Το άγχος για την επαγγελματική αποκατάσταση παίρνει τη θέση της αγωνίας για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι επιλογές των νέων, σε σχέση με το αντικείμενο των σπουδών τους, καθορίζoνται πλέον κυρίως από τις προοπτικές της απορρόφησης τους στην αγορά εργασίας.

Έτσι ερμηνεύτηκε η άνοδος των βάσεων στα ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που δίνουν τη δυνατότητα για άμεση επαγγελματική αποκατάσταση.

Απ’ αυτό φάνηκε ότι πολλοί νέοι προτιμούν να είναι σίγουροι ότι αμέσως μετά τις σπουδές τους δε θα δυσκολευτούν να βρουν δουλειά, που θα συνδέεται άμεσα με το αντικείμενό τους.

Σχολές που στο παρελθόν συγκέντρωναν την προτίμηση μεγάλου ποσοστού υποψηφίων και υπόσχονταν καριέρα στον ιδιωτικό τομέα, σημειώνουν κάμψη ως προς τη ζήτηση. Οι σπουδές που θα βοηθήσουν τους νέους να βρουν δουλειά στο δημόσιο τομέα, αλλά και εκείνες που έχουν σχέση με τις νέες τεχνολογίες, συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον μεγάλου αριθμού νέων.

Η επιδίωξη των νέων για άμεση σύνδεση των σπουδών με την επαγγελματική αποκατάσταση, είναι καθ’ όλα θεμιτή, τη στιγμή μάλιστα, που η ανεργία μαστίζει τους νέους, πολλοί απ’ τους οποίους είναι πτυχιούχοι.

Από τα φετινά αποτελέσματα των πανελλαδικών εξετάσεων είναι φανερό το γεγονός ότι για τους νέους παίζει σημαντικό ρόλο η επαγγελματική αποκατάσταση, όπως παρατηρεί και ο Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ηρακλείου Παντελής Μπικάκης. Πολλοί υποψήφιοι, σύμφωνα με τον ίδιο, κατάφεραν να συνδυάσουν τις επιθυμίες και τις κλίσεις τους, με τη μελλοντική τους αποκατάσταση. Ωστόσο, όπως τονίζει ο κ.Μπικάκης «Υπάρχουν και παιδιά που αναγκάζονται να προσαρμόσουν τις επιθυμίες και τις κλίσεις τους με την επαγγελματική τους αποκατάσταση».

Ο πρόεδρος της ΕΛΜΕ Ηρακλείου Νίκος Αλεξάκης υποστηρίζει ότι το θέμα με την άνοδο των βάσεων σε σχολές που προσφέρουν άμεση επαγγελματική αποκατάσταση, είναι η ίδια όψη και άλλων φαινομένων που διακρίνουν πλέον την ελληνική κοινωνία, όπως το ολοήμερο δημοτικό και η άμεση τεχνική κατάρτιση του νέου από την εφηβική σχεδόν ηλικία. «Το φαινόμενο αυτό, λέει ο ίδιος, πριν από μερικά χρόνια το θεωρούσαμε αδιανόητο θεωρούσαμε την εργασία δικαίωμα του πολίτη, που το κράτος είχε την υποχρέωση να του το παράσχει.

Ήταν ένα κατακτημένο δικαίωμα σε μεγάλο βαθμό και ήμαστε σίγουροι ότι με την αύξηση της παραγωγικότητας και τη διαρκή ανάπτυξη της οικονομίας, η ανεργία θα εξαφανιζόταν. Αντ’ αυτού είδαμε τη θεαματική αύξηση των κερδών, την ανεργία, την κοινωνία των 2/3 και τη δραματική αναδιανομή του παραγόμενου από τον άνθρωπο πλούτο».

