Αν κάποιος ακολουθήσει το διαιτολόγιο που επιβάλλει η χριστιανική θρησκεία, δεν θα αντιμετωπίσει ποτέ πρόβλημα παχυσαρκίας, γιατί η διατροφή, βασίζεται σε λίγα λιπαρά, πολλές φυτικές ίνες και σε θαλασσινά που περιέχουν τα λεγόμενα ωφέλιμα λιπαρά.

Η αυστηρή νηστεία συνιστάται από την ορθόδοξη θρησκεία για τουλάχιστον 180 ημέρες τον χρόνο. Οι μεγαλύτερες σε διάρκεια νηστείες είναι αυτές της Σαρακοστής (φτάνει τις 48 ημέρες), των Χριστουγέννων (είναι 40 ημέρες) και του Δεκαπενταύγουστου (15 ημέρες), ενώ οι μικρότερες είναι μονοήμερες (κάθε Τετάρτη και Παρασκευή, του Σταυρού κ.τ.λ.)

Στη διάρκεια της νηστείας πρέπει να αποφεύγονται το κρέας, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, ενώ αντιθέτως συνιστώνται όσπρια, φρούτα, λαχανικά, χόρτα, ψωμί, θαλασσινά, πατάτες, λίγο κρασί με το φαγητό και περιστασιακά κάποιο νηστίσιμο γλυκό (συνήθως χαλβάς). Ωστόσο, κάθε Τετάρτη και Παρασκευή απαγορεύεται και το λάδι ενώ – με εξαίρεση τη νηστεία των Χριστουγέννων –αποφεύγεται και το ψάρι.

Πιο συγκεκριμένα, στη νηστεία της Σαρακοστής πρέπει να αποφεύγονται κρέας, γαλακτοκομικά προϊόντα, αυγά, ψάρια και ελαιόλαδο. Ψάρι επιτρέπεται μόνο στις 25 Μαρτίου και την Κυριακή των Βαΐων.Στη νηστεία των Χριστουγέννων πρέπει να αποφεύγονται το κρέας, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα αυγά. Ειδικά Τετάρτη και Παρασκευή, όμως, πρέπει να αποφεύγονται επίσης το ψάρι και το λάδι.

Στη νηστεία του Δεκαπενταύγουστου, εξάλλου, πρέπει να αποφεύγονται κρέας, γαλακτοκομικά προϊόντα, αυγά, ψάρια και ελαιόλαδο (ψάρι επιτρέπεται μόνο στις 6 Αυγούστου, στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, και ελαιόλαδο τα Σαββατοκύριακα).

Από διατροφικής πλευράς όλ' αυτά σημαίνουν σημαντική μείωση της κατανάλωσης κεκορεσμένων λιπών, που περιέχονται κυρίως στα ζωικής προελεύσεως τρόφιμα και έχουν σχετισθεί με αυξημένο κίνδυνο αναπτύξεως καρδιαγγειακών προβλημάτων και καρκίνων.

Από την άλλη πλευρά, σημαίνουν και αυξημένη κατανάλωση φυτικών και θαλασσινών τροφίμων, που είναι πλούσια σε πολύτιμα για την υγεία θρεπτικά συστατικά.



Η χοληστερόλη



Οι μελέτες του Τμήματος Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής του Πανεπιστημίου Κρήτης έχουν δείξει ότι όσοι κάνουν νηστεία 180 μέρες τον χρόνο, έχουν ολική χοληστερόλη 12,5% χαμηλότερη και «κακή» (LDL) χοληστερόλη 20% χαμηλότερη απ’ ότι οι άνθρωποι που δεν νηστεύουν.

Οι θιασώτες της νηστείας έχουν επίσης πολύ λιγότερο οξειδωτικό στρες - μία αντίδραση του οργανισμού που θεωρείται γενεσιουργός αιτία της αθηροσκλήρωσης, του καρκίνου και των εκφυλιστικών νοσημάτων του νευρικού συστήματος, όπως η νόσος του Πάρκινσον και η νόσος του Άλτσχαϊμερ. Και τέλος, στη διάρκεια της νηστείας χάνουν βάρος.

Ωστόσο, οι περισσότεροι Έλληνες νηστεύουν 10-15 μέρες τον χρόνο, σύμφωνα με τις μελέτες (την Μεγάλη Εβδομάδα και 2-3 μέρες για να κοινωνήσουν) – και παρουσιάζουν αύξηση της χοληστερόλης τους, διότι μετά το τέλος της νηστείας το παρακάνουν. Τρόφιμα που αποκλείονται από το διαιτολόγιο είναι τα γαλακτοκομικά, το κρέας, το ψάρι, το αυγό. Αποτέλεσμα του αποκλεισμού αυτών των τροφίμων από το διαιτολόγιο είναι η αυξημένη κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, ζυμαρικών, ψωμιού, οσπρίων, λαδερών φαγητών και λίπους, ώστε να επιτευχθεί ενεργειακό ισοζύγιο.

