Αν κανένας βρισκόταν την Τρίτη 30 Νοεμβρίου 2004 στο Μπουένος Άΐρες, στην Αργεντινή και περνούσε από μια συγκεκριμένη πλατεία, έκπληκτος θα έβλεπε μια σύγχρονη ‘κιβωτό’ της Greenpeace και θα διερωτάτο τι ακριβώς συμβαίνει. Το γεγονός που ελάμβανε χώρα στη συγκεκριμένη περιοχή δεν ήταν άλλο από την 10η Σύνοδο του ΟΗΕ για τις Κλιματικές Αλλαγές και ο συνακόλουθος βέβαια συμβολισμός της γνωστής διεθνούς οργάνωσης με την κιβωτό - καράβι, σχετιζόταν με το ‘σώσιμο’ του κόσμου από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας λόγω της πιθανολογούμενης μελλοντικής κλιματικής αλλαγής.

Περίπου 6000 σύνεδροι ελάμβαναν μέρος στη διεθνή αυτή διάσκεψη, αναζητώντας τα προσεχή βήματα για τη καταπολέμηση του φαινομένου του θερμοκηπίου, με αφορμή την έναρξη υλοποίησης του Πρωτοκόλλου του Κιότο τον προσεχή Φεβρουάριο 2005.

Ας αναφέρουμε λίγα λόγια για το περίφημο Πρωτόκολλο του Κιότο. Το Πρωτόκολλο αυτό συντάχθηκε το 1997 και έχει ήδη επικυρωθεί από 126 χώρες και προβλέπει ότι μέχρι το 2012 η παγκόσμια εκπομπή των έξι αερίων του θερμοκηπίου – με κυριότερο το διοξείδιο του άνθρακα – θα έχει μειωθεί κατά 5,2 % σε σχέση με τα επίπεδα του 1990.

Για να προχωρούσε όμως σε εφαρμογή το Πρωτόκολλο αυτό, έπρεπε να επικυρωθεί από τουλάχιστον 55 χώρες στις οποίες να αντιστοιχεί το 55% της παγκόσμιας εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα. Με την άρνηση των ΗΠΑ (που εκπέμπουν το 36 % των αερίων του θερμοκηπίου) να αποδεχθούν το Πρωτόκολλο, έμενε η καθοριστική απόφαση της Ρωσίας που θα έδινε το “φιλί της ζωής” στη διεθνή αυτή συμφωνία για το μετριασμό του φαινομένου του θερμοκηπίου, αφού στην τελευταία αναλογεί το 17 % της παγκόσμιας εκπομπής.

Ευτυχώς τελευταία, κατά τη διάρκεια ειδικής συνεδρίασης του Συμβουλίου Ασφαλείας στο Ναϊρόμπι, ο πρεσβευτής της Μόσχας στον ΟΗΕ Αντρέι Ντένισοβ παρέδωσε τα έγγραφα προσχώρησης της Ρωσίας στη συμφωνία, στον Γεν. Γραμματέα του Οργανισμού Κόφι Ανάν και ακολούθησε πρόσφατα η επικύρωση από τη Ρωσική Δούμα. Η Μόσχα βέβαια δέχθηκε να επικυρώσει το πρωτόκολλο με αντάλλαγμα τη σύναψη συμφωνιών με την Ευρωπαϊκή Ένωση που θα διευκόλυναν την είσοδο της Ρωσίας στον Διεθνή Οργανισμό Εμπορίου.

Γιατί όμως όλα αυτά, προς τι η αναγκαιότητα για την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου του Κιότο. Καταρχήν είναι βεβαιωμένο ότι η μέση θερμοκρασία του πλανήτη μας έχει αυξηθεί κατά 0,6 βαθμούς Κελσίου τον 20ο αιώνα και το μεγαλύτερο μέρος αυτής της αύξησης έχει παρατηρηθεί τις τελευταίες δεκαετίες μετά το 1970, συμβαδίζοντας με την εκβιομηχάνιση και τις αυξημένες εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα και των άλλων αερίων.

