Tης Kορίνας Kαφετζοπούλου
«Είμαι τριάντα και ξεχνάω, γιατρέ έχω πρόβλημα»; Αυτό το ερώτημα βασανίζει πάρα πολλούς ανθρώπους, όχι μόνο στην ηλικία των τριάντα, αλλά όλους όσοι βρίσκονται στην παραγωγική ηλικία, άνδρες και γυναίκες.
Το ότι ξεχνάμε να κάνουμε πλέον βασικά πράγματα σύμφωνα με την επιστήμη δεν οφείλεται σε κάποια διαταραχή της μνήμης μας αλλά στην πολύ δουλειά και το στρες.
Για το θέμα αυτό μίλησε στην “Π” επιμελητής Β’ του νευρολογικού τμήματος του Βενιζέλειου νοσοκομείου κ. Γιώργος Κλάδος καθησυχάζοντας όλους αυτούς που βιώνουν αυτήν την κατάσταση που τους κάνει δύσκολη τη ζωή.
Το πρόβλημα της άνοιας όμως απασχολεί δεκάδες ανθρώπους και τις οικογένειες τους σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Ξεχνάτε συνεχώς τα κλειδιά σας, το κινητό σας ίσως και το μάτι της κουζίνας ανοιχτό και γενικώς ψάχνετε συνέχεια τα πράγματά σας ;
Δεν θυμάστε τι θέλετε να ρωτήσετε τον συνομιλητή σας, ή κάνετε την ίδια ερώτηση πάνω από 10 φορές ανά τακτά χρονικά διαστήματα ; Έχετε πρόβλημα με την απομνημόνευση των αριθμών, και γενικότερα με τις προσωπικές και κοινωνικές σας σχέσεις επειδή συχνά κάτι ξεχνάτε ή ξεχνάτε να επικοινωνήσετε μαζί τους;
Δεν πρέπει να ανησυχείτε. Αυτό το φαινόμενο πλέον δεν είναι σπάνιο και μάλλον το αντιμετωπίζουν πάρα πολύ άνθρωποι που εργάζονται πυρετωδώς και που έχουν δεκάδες έννοιες μέσα στο κεφάλι τους και άλλες τόσες υποχρεώσεις.
Το πρόβλημα αυτό που μερικές φορές μας κάνει τη ζωή δύσκολη και μας εκθέτει κιόλας καθώς η δικαιολογία το «ξέχασα» δεν είναι και τόσο πιστευτή κλήθηκε να εξηγήσει στην “Π” ο νευρολόγος κ. Γιώργος Κλάδος.
Όπως είπε ο ίδιος μέχρι τα 50 το φαινόμενο αυτό είναι συχνό και δεν είναι λίγοι αυτοί που επισκέπτονται τα γραφεία των ιατρών επειδή ανησυχούν μήπως πάσχουν από κάποια μορφή άνοιας ιδιαίτερα αν υπάρχει και ιστορικό στην οικογένεια.
Για τα προσωρινά ή και τα αλλεπάλληλα “μπλακ- άουτ” ευθύνεται περισσότερο η εντατική εργασία και το στρες και λιγότερο ή ικανότητα του εγκεφάλου.
«Οι διαταραχές της μνήμης δεν είναι το ένα σύμπτωμα της άνοιας και δεν είναι αρκετό για να πει κάποιος πως έχει άνοια. Αυτές οι διαταραχές θα πρέπει να τέτοιες που δεν επιτρέπουν σε κάποιον να δουλέψει».
Αυτά που έχουμε να κάνουμε, όλες οι πληροφορίες , νοητικά δεν προγραμματίζονται με τον σωστό τρόπο και στη συνέχεια χάνονται.
Ο εγκέφαλος μας συγκρατεί τα ουσιώδη, χάνει τα επουσιώδη αλλά αυτό δεν έχει καμία σχέση με τη μνήμη.
H μνήμη για την επιστήμη είναι ένα μετρήσιμο μέγεθος και όσοι ξεχνούν και επισκέπτονται τους ιατρούς για να εξεταστούν αποδεικνύεται ότι έχουν άψογη μνήμη.
Η μνήμη είναι μια βιολογική λειτουργία στην οποία γίνεται εγγραφή, ανάκληση και αναπαραγωγή κάποιων γεγονότων που έχουν συμβεί. Αυτό συμβαίνει σε μια ορισμένη περιοχή του εγκεφάλου που γνωρίζουν οι επιστήμονες.
Όπως επίσης γνωρίζουν και ποιες είναι οι βιοχημικές λειτουργίες, είναι αυτές που θα γράψουν και θα ανακαλέσουν.
Κλινικά η μνήμη χωρίζεται στην βραχυπρόθεσμη και στην μακροπρόθεσμη.
Στην βραχυπρόθεσμη έχουμε τη δυνατότητα να αποθηκεύσουμε και να ανακαλέσουμε γεγονότα μέχρι ένα λεπτό. Η μακροπρόθεσμη είναι από ένα λεπτό και μετά.
Όπως τόνισε ο κ. Κλάδος δεν πρέπει να υπάρχει ανησυχία για αυτές τις περιπτώσεις. Aυτό που χρειάζεται μάλλον είναι ξεκούραση, ηρεμία.
