Της Κατερίνας Μυλωνά

“Ένα βραβείο λέει ότι “Καλά βαδίζεις όσο βαδίζεις”

Γεννήθηκε στο Διδυμότειχο, μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη και σήμερα μένει στην Αθήνα. Όμως η καρδιά της χτυπάει για την Κρήτη. «Η Κρήτη, από όπου είναι ο πατέρας μου, είναι από αυτές τις αγάπες που τις ξαναβρίσκεις τα καλοκαίρια. Είναι τόπος ανάμνησης. Αναμνήσεις και μυρωδιές είναι η Κρήτη. Εκεί που επιστρέφεις πάντα, όπως η παιδική ηλικία, με μια αθωότητα, σαν να επιστρέφεις στη φωλιά το καλοκαίρι που περιμένεις πάντα, όπως όταν ήσουν παιδί».

Με τα παραπάνω λόγια, η συγγραφέας Κάλλια Παπαδάκη μιλά στην «Π» για τη σχέση της με την Κρήτη, τον τόπο καταγωγής του πατέρα της, γιατρού, Μανώλη Παπαδάκη.

Η Κ. Παπαδάκη απέσπασε χθες το Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (European Union Prize for Literature) με αναφορά στο τελευταίο της βιβλίο «Δενδρίτες» (εκδόσεις Πόλις, 2015), το πρώτο της μυθιστόρημα. Έχουν προηγηθεί η βραβευμένη συλλογή διηγημάτων «Ο ήχος του ακάλυπτου» (Πόλις, 2009) και η ποιητική συλλογή «Λεβάντα στο Δεκέμβρη» (Πόλις, 2011). Η συγγραφέας έχει επίσης τιμηθεί για τη δουλειά της ως σεναριογράφους.

Η συνέντευξη που παραχώρησε στην «Π» έχει ως εξής:

Τι σημαίνει για σας το γεγονός ότι το πρώτο σας μυθιστόρημα έλαβε μία τόσο σημαντική διάκριση;

«Κατ΄αρχάς είναι μια επιβράβευση, κυρίως για ένα βιβλίο, το μόχθο του βιβλίου. Σου δίνει την εγρήγορση να ξεκινήσεις και κάτι για λίγο αργότερα, το επόμενο βήμα. Κάτι σου λέει ότι «καλά βαδίζεις όσο βαδίζεις».

Το βιβλίο που διακρίθηκε «Δενδρίτες» τι πραγματεύεται;

«Έχει να κάνει με τη μετανάστευση ομογενών στην Αμερική στις αρχές του 20ου αιώνα και το γεγονός ότι όσα πίστεψαν ότι θα πετύχουν δεν τα κατόρθωσαν. Μιλάει για την πίστη στο αμερικάνικο όνειρο που όμως δεν ευοδώθηκε. Μιλάμε για ανθρώπους που τα κατάφεραν αλλά όχι όπως τα ήθελαν. Ήρθαν από έναν τόπο, ο οποίος σα βαρίδι τους ακολούθησε στη νέα πατρίδα. Παρόλα αυτά η ζωή συνεχίζεται, σε παρασύρει. Είναι ένα αισιόδοξο βιβλίο γιατί πάνω από όλα είναι η είναι ίδια η ζωή και πώς σε παρασύρει στο διάβα της».

Θελήσατε να θυμίσετε στους Έλληνες ότι υπήρξαμε κι εμείς μετανάστες;

«Σίγουρα υπήρξαμε, όταν ξεκίνησα να γράφω το βιβλίο δεν είχα αυτό στο μυαλό μου. Καμιά φορά η ιστορία και οι χαρακτήρες σε βρίσκουν στο δρόμο. Εγώ όταν ξεκίνησα ήθελα να πω την ιστορία ανθρώπων, αυτό πάντα με ενδιαφέρει, οι ανθρώπινες ιστορίες και μέσα από αυτές τις ανθρώπινες ιστορίες βγήκε η Ιστορία του 20ου αιώνα. Είναι ένα βιβλίο που ξεκινάει μεν στο 1982 αλλά φτάνει στο 1919 με πισωγυρίσματα στο χρόνο».

Υπάρχουν στοιχεία από την οικογένειά σας που είναι «εσωτερικοί μετανάστες»;

«Δεν έχει να κάνει με την οικογένειά μου. Οι χαρακτήρες μπορεί να έχουν στοιχεία δικών μου ανθρώπων που γνωρίζω καλά και αγαπώ ή γνώρισα κάποια στιγμή στη ζωή μου αλλά όλοι οι χαρακτήρες δεν είναι ένα αντικαθρέφτισμα του εαυτού μας; Πάντα θα έχουν στοιχεία δικά σου ή ανθρώπων που γνωρίζεις αλλά δεν πατώ πάνω σε αυτά. Απλώς από την εμπειρία και τη βιωμένη εμπειρία ψαρεύω κι εκεί κτίζω, μετά γίνεται κάτι άλλο, αποκτά σάρκα και οστά εκεί που δεν το περιμένεις, άρα μεγαλώνει, γίνεται πιο μεγάλο από σένα. Αυτό το κάνει η γραφή η ίδια, νομίζω».

