Της Ελευθερίας Ελευθεράκη *

Η πρώτη μου επίσκεψη στην έκθεση Λογοτεχνικές Εικονογραφίες, του μουσείου Εικαστικών Τεχνών Ηρακλείου, πραγματοποιήθηκε λίγο πριν το τέλος του περασμένου έτους, για λόγους εκπαιδευτικούς. Η σύντομη αναζήτηση στο διαδίκτυο που είχε προηγηθεί της επίσκεψης, μου κίνησε το ενδιαφέρον ως προς το τι επρόκειτο να δω.

Συλλέκτης, ιδιοκτήτης του μουσείου, αλλά και επιμελητής του χώρου, ο ίδιος ο κ. Κωστής Σχιζάκης, ένας άνθρωπος που αφιερώνει προσωπικό χρόνο και ιδιαίτερο κόπο στις εκθέσεις που λαμβάνουν χώρα, ήταν εκεί για να μας υποδεχτεί και να μας ξεναγήσει στο ταξίδι αυτό.

Τα έργα, συγκεντρωμένα ανά ενότητες, παρασέρνουν τον επισκέπτη σε μία χρονολογική αφήγηση των δικών του αναμνήσεων, εισάγοντάς τον στο χώρο, από τις απαρχές του μύθου, με τους αρχαίους Έλληνες θεούς και ήρωες, στα ομηρικά έπη, κι έπειτα στα παραμύθια, για να καταλήξουν στην εφηβική πια λογοτεχνία.

Κατεβαίνοντας τη σκάλα, μας υποδέχονται ο Δαίδαλος και o Ίκαρος, εισάγοντάς μας στο μύθο, πάνω στα κέρινα φτερά τους. Ο Ηρακλής, ο Θησέας, ο Προμηθέας, δεσπόζουν ανάμεσα στον Τυφώνα, την Πανδώρα και τη Μήδεια, ενώ παραδίπλα, θραύσματα ερυθρόμορφου αγγείου συμπληρώνουν το έπος της Ιλιάδας. Σπουδαία αναφορά στο προσφυγικό η Οδύσσεια, με επισημάνσεις στα ναυάγια των προσφύγων και μεταναστών στη θάλασσα της Μεσογείου, κι ένα μικρό προσφυγόπουλο, νεκρό πια, ξεβρασμένο στην ακτή υπό τη σκέπη του Οδυσσέα.

Φιγούρες που ξεπροβάλλουν σιγά σιγά από τη γωνία, αγαπημένοι ήρωες από τα παιδικά μας χρόνια και τα παραμύθια που διαβάζαμε με τις ώρες στο παιδικό δωμάτιο. Μαζί με το βασιλιά και τα ανύπαρκτα ρούχα του σε γλυπτική και ζωγραφική απεικόνιση, στην ενότητα των παραμυθιών μας εισάγει κι ο μετανάστης, καβάλα πάνω σ’ ένα πουλί, χαμένος στα όνειρα και τις ελπίδες που έρχονται. Ένα κομμάτι νήμα σημαίνει το τέλος του δρόμου στο λαγό και τη χελώνα, ενώ στη φλόγα από το τελευταίο σπίρτο βλέπουμε τα συναισθήματα του μικρού ορφανού κοριτσιού, την ίδια ώρα που η Αλίκη μας κοιτά αφηρημένα από το παράθυρό της.

Οτικοακουστικό θέαμα η μάγισσα Φρικαντέλλα, μας προειδοποιεί να μην τραγουδήσουμε τα κάλαντα, εάν δε θέλουμε η φωνή μας να καταλήξει σε ένα μικροσκοπικό μπαλόνι, την ώρα που ο λύκος καραδοκεί πίσω από τα δέντρα. Η Σταχτοπούτα, ή αλλιώς Αθοκουτάλα, σε μια κρητική παραλλαγή, κρατά στα χέρια της το γοβάκι, ολόχρυσο, σαν τα παραμύθια της Χαλιμάς, κι ανάμεσά τους ο Πινόκιο συλλογίζεται τη ζωή του ως αληθινό αγόρι. Ο Καραγκιόζης του Εγγονόπουλου συνομιλεί με την Τοσοδούλα, ενώ ανάμεσά τους κόβουν βόλτες δύο γάτοι· ένας με παπούτσια, κι ένας κεραμιδόγατος από τα Εξάρχεια. Επιβλητικός στη γωνία ο Ερωτόκριτος, με μορφή που σχεδόν θυμίζει αγιογραφία, στέκεται δίπλα από το γεφύρι της Άρτας.