Φαίνεται έτσι να επιβεβαιώνεται η εκτίμηση ότι η κλιματική αλλαγή οφείλεται κυρίως στην ανθρώπινη δραστηριότητα, αφού η συγκέντρωση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα είναι σήμερα κατά 34 % υψηλότερη από ό,τι πριν την εκβιομηχάνιση.

Επιπροσθέτως, σχετική έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος (European Environmental Agency, EEA) προβλέπει μεταξύ άλλων τα ακόλουθα :

• Έως το 2050, η μέση θερμοκρασία της Ευρώπης είναι πιθανό να αυξηθεί κατά δύο βαθμούς Κελσίου σε σχέση με το 1990.

•Το ίδιο διάστημα το 75 % των παγετώνων στις Άλπεις θα λιώσει.

• Η ροή των ποταμών θα μειωθεί σημαντικά στην νότια νοτιοανατολική Ευρώπη και θα αυξηθεί στα βόρεια της Ηπείρου

Οι παραπάνω προβλέψεις - μεταβολές προκύπτουν από προγνωστικά μοντέλα που λαμβάνουν υπόψη διάφορα σενάρια εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Οι συνέπειες βέβαια των κλιματικών αλλαγών, σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει, έχουν κάνει ήδη την εμφάνιση τους, στην Ευρώπη :

• Πολλά είδη ζωοπλαγκτον έχουν εξαπλωθεί έως και 1000 χιλιόμετρα βορειότερα στις ευρωπαϊκές θάλασσες τα τελευταία 30 χρόνια.

• Τα κρούσματα εγκεφαλίτιδας, που μεταδίδεται από τα τσιμπούρια και από επιδημιολογική άποψη σχετίζονται με το κλίμα, έχουν αυξηθεί σημαντικά στην κεντρική Ευρώπη και τη Βαλτική κατά το διάστημα 1980-1995 και παραμένουν και σήμερα αυξημένα.

Είναι ανάγκη σήμερα η διεθνής κοινότητα και η Ευρωπαϊκή Ένωση, όσον μας αφορά, να μείνει σταθερά προσηλωμένη στο Πρωτόκολλο του Κιότο, ώστε να μειωθεί δραστικά η εκπομπή του διοξειδίου του άνθρακα και των άλλων αερίων του θερμοκηπίου, προκειμένου να επιβραδυνθούν οι πιθανές κλιματικές αλλαγές στο μέλλον, που θα έχουν συνέπειες στο περιβάλλον και την ίδια τη ζωή του ανθρώπου και των άλλων έμβιων όντων.

Με τον περιορισμό των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, οι ενεργειακές μας ανάγκες μπορούν εναλλακτικά να καλυφθούν από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οι τελευταίες, αφενός μεν θα μειώσουν την εξάρτηση μας από το πετρέλαιο με ευεργετικά αποτελέσματα στους προϋπολογισμούς των κρατών, αφετέρου θα μας δώσουν ένα καλύτερο και καθαρότερο περιβάλλον.

Ας ευχηθούμε καταρχήν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής να προσυπογράψουν το Πρωτόκολλο (αν και φαίνεται σχεδόν αδύνατο με τη διοίκηση Μπους) και στη συνέχεια όλες οι κυβερνήσεις των χωρών του πλανήτη μας και ιδιαίτερα οι αναπτυγμένες να υλοποιήσουν τις δεσμεύσεις που απορρέουν από το Πρωτόκολλο. Ο ρόλος των κοινωνιών των πολιτών μέσα και από τις μη κυβερνητικές οργανώσεις είναι πολύ σημαντικός στην προσπάθεια αυτή.

Ας ενεργήσουμε σήμερα πριν είναι αργά για το μέλλον μας.

Το χρωστάμε στον Πλανήτη μας, το χρωστάμε στα παιδιά μας και στις γενιές που έρχονται.

* Ο Νίκος Εμμ. Καραταράκης είναι Μετεωρολόγος – Περιβαλλοντολόγος

DIC, MSc