Ασχολείστε και με τη συγγραφή σεναρίων. Να περιμένουμε κάτι νέο, μία καινούργια ταινία με την δική σας υπογραφή;

«Είχα γράψει με την Πέννυ Παναγιωτοπούλου το «September», την ελληνογερμανική παραγωγή με την Κόρα Καρβούνη και τη Μαρία Σκουλά, που είναι Κρητικιά και πολύ φίλη μου, την αγαπώ πολύ.

Τώρα ετοιμάζουμε μία νέα ταινία, δουλεύουμε το σενάριο, βασισμένο σε ένα διήγημα δικό μου, στο πρώτο βιβλίο, το «40 μέρες» και μάλλον αυτός θα είναι ο τίτλος της ταινίας».



Αναδεικνύει μια δημιουργική Ευρώπη και καλλιεργεί τον διαπολιτισμικό διάλογο

Το βραβείο αναδεικνύει μια δημιουργική Ευρώπη στον χώρο της πεζογραφίας σε πολλές γλώσσες, ενώ παράλληλα προωθεί τη λογοτεχνία με μεταφράσεις βραβευμένων έργων και καλλιεργεί τον διαπολιτισμικό διάλογο. Η Ελλάδα είναι μεταξύ των εκ περιτροπής χωρών, σε συγγραφείς από τις οποίες απονέμεται το βραβείο το 2017 και περιλαμβάνουν τους Rudi Erebara (Αλβανία), Ina Vultchanova (Βουλγαρία), Sunjeev Sahota (Ηνωμένο Βασίλειο), Halldóra K. Thoroddsen (Ισλανδία), Osvalds Zebris (Λεττονία), Walid Nabhan (Μάλτα), Aleksandar Bečanović (Μαυροβούνιο), Jamal Ouariachi (Ολλανδία), Darko Tuševljaković (Σερβία), Sine Ergün (Τουρκία) και Bianca Bellová (Τσεχία).

Το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας στηρίζεται από το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που έχει αναθέσει τον συντονισμό του στην Ευρωπαϊκή και Διεθνή Ομοσπονδία Βιβλιοπωλών (EIBF), το Συμβούλιο Ευρωπαίων Συγγραφέων (EWC) και την Ομοσπονδία Ευρωπαίων Εκδοτών (FEP), ενώ στην Ελλάδα συντονίζεται από την Εταιρεία Συγγραφέων.

Μέλη της Επιτροπής στην Ελλάδα για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας για το 2017 είναι ο συγγραφέας και μεταφραστής Αχιλλέας Κυριακίδης, ο εκδότης και εκπρόσωπος της Ομοσπονδίας Ευρωπαίων Εκδοτών Γεώργιος Νίκας, ο κριτικός λογοτεχνίας Αριστοτέλης Σαϊνης και ο συγγραφέας και βραβευμένος με Ευρωπαϊκό Βραβείο το 2014 Μάκης Τσίτας, ενώ Πρόεδρος της Επιτροπής είναι ο συγγραφέας και Αντιπρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων Γιώργος Χουλιάρας.

Το πρόγραμμα «Δημιουργική Ευρώπη», με προϋπολογισμό σχεδόν 1,46 δισ. ευρώ για την περίοδο 2014-2020, συνεισφέρει σε εκατοντάδες προγράμματα πολιτιστικής συνεργασίας και περιλαμβάνει πρόγραμμα στήριξης λογοτεχνικών μεταφράσεων μεταξύ ευρωπαϊκών γλωσσών. Ο τομέας του βιβλίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην ευρωπαϊκή οικονομική ζώνη έχει ετήσιο κύκλο εργασιών της τάξεως των 22 με 24 δισ. ευρώ, ενώ υπολογίζεται ότι απασχολεί περισσότερο από μισό εκατομμύριο άτομα - συγγραφείς, βιβλιοπώλες, εκδότες, τυπογράφους, σχεδιαστές και άλλους. Στα περίπου 9 εκατομμύρια βιβλία που είναι διαθέσιμα στις 24 επίσημες γλώσσες της ΕΕ και άλλες, Ευρωπαίοι εκδότες πρόσθεσαν σχεδόν 575.000 νέους τίτλους το 2015.



“Η Κρήτη είναι αναμνήσεις και μυρωδιές”

Ποια είναι η σχέση που διατηρείτε με την Κρήτη;

«Έχω γεννηθεί στο Διδυμότειχο, μεγάλωσα στη Θεσσαλονίκη και ζω στην Αθήνα. Όμως, η Κρήτη, από όπου είναι ο πατέρας μου, είναι από αυτές τις αγάπες που τις ξαναβρίσκεις τα καλοκαίρια.

Είναι τόπος ανάμνησης. Δεν είναι τυχαίο ότι βρίσκομαι τώρα στα Κύθηρα, έχουν κάτι κοινό με την Κρήτη. Ακόμα και στα Κύθηρα, που τα αγαπώ πολύ, νομίζω ότι βρίσκω ξανά σε μικρότερη κλίμακα την Κρήτη. Αναμνήσεις και μυρωδιές είναι η Κρήτη.

Εκεί που επιστρέφεις πάντα, όπως η παιδική ηλικία, με μια αθωότητα, σα να επιστρέφεις στη φωλιά, το καλοκαίρι που περιμένεις πάντα όπως όταν ήσουν παιδί».