Το πέρασμα στην εφηβική Λογοτεχνία γίνεται με τον Μικρό μας Πρίγκιπα και το λατρεμένο του τριαντάφυλλο ενώ απέναντί του βλέπουμε άλλον έναν περιπλανώμενο ήρωα, το μικρό Μέλιο, που μετρά τα άστρα, πλαισιωμένος από τη Σελήνη κι από το βυθό της θάλασσας. Ανάμεσά τους ξεπροβάλλουν οι πιο γνωστοί ήρωες των παραμυθιών: ο Τομ Σώγιερ, ο Ροβινσών Κρούσος, ο Δον Κιχώτης, ο Δίας, ο Τρελλαντώνης κι ο Έρικ, το δυστυχισμένο φάντασμα της Όπερας.

Ο ψεύτης παππούς, συναγωνίζεται σε ιστορίες τους τρεις Σωματοφύλακες, την ίδια στιγμή που ο Δόκτωρ Τζέκυλ μεταμορφώνεται σε Κύριο Χάιντ, ενώ δίπλα του ο Γιάννης Αγιάννης πασχίζει να παραμείνει συνετός.

Τη σκηνή σφραγίζει η μικρή Άννα, που σβήνει τα οκτώ κεράκια της, ενώ μια μελαγχολική φιγούρα δίπλα της, την αγναντεύει, σαν να γνωρίζει τι πρόκειται να συμβεί.

Καθόλη τη διάρκεια της πορείας, οι ήρωες εμπνευσμένοι ακόμα κι από ένα μοναδικό στίχο, στέκονται στα όρια του καμβά και περιμένουν τον επισκέπτη να συνομιλήσει μαζί τους και να μάθει τις ιστορίες που έχουν να του αφηγηθούν.

Για καλή μας τύχη, η άνοιξη έφερε και τη συνέχεια της έκθεσης, τοποθετώντας στους χώρους του μουσείου την «ενήλικη» λογοτεχνία. Έτσι, ήρωες που αγαπήσαμε και αγαπάμε, αλλά κι άλλοι, που δεν έχουμε γνωρίσει ακόμα, μας ταξίδεψαν σε ένα ακόμα συναισθηματικό ταξίδι.

Έργα εμπνευσμένα από τους σπουδαιότερους Έλληνες λογοτέχνες και ποιητές κατακλύζουν το χώρο από την πρώτη στιγμή, ενώ προχωρώντας παραπέρα δίνουν τη θέση τους στην ξένη πια λογοτεχνία.

Η 6η ωδή μας εισάγει στην έκθεση, ενώ οι θαλασσινές ιστορίες της πλώρης μπλέκονται με ποιήματα σ’ ένα σκοτεινό θάλαμο, κάπου σε μια πολιτεία που σχηματίζει τη μορφή του Πρεβελάκη, δίπλα από μια άλλη, αιγυπτιακή, ακυβέρνητη πολιτεία, με τη Μάνα γη να δεσπόζει ανάμεσά τους.

Μια ακόμα θαλασσινή ιστορία από τα αμπάρια του Μεγάλου Ανατολικού ξετυλίγεται μπροστά μας, ανάμεσα στη νοσταλγία της νιότης ή Eroica και τη δυστυχία του έρωτα, που φαντάζει πια Χίμαιρα. Τις ερωτικές ιστορίες παρακολουθεί ένα παιδί με τον αριθμό 9 στη φανέλα του, την ώρα που ο Βασίλης Βασιλικός δακτυλογραφεί το χρονικό της δολοφονίας του Λαμπράκη.

Ισοθερμικές κουβέρτες που σκέπασαν τους παγωμένους πρόσφυγες που έφτασαν στις ακτές των νησιών απαρτίζουν τον ύμνο εις την ελευθερίαν, σχηματίζοντας μια ελληνική σημαία και δίπλα η Σαπφώ, κυοφορεί την ευθραυστότητα.

Η Μαρία Νεφέλη αναζητά το Θεό σ’ ένα συννεφιασμένο ουρανό, ο Καβάφης αναζητά μιαν άλλη πόλη, σε μιαν άλλη γη, ενώ τα ερείπια της πόλης του Βασιλιά της Ασίνης αφήνονται στη φθορά του χρόνου.

