Απόφαση-ανάσα του ΣτΕ για ιδιοκτήτες ακινήτων

Θα αποζημιώνονται για όσα δεσμεύει το κράτος


Μια απόφαση - σταθμός του Συμβουλίου της Επικρατείας αλλάζει τη μέχρι σήμερα νομολογία σε σχέση με το επίμαχο θέμα της αποζημίωσης πολιτών από τη Διοίκηση όταν οι περιουσίες τους περιορίζονται, για προστασία του περιβάλλοντος. Με βάση την απόφαση αυτή, το Ανωτάτο Δικαστήριο για πρώτη φορά, δέχεται ότι οι πολίτες μπορούν να διεκδικήσουν αποζημίωση με μια απλή αίτησή τους προς τη Διοίκηση, δίδοντας «ανάσα» σε χιλιάδες ιδιοκτήτες γης που μέχρι σήμερα είναι αναγκασμένοι να καταφεύγουν στα δικαστήρια με αγωγές .

Η εκδίκαση της υπόθεσης αφορούσε μεγάλης αξίας ακίνητα στην περιοχή Περιβολάκια της Ραφήνας, η οποία είχε ενταχθεί το 2003 στο προεδρικό διάταγμα για τον καθορισμό χρήσεων γης και περιορισμών δόμησης στην εκτός σχεδίου περιοχή των Μεσογείων. Τα ακίνητά τους έγιναν... πράσινο σε μια νύχτα και έχασαν από τη μια στιγμή στην άλλη την περιουσία τους.

Σύμφωνα με τον συνταγματολόγο-δικηγόρο κ. Απόστολο Παπακωνσταντίνου, σε προηγούμενες αποφάσεις του το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο ανέφερε ότι οι θιγόμενοι ιδιοκτήτες έπρεπε να προχωρούν σε αγωγές αποζημίωσης (πολυδάπανες και χρονοβόρες), ενώ τώρα, για πρώτη φορά, δέχεται ότι μπορούν να διεκδικήσουν αποζημίωση με αίτηση προς τη Διοίκηση.

Οπως αναφέρεται στην απόφαση, παρέχεται στον θιγόμενο ιδιοκτήτη η δυνατότητα να επιδιώξει με αίτησή του προς τη Διοίκηση την αναγνώριση ότι έχει επέλθει ουσιώδης στέρηση της χρήσης της ιδιοκτησίας του κατά τον προορισμό της καθώς και τον καθορισμό του τρόπου της αποζημίωσής του:

• με την ανταλλαγή της έκτασής του με έκταση του Δημοσίου ή την παραχώρηση κατά χρήση δημόσιας έκτασης σε παραπλήσια περιοχή για ανάλογη χρήση ή εκμετάλλευση,

• την καταβολή εφάπαξ ή περιοδικής αποζημίωσης,

• τη μεταφορά συντελεστή δόμησης σε άλλη ιδιοκτησία.

Σύμφωνα με τους δικαστές, η Διοίκηση υποχρεούται να εξετάσει το σχετικό αίτημα και, αφού λάβει υπόψη την κατά το άρθρο 24 του Συντάγματος επιβαλλόμενη προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, να κρίνει εάν με τα δεδομένα της συγκεκριμένης υπόθεσης έχει επέλθει ουσιώδης στέρηση της χρήσης της ιδιοκτησίας σε σχέση με τον προορισμό της, εν όψει και του ισχύοντος στην περιοχή χωροταξικού και πολεοδομικού καθεστώτος. Επίσης οφείλει να εξετάσει αν συντρέχει περίπτωση να χορηγηθεί στον θιγόμενο ιδιοκτήτη ένα από τα προβλεπόμενα αντισταθμίσματα.

Περαιτέρω, αν η Διοίκηση διαπιστώσει ότι πράγματι συντρέχει τέτοια περίπτωση και ότι δεν είναι δυνατή η ανταλλαγή της έκτασης με έκταση του Δημοσίου ή η παραχώρηση κατά χρήση δημόσιας έκτασης σε παραπλήσια περιοχή ή η μεταφορά συντελεστή δόμησης σε άλλη ιδιοκτησία, έχει την υποχρέωση να καθορίσει το ύψος της οφειλόμενης χρηματικής αποζημίωσης και τον τρόπο καταβολής.