Από το Δημήτρη Σάββα

Χάνδακας! Μεγάλο Κάστρο! Ηράκλειο! Μια πόλη που αναδύεται μέσα από τα βάθη του χρόνου και της Ιστορίας. Μιας Ιστορίας μακραίωνης, μιας ιστορικής διαδρομής που δείχνει ότι η πόλη μας είχε μια μακρόχρονη αλλά και πολυτάραχη ζωή. Αυτή τη ζωή μοιράστηκαν σύντομοι αλλά και διαρκείς πόλεμοι, ειρηνικές περίοδοι, μέρες οπισθοδρόμησης και συντήρησης, συχνές και παρατεταμένες στιγμές πολτιστικής παρουσίας και ακτινοβολίας. Παρόλα αυτά, μια λαμπρή πορεία χαρακτηρίζει την πόλη του Ηρακλείου, την πόλη μας, που υπήρξε η μητρόπολη της Κρήτης αλλά και που κατόρθωσε να παίξει σπουδαίο ρόλο στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Δεν ήταν τυχαίες οι “επισκέψεις” από τους Ρωμαίους, Άραβες, τους Σαρακηνούς, του Βενετούς, από τους Τούρκους, αλλά και από άλλους ανήσυχους επισκέπτες, κατά την νεότερη ιστορική περίοδο. Μια πόλη με πλούσια ιστορία, με πάμπολλα μνημεία, που πολλά έχουν να μας “πουν”, ωστόσο όμως, κρατούν μέσα τους μύθους, θρύλους, παραδόσεις και μοναδικές ιστορικές αλήθειες. Μια πόλη με σπουδαία εμπορική κίνηση και ανάπτυξη, με φιλόξενους και καταδεχτικούς ανθρώπους.

Στο σημερινό πόνημά μου θα κάνω μια ξεχωριστή αναφορά. Θα αναφερθώ σε προσωπικότητες, από διάφορους χώρους, με διαφορετικά ενδιαφέροντα και ανησυχίες, οι οποίοι επισκέφτηκαν το Ηράκλειο μεταπολεμικά. Κι εκείνο!, όπως πάντα φιλόξενο, πρόθυμο και φιλόστοργο, τους δέχτηκε, τους φιλοξένησε, τους αγκάλιασε με στοργή, έτσι όπως έχει ορίσει ο Ξένιος Δίας. Δημιουργήθηκε έτσι μια σχέση αμοιβαίων συναισθημάτων μεταξύ τους, έτσι όπως αρμόζει σ’ ανθρώπους, σε κοινωνίες και σε πολιτισμούς. Θ’ αναφερθώ χρονολογικά σ’ αυτές τις επισκέψεις.

***

Στις 10-3-1953, έρχεται στην πόλη μας ως υπουργός Δημοσίων Έργων ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Τον υποδέχονται ο δήμαρχος Γιώργος Γεωργιάδης, ο νομάρχης Ν. Μπιράκης, ο γενικός διοικητής Κρήτης Ιωάννης Κωνιωτάκης, ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου κ. Καστελλάκης και άλλοι παράγοντες. Θέματα που συζητήθηκαν ήταν το λιμάνι Ηρακλείου, το Ψυγείο και φυσικά το οδικό δίκτυο του νομού μας.

Ο Κων/νος Καραμανλής γίνεται πρωθυπουργός και αρχηγός της ΕΡΕ και επισκέπτεται την πόλη μας στις 8 Φεβρουαρίου το 1956. Μια εικόνα αυτής της επίσκεψης μας δίνει το δημοσίευμα τοπικής Ηρακλειώτικης εφημερίδας, εκείνης της εποχής:

“Με το α/π “Μιαούλης” προς τούτον ναυλωθέν, αφίχθη την 1.30’ μ.μ. χθες εις Ηράκλειον ο πρωθυπουργός και αρχηγός της ΕΡΕ κ. Καραμανλής. Ούτος επρόκειτο να μεταβή πρώτον εις Ρέθυμνον, λόγω της επικρατούσης όμως θαλασσοταραχής το φέρον αυτόν ατμόπλοιον δεν ηδηνήθη να προσεγγίση εις Ρέθυμνον, κατόπιν δε αυτού έπλευσεν εις Ηράκλειον όπου και απεβίβασε τον κ. Καραμανλήν”.

Ο πρωθυπουργός μίλησε τότε στις Τρεις Καμάρες από τον εξώστην του καφενείου Παπακαλιάτης.