ανοια:
«φυσιολογικη»
κατασταση λογΩ γηρατειων
Ο αριθμός ασθενών με άνοια Alzheimer σε όλο τον κόσμο είναι ίδια και αυξάνεται με την ηλικία. Η νόσος είναι πιο συχνή στις γυναίκες. Σε ένα πληθυσμό 100.000 υπάρχουν περίπου 300 περιστατικά για ηλικίες μεταξύ 60-69 ετών , 3200 περιστατικά για ηλικίες μεταξύ 70-80 ετών , και 10800 ασθενείς για άτομα πάνω των 80 ετών .Από αυτές τις περιπτώσεις σε ένα ποσοστό 80%-90% έχει διαπιστωθεί ότι δεν υπάρχει κληρονομικότητα. Το κυριότερο πρόβλημα των ασθενών που πάσχουν από αυτήν την νόσο είναι ότι χάνουν την ανεξαρτησία τους και χρειάζονται την φροντίδα των δικών τους ανθρώπων. Δεν είναι λίγοι οι ηλικιωμένοι που εξαφανίζονται και έχουν τραγική κατάληξη.
Τι είναι άνοια; Ti είναι νόσος Alzheimer;
Aνοια είναι η εμφάνιση πολλαπλών γνωσιακών διαταραχών όπως:
1) διαταραχή της μνήμης: διαταραχή απομνημόνευσης νέων πληροφοριών ή διαταραχή ανάκλησης πληροφοριών που έχουν διδαχτεί παλαιότερα π.χ. το όνομα του γιατρού , η χρονολογία που γεννήθηκαν κλπ .όπως και διαταραχές του προσανατολισμού.
2) διαταραχές του λόγου : π.χ. χρησιμοποιεί όλο και λιγότερες λέξεις για μία φράση καθώς και διαταραχές γραφής . Αργότερα παρουσιάζει και διαταραχές και στην κατανόηση του λόγου.
3) ανικανότητα συγχρονισμένων κινήσεων παρά την ακεραιότητα κινητικών λειτουργιών :αρχίζει δηλ. να μην μπορεί να ντυθεί καλά, να πλυθεί ,να μαγειρέψει κ.α..
4) αδυναμία αναγνώρισης αντικειμένων : αν δείξεις για παράδειγμα ένα μολύβι, ένα ρολόι, οι ασθενείς δεν μπορούν να απαντήσουν στην ερώτηση τι είναι αυτό ;
5)διαταραχές στην ικανότητα εκτέλεσης λειτουργιών όπως σχεδιασμός, αφαίρεση: κυρίως εδώ κυριαρχεί αδυναμία εκτέλεσης αριθμητικών πράξεων .
Όλες οι παραπάνω διαταραχές προκαλούν σημαντικά προβλήματα στις κοινωνικές και επαγγελματικές δραστηριότητες του ασθενούς .
Η νόσος Alzheimer έχει τα περισσότερα από τα παραπάνω χαρακτηριστικά ,επιδεινώνεται συνεχώς και εξελίσσεται βραδέως.
Υπάρχουν και αναστρέψιμες (θεραπεύσιμες) άνοιες;
Nαι!! Έως 23% είναι αναστρέψιμες ανάλογα με τις μελέτες. Αιτίες αναστρέψιμων ανοιών είναι : η κατάθλιψη ,λήψη φαρμάκων (κυρίως αντιχολινεργικά), μεταβολικές διαταραχές, αβιταμινώσεις , νόσοι αναστρέψιμοι του κεντρικού νευρικού συστήματος (όπως υδροκέφαλος, υποσκληρίδιο αιμάτωμα , χρόνιες λοιμώξεις κ.α. ), χρόνιος αλκοολισμός ,υποξία , συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια , ενδοκρινοπάθειες ,ψυχώσεις , καλοήθης παροδική αμνησία κ.α.
ανοια και
κληρονομικοτητα
Η ν. Alzheimer τύπου πρώιμης έναρξης ( δηλ. εμφάνιση νόσου πριν από τα 65 χρόνια) πολύ σπάνια κληρονομείται με τον αυτοσωματικό επικρατούντα χαρακτήρα. Οι ταχείες εξελίξεις στη μοριακή βιολογία και στη γενετική της νόσου Alzheimer φέρνουν στο προσκήνιο την πιθανότητα ανακάλυψης μιας δοκιμασίας μοριακής γενετικής για την διάγνωση αυτής της νόσου.
Για κάποιες άλλες σπάνιες νόσους που συνοδεύονται και με άνοια π.χ. νόσος Huntington η άνοια είναι κληρονομική : οι ασθενείς μεταβιβάζουν την νόσο κατά μέσο όρο κατά 50% στα παιδιά τους.
Προληψη
Η άνοια τέτοιου τύπου συνήθως δεν μπορεί να θεραπευθεί, μπορεί όμως να καθυστερήσει η γρήγορη εξέλιξη της, αν ληφθούν έγκαιρα υπόψη τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν . Η θεραπεία βοηθάει να καθυστερήσει την εξέλιξη της νόσου και να συμβάλει επίσης και στην ανεξαρτησία του ασθενούς.