Η εσωτερική αναζήτηση για το θείο συνεχίζεται με μια ερώτηση από τη Μαργαρίτα, μα η απάντηση έρχεται από ένα μικρό γλυπτό· τη μάνα που κουβαλά το παιδί της σ’ ένα σακί, παρά το άχθος που τη γονατίζει.

Δυο σκληρά πρόσωπα αγκαλιάζονται, παγιδευμένα ανάμεσα στην τιμή και το χρήμα, ρίχνοντας κλεφτές ματιές στην ανθοδέσμη που μας στέλνει η Κική Δημουλά. Ένα επιμελημένο, δαντελωτό ένδυμα της ηρωίδας της Ανατροπής, προκαλεί τη συζήτηση δυο γελοίων. Για να δει τη θάλασσα, ο Ασιάτης ήρωας ξεκλειδώνει τις αισθήσεις του μέσω της όσφρησης των μπαχαρικών, τη μυρωδιά των οποίων ο αέρας στέλνει σε ένα άλλο μεγάλο σκηνικό, με ένα αποξενωμένο ζευγάρι με τα όνειρα της παιδικής του ηλικίας αφημένα στο πάτωμα, ενώ παραδίπλα, και υπό το φως του λύκου, η Λιλή Ζωγράφου μας ζητά ένα βασιλόπουλο.

Την ελληνική λογοτεχνία σφραγίζει η Μήδεια, με το νεκρό παιδί της στην αγκαλιά, και το χρυσό στέμμα να είναι το μόνο που τη διαχωρίζει από το σκοτάδι, μέσα στο οποίο θα λάμψουν οι ψευδαισθήσεις του Μπόρχες, που με τον καλύτερο τρόπο, μας εισάγουν στην ενότητα της ξενόγλωσσης λογοτεχνίας. Μέσα σου η γη, σε μια νύχτα άγρυπνου έρωτα και κάπου ανάμεσά τους, έθιμα ταφής από τη Βόρεια Ισλανδία.

Την αφήγηση συνεχίζουν μια φιγούρα από τις κορυφές του Τράνστρεμερ, η Μεταμόρφωση με τον ίδιο τον καλλιτέχνη στο ρόλο του Κάφκα, ο Νάρκισσος κι ο Γκόλντμουντ, κι ο Πεσσόα με τη μάσκα του Σουάρες αυτή τη φορά, να κάνει ένα ταξίδι στη σελήνη. Τσακισμένη από Τα νερά της θάλασσας, η βάρκα του γέρου του Χέμινγουεη, κι ο Αδριανός θαυμάζει τον Αντίνοο, γράφοντας τα απομνημονεύματά του. Ο Βέρθερος διχάζεται από τον έρωτα του, δίπλα στο Παλιοκόριτσο, που απιστεί στον εραστή του. Στο μισοσκόταδο ξεπροβάλλει η Κλάρα, επιβλητική, ενώ δύο σκελετωμένα σκυλιά δίπλα της πίνουν βρόχινο, λασπωμένο νερό. Ακολουθεί το ομορφότερο τραγούδι, το Άσμα των Ασμάτων, περιβάλλοντας την αύρα της Ωραίας Ρεμέδιος, που μας ακολουθεί στα 100 χρόνια μοναξιάς που θα υποστεί η ψυχή μας χωρίς το αμάρτημά της, τη Λολίτα.

Οι εκλάμψεις του Ρεμπώ συμβολίζουν τις ευχάριστες και δυσάρεστες στιγμές μας, κι ο Μεγάλος Αδερφός παρακολουθεί τις υπάρξεις μας μέσα σ’ ένα κλουβί, από το όχι και τόσο μακρινό 1984.

Μια έκρηξη από λουλούδια αντί καπνό - φόρος τιμής στη Χιροσίμα, που κοιτά μελαγχολικά η Τζέιν Έυρ δίπλα σε έναν άλλο πύργο, τον Πύργο των Καταιγίδων, ή αλλιώς τα Ανεμοδαρμένα Ύψη, ενώ κοσμήματα και αρώματα στιγματίζουν τον Ξένο.

Η αγοραία μούσα εκτεθειμένη στο κοινό, κρύβεται με τη σκέψη στο υπόγειο του Ντοστογιέφσκι. Μαιτρ και Μαργαρίτα, ένα ημίγυμνο κορίτσι αντιστέκεται στο δαίμονα ενώ την κοιτούν με νοσταλγικό βλέμμα οι Τρεις Αδελφές από τη Μόσχα, καταμεσής μιας Χειμωνιάτικης Νύχτας, στον ίλιγγο του Πολέμου, φαντάζοντας κι ελπίζοντας για την απόλυτη Ειρήνη.

