απόφαση του ΠΣ ο περιφερειάρχης κ.Τσόκας. Και συνέχισε: “Εάν η απάντηση είναι ότι μπορεί, και τα πρώτα στοιχεία που διαθέτει η ΕΥΔΕ ΒΟΑΚ συμφωνούν προς αυτήν την κατεύθυνση τότε πιστεύω ότι θα λύσουμε ένα χρόνιο πρόβλημα της Κρήτης . Γιατί παράλληλα τα χρήματα που είχε προβλέψει η Περιφέρεια στο ΠΕΠ της Κρήτης αλλά και άλλα χρήματα που διεκδικούμε από Τομεακό του Υπουργείου από τον άξονα της προσπελασιμότητας θα μπορέσουν να διατεθούν στο επαρχιακό και λοιπό οδικό δίκτυο της Κρήτης ώστε να έχουμε μια συνολική αναβάθμιση του Οδικού Δικτύου”.



Απόφαση



Στην απόφαση του ΠΣ αναφέρεται: “Είναι αναγκαίο η Κρήτη να αποκτήσει ένα ολοκληρωμένο σύστημα μεταφορών ώστε να δημιουργηθούν προοπτικές ώθησης της ανάπτυξης, αυτό όμως προϋποθέτει την εμπλοκή του ΥΠΕΧΩΔΕ και την πολιτική βούληση της κεντρικής διοίκησης.

Το οδικό δίκτυο της Κρήτης λοιπόν, πρέπει να περιλαμβάνει:

1) Επαρκή, σύγχρονη και ασφαλή σύνδεση του δυτικότερου με το ανατολικότερο άκρο της Κρήτης με την ολοκλήρωση του ΒΟΑΚ ως αυτοκινητόδρομου ευρωπαϊκών προδιαγραφών.

2) Έναν ΝΟΑΚ με ολοκληρωμένο πλέγμα κάθετων συνδέσεων με τον Βορρά.

3) Αναβάθμιση και συντήρηση του επαρχιακού οδικού δικτύου που χρησιμοποιούν οι απλοί πολίτες όπως και του δημοτικού και αγροτικού δικτύου.

4) Τόσο ο ΒΟΑΚ όσο και ο ΝΟΑΚ και οι κάθετοι άξονες θα πρέπει να παρέχουν εύκολη, γρήγορη και ασφαλή πρόσβαση προς αεροδρόμια, λιμάνια και νοσοκομεία.

Για το λόγο αυτό επιβάλλεται: α) Η εκπόνηση μελέτης από το ΥΠΕΧΩΔΕ προκειμένου να διερευνηθούν τρόποι χρηματοδότησης ούτως ώστε να κατασκευασθεί στο συντομότερο χρονικό διάστημα και με το λιγότερο δυνατό κόστος στο κοινωνικό σύνολο ένας σύγχρονος αυτοκινητόδρομος.

β) Η αντίστοιχη στήριξη της Περιφέρειας και των αυτοδιοικητικών οργανισμών προκειμένου να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της τελευταίας νομοθεσίας για την συντήρηση του οδικού δικτύου.

Παράλληλα, αποφασίστηκε να δημιουργηθεί ομάδα παρακολούθησης αποτελούμενη από τον Γ.Γ. Περιφέρειας Κρήτης, τους 4 Νομάρχες ,τους 4 Προέδρους ΤΕΔΚ και εκπρόσωπο του ΤΕΕ, καθώς και να επιδιωχθεί συνάντηση με την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΧΩΔΕ.



Οι ισορροπίες



Η συζήτηση στο χθεσινό ΠΣ προκλήθηκε από την εισήγηση του νομάρχη Χανίων κ.Αρχοντάκη ο οποίος πρότεινε ανοιχτά τη σύμπραξη με τους ιδιώτες μέσω της ένταξης του έργου στο πρόγραμμα “δρόμοι ανάπτυξης”.