Παρακολουθώντας τα παραπάνω διακρίνουμε ότι οι συστάσεις της νηστείας μοιάζουν αρκετά με αυτές της Μεσογειακής Διατροφής – ενός από τους υγιεινότερους τύπους διατροφής στον κόσμο. Αναλύοντας τον τρόπο διατροφής παρατηρούμε αύξηση της κατανάλωσης λαχανικών και φρούτων, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πρόσληψη φυτικών ινών που ευθύνονται για την ομαλή λειτουργία του πεπτικού συστήματος και την μείωση εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου. Επίσης αυξάνεται η πρόσληψη μικροστοιχείων με αντιοξειδωτική δράση όπως είναι η βιταμίνη C, τα βιοφλαβονοειδή και οι καροτίνες. Τα στοιχεία αυτά βελτιώνουν την λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και καλύπτουν τον οργανισμό από την αρνητική δράση των ελευθέρων ριζών, προφυλάσσοντας τα τοιχώματα των αγγείων και γενικότερα τον οργανισμό από διάφορες μορφές καρκίνου. Ακόμα εντάσσονται πιο τακτικά στο εβδομαδιαίο διαιτολόγιο τα θαλασσινά, τα οποία παρέχουν αυξημένες ποσότητες ω-3 και ω-6 λιπαρών οξέων, βελτιώνοντας την καρδιακή και νευρική λειτουργία, και το λιπιδαιμικό προφίλ του οργανισμού. Αυτά είναι και τα κυριότερα ευεργετήματα της νηστείας προς τον ανθρώπινο οργανισμό.



Προσοχή





Όπως κάθε νόμισμα, όμως, έχει δύο πλευρές, έτσι και νηστεία κρύβει διάφορους κινδύνους σε ανθρώπους που δεν ακολουθούν βασικούς κανόνες της υγιεινής και ισορροπημένης διατροφής. Έτσι λοιπόν ο αποκλεισμός δύο βασικών ομάδων τροφίμων (γαλακτοκομικών και κρέατος), από το διαιτολόγιο, δημιουργεί αυξημένες πιθανότητες έλλειψης βασικών θρεπτικών συστατικών, που σε άλλα διαστήματα του έτους συνηθίζουμε να λαμβάνουμε από αυτές τις τροφές.

Βασικό μακροθρεπτικό συστατικό που λαμβάνεται σε μειωμένες ποσότητες είναι οι πρωτεΐνες, τις οποίες συνηθίζουμε να λαμβάνουμε καθημερινά από τα ζωικά προϊόντα. Η επαρκής πρόσληψη πρωτεϊνών είναι υπεύθυνη για την ομαλή ανάπτυξη, όταν αναφερόμαστε σε παιδιά και εφήβους, για την αύξηση του μυϊκού ιστού, όταν αναφερόμαστε σε αθλητές και για την διατήρηση του στους υπόλοιπους ενήλικες. Ο μυϊκός ιστός είναι ο βασικός μεταβολικά δραστήριος ιστός που ορίζει και τα επίπεδα του βασικού μεταβολισμού (δηλ. τον ρυθμό καύσεων) κάθε ανθρώπου. Εύκολα λοιπόν αντιλαμβανόμαστε την σπουδαιότητα των παραπάνω εφαρμογών. Για την αποφυγή ανεπιθύμητων καταστάσεων συστήνεται να καταναλώνετε συνδυασμό φυτικών προϊόντων πλούσιων σε πρωτεΐνη, όπως τα όσπρια, η σόγια, ο χαλβάς, τα οστρακοειδή, το ταχίνι, τα θαλασσινά, το ρύζι, το σιτάρι και το σησάμι.

Από τα μικροθρεπτικά συστατικά, μειωμένη πρόσληψη παρουσιάζουν ο σίδηρος, η βιταμίνη Β12, και το ασβέστιο. Σε αυτά τα στοιχεία το διαιτολόγιο είναι σχεδόν πάντα ανεπαρκές, εκτός και αν εμπλουτισθεί. Πιο συγκεκριμένα στο σίδηρο και στην βιταμίνη Β12 οφείλεται η ομαλή παραγωγή και ανάπτυξη ερυθροκυττάρων. Η μειωμένη πρόσληψη οδηγεί στην ανάπτυξη αναιμίας. Πληθυσμιακές ομάδες που βρίσκονται σε κίνδυνο είναι όσοι που έχουν αυξημένες ανάγκες όπως τα παιδιά, οι αθλητές, οι υπερήλικες, οι γυναίκες σε έμμηνο ρύση, οι εγκυμονούσες και οι γυναίκες σε γαλουχία. Συμπτώματα έλλειψης είναι η αδυναμία, η εύκολη κόπωση και η υπνηλία. Τρόφιμα φυτικής προέλευσης, πλούσια σε σίδηρο και βιταμίνη Β12 που δεν θα πρέπει να λείπουν από κανένα νηστίσιμο διαιτολόγιο είναι τα όσπρια, οι ξηροί καρποί, τα οστρακοειδή, το ταχίνι, το σησάμι, και τα εμπλουτισμένα δημητριακά.



Το ασβέστιο



Όσον αφορά το ασβέστιο, είναι το στοιχείο που προσδίδει σωστή δομή και ισχυροποίηση των οστών, αλλά και του οποίου η ομοιόσταση παίζει σημαντικό ρόλο στην φυσιολογική καρδιακή λειτουργία. Το νηστίσιμο διαιτολόγιο αδυνατεί να παρέχει την απαραίτητη ποσότητα ασβεστίου στον οργανισμό κυρίως λόγω της βιοδιαθεσιμότητας του από τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης. Και σε αυτήν την περίπτωση τα παιδιά και οι έφηβοι, που βρίσκονται σε περίοδο ανάπτυξης, αλλά και άτομα με προβλήματα στην καρδιακή λειτουργία, δεν θα πρέπει να νηστεύουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα χωρίς τις οδηγίες ειδικού διαιτολόγου. Καλές πηγές ασβεστίου κατά την περίοδο της νηστείας είναι οι ξηροί καρποί, το μπρόκολο, ο χαλβάς, το σουσάμι, το γάλα σόγιας και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά.Αν τέλος, αναρωτιέστε που βρίσκεται το γλυκό μέσα σε όλες τις ανωτέρω συστάσεις, το κρατήσαμε για επιδόρπιο. Χρησιμοποιήστε κατά προτίμηση μικρές ποσότητες ημερησίως, ώστε να μην υπερβάλετε στην συνολική θερμιδική πρόσληψη και επιλέξτε γλυκά με θρεπτική αξία όπως είναι ο χαλβάς, που είναι πλούσιος σε πρωτεΐνη, σίδηρο και ασβέστιο, ενώ δεν η θερμιδική του αξία βρίσκεται σε επιτρεπτά όρια, αλλά και γλυκό του κουταλιού (πλούσιο σε υδατοδιαλυτές βιταμίνες).



Τα παραδοσιακά



Ο χαλβάς παρέχει εύκολο κορεσμό της πείνας, ακόμη και σε μικρή ποσότητα. Έτσι ένα μέτριο κομμάτι χαλβά περιέχει λιγότερες θερμίδες από μια σοκολάτα. Παράλληλα, ο χαλβάς αποτελεί μια ιδιαιτέρως υγιεινή επιλογή ακόμη και σε μία δίαιτα, καθώς περιέχει μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, σε σχέση με τα κορεσμένα που θα περιείχε μια πάστα ή μία σοκολάτα. Οι υπάρχουσες μελέτες δείχνουν ότι περιέχει και σημαντικές ποσότητες ισχυρών αντιοξειδωτικών ουσιών, που προασπίζουν τον οργανισμό από χρόνιες ασθένειες, όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα.

Δεν υπάρχουν επιστημονικές αποδείξεις ότι το σουσάμι και τα προϊόντα του (χαλβάς, ταχίνι, σησαμέλαιο) περιέχουν συστατικά που ενοχοποιούνται για πρόκληση αλλεργιών. Αντιθέτως η ιδιαιτέρως υψηλής αξίας σύστασή τους τα καθιστά σημαντικά και απαραίτητα ακόμη και για ευαίσθητες ομάδες του πληθυσμού, όπως είναι τα παιδιά. Η κατανάλωση του χαλβά και του ταχινιού έχει παραδοσιακά ταυτιστεί με την περίοδο της νηστείας. Η επιστήμη, όμως, σήμερα έχει ανακαλύψει σημαντικότατες αντιγηραντικές και προστατευτικές δράσεις των συστατικών που περιέχουν τα συγκεκριμένα τρόφιμα, γεγονός που τους χαρίζει ξεχωριστή θέση στην διατροφή της σύγχρονης ελληνικής οικογένειας, είτε είναι περίοδος νηστείας είτε όχι.