Το εκρεμμές του Φουκώ ταλαντεύεται σπρώχνοντάς μας προς τον Δανό Πρίγκιπα Άμλετ και την πάλη του ανάμεσα στη λογική και την τρέλα και τις περιπέτειες του Ιππότη της Στρογγυλής Τραπέζης, Αρθούρου. Ανάμεσα στα άδεια μπουκάλια ψάχνουμε το ταχυδρομείο παρέα με τον Μπουκόφσκι, στους πρόποδες ενός Μαγικού Βουνού του Τόμας Μαν μιας Έρημης Χώρας του Έλλιοτ.

Στην αίθουσα κυριαρχεί το άρωμα· μια διακριτική μυρωδιά από νούφαρο αναδύεται από το σώμα μιας νεαρής κοπέλας, το οποίο κατακλύζει το χώρο. Το τέλος δίδεται από ένα διττό πορτρέτο. Διττό, καθώς ενώ ο επισκέπτης θαυμάζει τη νιότη του Ντόριαν Γκρέι, καθρεφτίζεται ταυτόχρονα κι ο ίδιος, υπό το σταματημένο χρόνο, δίπλα στη μορφή του όμορφου, νεαρού άνδρα.

Και κάπως έτσι, κλείνει μια συλλογή από δεκάδες αξιόλογα έργα σύγχρονης τέχνης, εμπνευσμένα από αγαπημένα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας και στην πλειοψηφία τους αποδοσμένα με ευρηματικό τρόπο.

Εν αναμονή της έκθεσης Τιμής Ένεκεν, με την ελπίδα ότι θα συναντήσουμε ξανά κάποια από τα αγαπημένα μας έργα...

Οι καλλιτέχνες που συμμετείχαν στην έκθεση:

ΚΑΤΙΜΕΡΛΗ ΑΝΝΑ - Οι άθλοι του Ηρακλή, ΚΟΥΝΑΛΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ - Θησέας, ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΙΣΑΒΕΤ - Ο Προμηθέας, ΞΕΝΑΚΗ ΠΑΓΩΝΑ - Το κουτί της Πανδώρας, ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΚΗΣ - Ιλιάδα, ΛΥΔΙΑ ΜΑΡΓΑΡΩΝΗ - Οδύσσεια, ΚΩΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΟΝΥΣΗΣ - Οι αργοναύτες της πλατείας, ΠΑΡΙΣΗ ΔΙΑΤΣΕΝΤΑ - Τα οικογενειακά των τεράτων, ΑΝΔΡΕΟΥ ΜΕΛΙΝΑ - Ο Δίας, το Σόι του και η Τρελοπαρέα, ΦΩΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - Εδώ Βυθός, ΠΑΠΑΔΟΥΛΗ ΑΦΡΟΔΙΤΗ - Το κοριτσάκι με τα σπίρτα, ΜΠΑΚΑΛΟΥΜΑ ΤΖΕΝΗ - Η τοσοδούλα, ΤΣΙΑΠΑΡΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ - Τα καινούρια ρούχα του βασιλιά, ΣΦΑΚΙΑΝΑΚΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ - Ο Μικρός Πρίγκιπας, ΙΕΡΩΝΥΜΔΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ - Ένα ελληνικό θέατρο σκιών, ΚΑΡΑΜΠΑΤΖΑΚΗ ΒΟΥΛΑ - Η Σταχτοπούτα, ΧΑΤΖΗ ΑΘΗΝΑ - Η κοκκινοσκουφίτσα, ΜΑΝΘΑ ΤΣΙΑΛΙΟΥ - Ο παπουτσωμένος γάτος, ΚΑΤΣΟΥΛΙΔΗ ΜΑΡΙΑΝΝΑ - Ο πινόκιο, ΠΡΟΒΑΤΙΔΟΥ ΜΑΡΙΝΑ - Ο λαγός και η χελώνα, ΛΙΛΙΚΑΚΗΣ ΚΟΣΜΑΣ - Η φρικαντέλα, ΠΕΡΑΚΗΣ ΤΑΚΗΣ - Οι τρεις σωματοφύλακες, ΠΟΛΟΥ ΑΛΕΞΙΑ - Ο Δον Κιχώτης, ΠΥΤΙΚΑΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ - Οι περιπέτειες του Τομ Σώγιερ, ΚΟΛΛΙΑ ΣΟΦΙΑ - Ταξίδι στο κέντρο της γης, VIALLE ISABELLE - Οι άθλιοι, ΚΑΛΑΜΑΡΑ ΕΛΕΝΗ - Ροβινσώνας Κρούσος, ΓΡΑΤΣΙΑΣ ΒΑΣΙΛΗΣ - Ένα παιδί μετράει τα’ άστρα, ΠΑΓΩΜΕΝΟΣ ΚΩΣΤΑΣ - Οι ιστορίες μεταναστεύουν, ΣΤΕΦΑΝΙΔΗ ΦΩΤΕΙΝΗ - Ο γάτος της οδού Σμολένσκη, ΤΣΕΜΠΕΛΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ - Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων, ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ - Δρ Τζέκυλ και Κος Χάιντ, ΜΑΝΟΥ ΕΦΗ - Ο Τρελλαντώνης, ΦΙΛΙΠΠΟΥΣΗ ΒΙΡΓΙΝΙΑ - Τ’ αγνάντεμα, ΔΗΜΟΣ ΤΑΣΣΟΣ - Τα γενέθλια, ΚΩΝΙΟΥ ΚΑΛΛΙΟΠΗ - Το φάντασμα της όπερας, ΚΑΡΑΙΩΣΗΦΟΓΛΟΥ ΕΥΗ - Ο ψεύτης παππούς, ΑΣΠΡΩΓΕΝΙΔΟΥ ΔΩΡΑ - Του γιοφυριού της Άρτας, ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ - Ο Ερωτόκριτος, ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ ΠΕΠΗ - Της Χαλιμάς τα παραμύθια, ΨΑΡΑΚΗ ΒΑΣΩ - Τα καινούρια ρούχα του βασιλιά, ΠΑΡΜΑΚΕΛΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ - Δαίδαλος και Ίκαρος, ΧΡΙΣΤΟΦΙΛΟΓΙΑΝΝΗΣ ΔΙΟΝΥΣΗΣ - Ύμνος εις την ελευθερία, ΣΤΕΦΑΝΑΚΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ - 6η Ωδή, ΛΙΟΔΑΚΗ ΤΖΙΑΝ - Ο βασιλιάς της Ασίνης, ΓΙΟΣΜΑΣ ΣΩΚΡΑΤΗΣ - Ζ, ΓΩΓΩ ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ - Μήδεια, ΔΙΑΛΥΝΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ - Ο Μέγας Ανατολικός, KUTZERA- ΠΛΑΤΩΝΟΣ ΑΙΓΛΗ - Η πόλις, ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ - Μαρία-Νεφέλη, ΓΙΑΤΡΟΥΔΑΚΗ ΠΟΠΗ, Η κυοφορούσα την ευθραυστότητα, ΒΑΚΚΕR VICTOR - Δε βαριέσαι, ΒΟΓΙΑΤΖΗ ΕΙΡΗΝΗ - Φυσάει στο μεγάλο σκηνικό, ΝΙΚΟΣ ΔΕΣΕΚΟΠΟΥΛΟΣ - Ο σκοτεινός θάλαμος, ΤΖΙΜΗΣ ΕΥΘΥΜΙΟΥ - Το Βατερλό δύο γελοίων, ΑΛΑΤΣΑΚΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ - Η φανέλα με το 9, ΒΑΡΒΑΡΟΥΣΗ ΛΗΔΑ - Μου σερβίρετε ένα βασιλόπουλο παρακαλώ, ΓΙΑΝΑΔΑΚΗΣ ΜΑΝΟΛΗΣ - Το Γιούσουρι, από τα λόγια της πλώρης, ΚΑΜΜΕΝΟΥ ΒΙΚΥ - Τα σακιά, ΚΑΜΠΙΤΑΚΗΣ ΜΗΝΑΣ - Ακυβέρνητες πολιτείες- Η λέσχη, ΚΟΛΥΒΑΣ ΣΠΥΡΟΣ - Η τιμή και το χρήμα, ΚΥΠΡΙΩΤΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ - Και με το φως του λύκου επανέρχονται, ΝΑΤΑΣΑ ΜΕΤΑΞΑ - Ερόικα, ΜΠΡΑΟΥΔΑΚΗ ΡΕΝΑ - Για να δει τη θάλασσα, ΝΤΙΟΣ ΚΩΣΤΑΣ - Η μεγάλη χίμαιρα, ΣΚΕΠΕΤΖΗ ΧΡΥΣΟΥΛΑ - Το χρονικό μιας πολιτείας, ΣΟΛΙΔΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ - Ασκητική, ΤΟΥΡΝΑΒΙΤΗΣ ΘΩΜΑΣ - Η ερώτηση της Μαργαρίτας, ΤΖΑΓΚΑΡΑΚΗ ΕΛΕΝΗ - Η ανατροπή, ΑΝΑΝΙΔΑΣ ΚΩΣΤΑΣ - Τα άνθη του κακού, ΑΝΔΡΟΥΤΣΑΚΗΣ ΣΤΑΘΗΣ - Ο μαιτρ κι η Μαργαρίτα, ΑΝΤΩΝΙΑΔΗ ΣΥΛΒΙΑ - Ο θάνατος του Αρθούρου, ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ ΜΑΝΟΛΗΣ - Ο γέρος και η θάλασσα, STOLLENVERK RENA - Μέσα σου η γη, WALDRON PETER - Το μαγικό βουνό, ΒΑΣΙΛΑΚΟΥ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ - Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου, ΓΚΑΡΣΤΕΑ ΕΛΕΝΑ - Χειμωνιάτικη νύχτα, ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΗ ΓΕΩΡΓΙΑ - Ανεμοδαρμένα ύψη, ΞΑΡΧΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ - Το ταχυδρομείο, ΙΩΣΗΦΙΔΗΣ ΔΑΜΙΑΝΟΣ - Μεταμόρφωση, CARNEMOLLA ANDREA - Le Finzioni, ΚΙΡΜΑΚΙΔΟΥ ΕΦΗ - 1984, ΚΡΑΝΑΚΗΣ ΝΙΚΟΣ - 100 χρόνια μοναξιάς, ΚΩΣΤΑΣ ΑΓΓΕΛΟΣ - Πόλεμος και Ειρήνη, ΛΑΤΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΑΘΗΝΑ - Η Κλάρα στο μισοσκόταδο, ΜΑΥΡΑΚΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ - Κορυφές, ΜΠΛΙΑΤΣΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ - Νάρκισσος και Γκόλτμουντ, ΜΠΛΙΟΥΜΗ ΛΙΑ - Οι εκλάμψεις, ΜΠΟΒΙΑΤΣΟΥ ΛΑΜΠΡΙΝΗ - Το πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ, ΜΠΟΥΝΑΚΗ ΜΑΡΙΑ - Χιροσίμα, ΝΟΜΙΚΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ - Άμλετ, ΠΑΠΑΔΑΚΗ ΓΕΦΣΩ - Η νύχτα του άγρυπνου έρωτα, ΠΑΠΑΔΟΜΙΧΕΛΑΚΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ - Το υπόγειο, ΠΑΣΤΡΑ ΜΑΡΙΑ - Ο ξένος, ΠΑΥΛΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ -Ο Ιβάν ο τρομερός, ΣΚΥΛΟΥΡΑΚΗ ΜΙΡΑΝΤΑ - Το άρωμα, ΒΑΖΟΥΚΟΥ ΕΙΡΗΝΗ - Το παλιοκόριτσο, ΣΠΑΝΑΚΗ ΙΩΑΝΝΑ - Το βιβλίο της ανησυχίας, ΚΟΥΚΟΥΛΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ - Το εκκρεμές του Φουκώ, ΤΖΑΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - Χειρότερα κι απ’ τα σκυλιά, ΤΙΤΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝΗΣ - Λολίτα, ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΦΟΙΤΟΥ - Έθιμα ταφής, ΧΑΜΙΔΙΕΛΗ ΦΩΤΕΙΝΗ - Τζέιν Έυρ, ΧΑΝΔΕΛΗ ΟΛΓΑ - Οι τρεις αδερφές, ΜΑΝΤΖΟΥΚΑ ΑΝΤΩΝΙΑ - Έρημη χώρα, ΧΡΥΣΟΒΙΤΣΑΝΟΥ ΑΓΓΕΛΑ, Αδριανού απομνημονεύματα, ΒΑΡΒΑΡΑ ΜΑΥΡΑΚΑΚΗ - Άσμα Ασμάτων.

* Η Ελευθερία Ελευθεράκη είναι τελειόφοιτη του τμήματος Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Πατρών