Όπως διαμορφώθηκε το τοπίο στο ΠΣ την πρόταση Αρχοντάκη φαινόταν ουσιαστικά να υποστηρίζουν ο ίδιος ο περιφερειάρχης, αλλά και παράγοντες των Χανίων όπως το Επιμελητήριο ή η ΤΕΔΚ αν και κάπως διαφοροποιημένα. Την εναλλακτική πρόταση πάντως υπέβαλε ενώπιον του Σώματος ο πρόεδρος του ΤΕΕ δυτικής Κρήτης κ.Πιταριδάκης ο οποίος και τόνισε ότι δεν είναι δυνατόν να συζητάμε για σύμπραξη με ιδιώτες εάν δεν διεκδικήσουμε πρώτα ως Κρήτη αυτά που έπρεπε να μας είχαν δώσει εδώ και 40 χρόνια! Ζήτησε δηλαδή να ξεκαθαρίσει το ΥΠΕΧΩΔΕ τι θα γίνει με την χρηματοδότηση του δρόμου από το ΕΣΠΑ.

“Να πάρουμε αυτά που πρέπει και μετά να συζητάμε για αυτοχρηματοδότηση” ανέφερε ο κ. Πιταριδάκης που απέκλεισε το ενδεχόμενο των ΣΔΙΤ. Με την άποψη αυτή συμφώνησαν οι νομάρχες Ρεθύμνου και Λασιθίου, το Οικονομικό επιμελητήριο, αλλά φυσικά και το ΤΕΕ ανατολικής Κρήτης. Με το δεδομένο ότι ο δήμαρχος Ηρακλείου Γιάννης Κουράκης δεν ήταν αντίθετος (ως ΤΕΔΚ Ηρακλείου ) με τη σύμπραξη ιδιωτών, αλλά με προϋποθέσεις καθώς και η νομάρχης Ηρακλείου Βαγγελιώ Σχοιναράκη έβαζε στο τραπέζι μια σειρά ζητήματα που είχε βάλει και το 2005 ως βουλευτής μάλλον χανόταν και η ομοφωνία και τα όποια σχέδια της κυβερνητικής πλευράς θα ματαιωνόταν!

Έτσι, συμφώνησαν όλοι στο να υποβληθεί μία πρόταση που να κάνει λόγο για την ανάγκη δημιουργίας ενός σύγχρονου δικτύου στην Κρήτη με πρώτιστο μέλημα να γίνει μια σοβαρή μελέτη για να δείξει πώς πρέπει να γίνει αυτό το έργο. Η νομάρχης πάντως προχώρησε ένα βήμα παραπέρα και κάλεσε τον κ. Σουφλιά να επισκεφτεί επιτέλους την Κρήτη.

“Ας μας κάνει την τιμή να έρθει ο υπουργός. Είμαστε μια περιφέρεια με προβλήματα και πρέπει να ασχοληθεί” τόνισε η κ.Σχοιναράκη.



Οι ιδιώτες



Ο περιφερειάρχης κ.Τσόκας ερωτηθείς χθες είπε ότι κανένας δεν μπορεί να πει τώρα πόσο θα είναι το κόστος για τον ιδιώτη και κατά πόσο αυτό θα μετακυληθεί στους πολίτες.

“Αυτή τη στιγμή, δεν νομίζω να είναι κανένας σε θέση να πει με βεβαιότητα ποιο θα είναι το κόστος για τον ιδιώτη, γιατί ξέρετε μιλάμε για τον ιδιώτη αλλά συμμετέχει και το κράτος . Κάνει και τις απαλλοτριώσεις. Το 20% περίπου του κόστους επιβαρύνει το κράτος. Άρα λοιπόν εξαρτάται το πόση είναι η συμμετοχή του κράτους, τι καλύπτει το κράτος, αντίστοιχα θα είναι και το ποσό που θα επενδύσει ο ιδιώτης και την επιστροφή που θα πάρει της επένδυσής του. Άρα λοιπόν είναι ένα μικτό σύστημα συνχρηματοδότησης από Εθνικούς Ευρωπαϊκούς και ιδιωτικούς πόρους” τόνισε και ανέφερε ότι “υπάρχει η δυνατότητα παραχώρησης δημόσιου χώρου για να το εκμεταλλευτεί ο ιδιώτης , υπάρχει η δυνατότητα διοδίων όπου ο ιδιώτης μπορεί να υπολογίσει με ακρίβεια με βάση του κόστους πόσο μπορεί να είναι η επιστροφή που θα παίρνει κάθε χρόνο άρα σε πόσα χρόνια θα μπορεί να το αποσβέσει. Δεν είμαστε όμως εμείς οι αρμόδιοι. Αυτό θα μας το δείξουν οι μελέτες του ΥΠΕΧΩΔΕ οι οικονομοτεχνικές.