Ο κ.Αλεξάκης προσθέτει ότι και οι υποψήφιοι ορθά προσαρμόστηκαν πλήρως στις ανάγκες και στα δεδομένα της εποχής, αλλά και οι σχολές με τις υψηλές βάσεις και τα αντίστοιχα επαγγέλματα σε καμία περίπτωση δεν υστερούν από άλλα. Το ζητούμενο όμως είναι ο νέος να επιλέγει την επιστήμη του με κριτήρια πέρα απ’ αυτό της άμεσης επαγγελματικής αποκατάστασης. Καταλήγοντας, ο πρόεδρος της ΕΛΜΕ αναφέρει ότι πρέπει να διαμορφωθούν συνθήκες τέτοιες, ώστε οι νέοι να επιλέγουν την επιστήμη τους, με βάση τις επιθυμίες, τις δεξιότητες και τις κλίσεις τους.

ΟΙ ΝΕΟΙ

Στο προφίλ των υποψηφίων αναφέρεται ο κοινωνιολόγος-φιλόλογος Κώστας Βελουδάκης, λέγοντας ότι θα μπορούσε κανείς να τους χωρίσει σε τρεις κατηγορίες. Συγκεκριμένα, στην πρώτη είναι οι μαθητές που επιλέγουν τι θα σπουδάσουν με βάση τη γενικότερη κουλτούρα τους, αλλά και την επαγγελματική τους αποκατάσταση. Πρόκειται για τους νέους που “έχουν την πολυτέλεια”, λόγω υψηλής απόδοσης να συνδυάσουν τις επιθυμίες τους με τις προοπτικές απορρόφησής τους στην αγορά εργασίας.

Στη δεύτερη κατηγορία, που συγκεντρώνει και την πλειοψηφία των υποψηφίων, σύμφωνα με τον κ.Βελουδάκη, εντοπίζονται οι νέοι που επιλέγουν τη σχολή, όπου θα φοιτήσουν, με μόνο κριτήριο την επαγγελματική αποκατάσταση.

Την τρίτη κατηγορία αποτελούν νέοι, οι οποίοι βρίσκονται σε πλήρη σύγχυση, γιατί δεν υπάρχει ισορροπία ως προς την επιλογή της σχολής· δηλαδή, πρόκειται για νέους που εισάγονται σε κάποια σχολή με χαμηλό βαθμό και για διάφορους λόγους, δεν έχουν τη δυνατότητα να επαναλάβουν την προσπάθειά τους, έτσι είναι υποχρεωμένοι να σπουδάσουν πάνω σ’ ένα αντικείμενο, το οποίο ενδεχομένως να μην τους ενδιαφέρει.

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Ποιες είναι όμως οι επιπτώσεις της… μη επιλογής; Ο κ.Βελουδάκης τονίζει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των νέων, που δεν επιλέγουν σχολή, με βάση τις επιθυμίες τους, δε μπορούν ν’ αποδώσουν επαγγελματικά. Επίσης, στην εποχή των ραγδαίων εξελίξεων και της γνώσης, δε μπορούν να επιμορφωθούν, γιατί δεν έχουν ενδιαφέρον και κίνητρα για να πράξουν κάτι τέτοιο.

Ο κ.Βελουδάκης λέει χαρακτηριστικά «Ο νέος που σπουδάζει πάνω σ’ ένα αντικείμενο, που δεν του αρέσει, στη συνέχεια βρίσκεται σε διάσταση με το τι θέλει και τι πράττει. Δε νιώθει τη χαρά της δημιουργίας. Από τη στιγμή που μπαίνει στην παραγωγική διαδικασία, δεν έχει τη χαρά της δημιουργίας και ανεξάρτητα από τα οικονομικά οφέλη, θα βρίσκεται σε συνεχή εσωτερική σύγκρουση, θα έχει κακές σχέσεις με το συνάνθρωπο, θα νιώθει πλήξη και θ’ αναζητά αλλού ευχαρίστηση».

Σύμφωνα με τον ίδιο, το γεγονός αυτό οδηγεί αργότερα κάποιους ανθρώπους σε συνεχείς συγκρούσεις, γιατί θεωρούν ότι η αποτυχία στον επαγγελματικό τομέα σημαίνει και αποτυχία στη ζωή τους.