Αυτό που είναι σημαντικό και ίσως θα πρέπει να τονιστεί, είναι ότι με αυτήν την μέθοδο δεν κατασκευάζεις μόνο ένα σύγχρονο αυτοκινητόδρομο αλλά εξασφαλίζεις και την συντήρησή του. Διότι βλέπετε, είστε και σεις χρήστες του οδικού δικτύου, ένα το κρατούμενο είναι να κατασκευάσεις, αλλά πολύ ή εξίσου σημαντικό είναι και να μπορέσεις να συντηρήσεις».

Στην εισήγησή του άλλωστε ο κ.Τσόκας αναφέρθηκε αναλυτικά στον ΒΟΑΚ επισημαίνοντας μεταξύ άλλων:

-Ο Βόρειος Οδικός Άξονας, ένα μεγάλο κοινωνικό και αναπτυξιακό έργο σχεδιάστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 60 και είχε σαν σκοπό την σύνδεση των μεγάλων αστικών κέντρων.

-Ο ΒΟΑΚ εκτείνεται σε όλη την βόρεια Κρήτη από την Κίσσαμο μέχρι την Σητεία και έχει συνολικό μήκος περίπου 312 χιλιόμετρα. Άρχισε δε να κατασκευάζεται το 1968. Από το 1968 και εντεύθεν, από εθνικούς πόρους κατασκευάστηκαν 155 χιλ. Από το Βʼ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και το Interreg 63 χλμ, από το ΓʼΚοινοτικό Πλαίσιο 48 χιλ. και υπολείπονται άλλα 47. Ουσιαστικά δεν υπολείπονται όμως τα 47 αλλά πολύ περισσότερα, λόγω του ότι θα πρέπει να γυρίσουμε πίσω και να αναβαθμίσουμε κομμάτια του οδικού δικτύου που κατασκευάστηκαν.

«Υπάρχει λοιπόν μια εκτίμηση που έχει κάνει η ΕΥΔΕ-ΒΟΑΚ σχετικά με το τι σημαίνει οικονομικά να έχουμε ένα ολοκληρωμένο οδικό άξονα. Είναι λοιπόν μήκος 232 χλμ. και το κόστος είναι 1,5 δισ. Ευρώ.

Στα πλαίσια της επόμενης χρηματοδοτικής περιόδου 2007-2013 είναι πολύ δύσκολο να καλυφθεί το σύνολο αυτής της δαπάνης, πέρα από το γεγονός ότι δεν αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί οι απαιτούμενες μελέτες σε όλο το υπολειπόμενο μήκος των 232 χλμ. του ΒΟΑΚ.

Αυτό οδηγεί στον προβληματισμό ότι ενδεχομένως θα πρέπει να εξετασθούν και άλλοι τρόποι κατασκευής οδικών τμημάτων του ΒΟΑΚ, όπως π.χ. με αυτοχρηματοδότηση, ύστερα από σχετική οικονομο-τεχνική μελέτη.

Είναι αλήθεια ότι ο ΒΟΑΚ έχει διάφορες ιδιαιτερότητες σε σχέση με άλλους βασικούς οδικούς άξονες της χώρας , όπως για παράδειγμα ο μεγάλος αριθμός ισόπεδων και ανισόπεδων κόμβων, η διαφοροποίηση του κυκλοφοριακού φόρτου από τμήμα σε τμήμα, η έλλειψη εναλλακτικής λύσης σε πολλές περιπτώσεις, κλπ. που καθιστούν δύσκολη την εφαρμογή της διαδικασίας της παραχώρησης, συνολικά.

Όμως υπάρχουν επί μέρους οδικά τμήματα του ΒΟΑΚ στα οποία υφίστανται οι παράμετροι εκείνες που μπορούν να καταστήσουν ικανά από χρηματο-οικονομο-τεχνική άποψη, ώστε να αποτελέσουν αντικείμενο αυτοχρηματοδότησης με παραχώρηση, είτε διοδίων, είτε άλλων ανταλλαγμάτων. Ο ακριβής προσδιορισμός αυτών των οδικών τμημάτων, όμως χρήζει περαιτέρω λεπτομερούς τεχνικο-οικονομικής ανάλυσης.