Νέα επίσκεψη του Κων/νου Καραμανλή στο Ηράκλειο, γίνεται στις 3 Μαϊου 1958. Μιλάει πάλι από τον εξώστη του κέντρου Παπακαλιάτης, θίγοντας κυρίως θέματα αγροτικής πολιτικής και κατέλησε στο ξενοδοχείο “Αστήρ”. Προηγουμένως είχε δεχθεί στο Μέγαρο της Νομαρχίας διαφόρους φορείς και συζήτησε μαζί τους τα διάφορα τρέχοντα προβλήματα. Κάποια στιγμή τον πλησίασε και ο πρόεδρος της ΕΚΙΜ Μενέλαος Παρλαμάς. Ο Κων/νος Καραμανλής φαίνεται είχε απογοητευθεί και κουραστεί από τις τόσες συναντήσεις, ή βιαζόταν, και μόλις μπαίνει ο Παρλαμάς του λέει ο Καραμανλής: “με δυο λέξεις”, για να πάρει την απάντηση του Παρλαμά: “Εξακόσιες χιλιάδες”. Αυτό κι αν σήκωνε συζήτηση! Πράγματι ο πρωθυπουργός ζήτησε εξηγήσεις και ο Μενέλαος Παρλαμάς του είπε ότι χρειάζεται εξακόσιες χιλιάδες για να γίνουν τα έργα στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου. Πράγματι ο Καραμανλής ανταποκρίθηκε στο παραπάνω αίτημα, εγκρίθηκαν τα χρήματα, έγινε η αποπεράτωση του έργου και τα εγκαίνια της Βασιλικής του Αγίου Μάρκου έγιναν το Σεπτέμβριο του 1961. Στις 29 Ιουνίου 1962 ο Κων/νος Καραμανλής ως πρωθυπουργός ξαναεπισκέφθηκε την πόλη μας και η επίσκεψή του αυτή δηλώθηκε πως ήταν υπηρεσιακού χαρακτήρα. Το βράδυ οργανώθηκε δείπνο προς τιμή του στην αίθουσα “Θεοτοκόπουλος”. Υπήρξε επιτροπή υποδοχής του πρωθυπουργού. Ας δούμε όμως την πρόσκληση, όπως είχε καταχωρηθεί στην εφημερίδα “ΠΑΤΡΙΣ”:

ΠΡΟΣΚΛΗΣΙΣ

Οι υπογεγραμμένοι πρόεδροι των Οργανώσεων του νομού Ηρακλείου και εκπρόσωποι των παραγωγικών τάξεων, αποτελούντες την επιτροπήν υποδοχής του αφικνουμένου αύριον εις την πόλιν μας προέδρου της Ελληνικής Κυβερνήσεως κ. Κων/νου Καραμανλή και συντονισμού της προς αυτόν υποβολής αιτημάτων ως και οργανώσεως των ακροάσεων αυτού καλούμεν τον λαόν της πόλεως και της υπαίθρου όπως την 7.30 απογευματινήν της Παρασκευής 29ης τρέχοντος προσέλθη εις την πλατείαν Ελευθερίας, ίνα δια της παρουσίας του ευχηθή εις αυτόν το ως ευ παρέστη, όπου ο κ. δήμαρχος πλαισιούμενος υπό του Δημοτικού Συμβουλίου θα τον προσφωνήση.

Ο κ. πρόεδρος της Κυβερνήσεως έρχεται εις την Κρήτην δια να αντιληφθή τας ανάγκας της πληρέστερον και συζητήση επ’ αυτών με τους εκπροσώπους των παραγωγικών τάξεων λαμβάνων σχετικάς αποφάσεις υπό την ιδιότητα του πρωθυπουργού της Ελλάδος.

Οφείλομεν όθεν πάντες, ανεξαρτήτως πολιτικών τοποθετήσεων να τον υποδεχθώμεν και να τον ενισχύσωμεν εις το έργον του ιδία εις την προκειμένων περίπτωσιν καθ’ ην η προσοχή και το ενδιαφέρον του στρέφεται θερμόν προς την πολυπαθή νήσον μας.

Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ

Εταιρεία Κρητικών Ιστορικών Μελετών. Ο πρόεδρος Μ. Παρλαμάς, Εμπορικόν και Βιομηχανικόν Επιμελητήριον. Ο πρόεδρος Καστελάκης, Επαγγελματικόν και Βιοτεχν. Επιμελητήριον. Ο πρόεδρος Γεώργ. Χαλκιαδάκης, Τεχνικόν Επιμελητήριον. Ο πρόεδρος Α. Μανιδάκης, Ενώσεις Γεωργικών Συν/σμών Ν. Ηρακλείου. Οι πρόεδροι Μ. Καλοχριστιανάκης, Μανιακουδάκης, Καμαράτος. Εργατικόν Κέντρον Ηρακλείου. Ο πρόεδρος Α. Σταυρουλάκης. Οι Αυτοκινητισταί Νομού Ηρακλείου. Οι πρόεδροι Α. Ιατράκης, Κ. Βουρεξάκης. Επιτροπή Τουρισμού. Ο πρόεδρος Εμμαν. Πετράκης. Εθνική Αντίστασις Κρήτης. Ο πρόεδρος Εμμανουήλ Μπαντουβάς. Ένωσις Εφέδρων Αξ/κών. Ο πρόεδρος Κων/νος Βαρβεράκης.

***

18 Μαϊου 1957. Ο βασιλεύς Παύλος και η βασίλισσα Φρειδερίκη, επισκέπτονται την πόλη του Ηρακλείου και γίνεται τελετή επίδοσις βιβλιαρίων προικοδότησης σε άπορες κορασίδες. Το παρακάτω κείμενο τοπικής Ηρακλειώτικης εφημερίδας, μας ενημερώνει:

“Χθες την πρωίαν εις την πλατείαν Ελευθερίας εγένετο εν επισήμω τελετή η επίδοσις των βιβλιαρίων προικοδοτήσεως απόρων κορασίδων, ιδιοχείρως, υπό της Α.Μ. του βασιλέως Παύλου.

Προς τούτο είχεν στηθή ειδική εξέδρα (προ του κηπαρίου ένθα η προτομή του Γκρέκο) εις την οποίαν είχεν στρωθή πολυτελής τάπης και είχον τοποθετηθή δύο πολυθρόνες δια τους βασιλείς. Εκατέρωθεν της εξέδρας είχον λάβει θέσιν ο Σεβ/τος Μητροπολίτης Κρήτης κ. Ευγένιος, ο Επίσκοπος Αρκαδίας κ. Τιμόθεος, οι βουλευταί και άπασαι αι λοιπαί Αρχαί της πόλεως. Αι προικοδοτούμεναι κορασίδες μετά των γονέων των είχον τοποθετηθή έναντι της θέσεως των βασιλέων. Οι εκ των χωρίων γονείς των προικοδοτουμένων κορασίδων είχον αφιχθή εις Ηράκλειον από την προηγουμένην ημέραν δια να ευρίσκονται εγκαίρως εις την τελετήν. Οι μαθηταί και μαθήτριαι των εκπαιδευτηρίων της πόλεως είχον παραταχθή κατά μήκος των οδών βασιλέως Κων/νου και 25ης Αυγούστου. Οι βασιλείς, συνοδευόμενοι υπό του Αρχηγού του βασιλικού Οίκου αντιστρατήγου κ. Βεντήρη, του αντιπλοιάρχου κ. Χορς της επί των τιμών Δ/δος Κορυζή και υπό του βασιλικού γραμματέως κ. Κανελλάκη, αποβιβασθέντες του Πολεμικού “Πολεμιστής” αφίχθησαν εις τον χώρον της τελετής περί την 8.30 πρωινήν, όπου τμήμα στρατού απέδωσε τας κεκανονισμένας τιμάς παιανιζούσης της Μουσικής της Μεραρχίας. Οι βασιλείς κατηυθύνθησαν και κατέλαβον τας θέσεις των επευφημούμενοι ενθουσιωδώς υπό του πλήθους το οποίον είχεν κατακλύση τον χώρον των Τριών Καμαρών και τα σημεία της διαδρομής των βασιλέων”.

***

Τετάρτη 20 Ιουλίου Ιουλίου 1960. Ένα πρωτοσέλιδο άρθρο της εφημερίδας “ΠΑΤΡΙΣ” ενημερώνει το αναγνωστικό της κοινό: “Αφικνείται αύριον εις Ηράκλειον ο σερ Ουϊνστων Τσώρτσιλ, επιβαίνων της θαλαμηγού “Χριστίνα” του κ. Ωνάση”. Τον “Πατέρα της Νίκης” όπως αποκαλούσαν τον Τσώρτσιλ θα συνόδευε στην πόλη μας ο Αρχηγός των Φιλελευθέρων Σοφοκλής Βενιζέλος. Η Περιφερειακή Επιτροπή των Φιλελευθέρων του νομού Ηρακλείου, καλούσε τον λαό της πόλης μας στην υποδοχή του μεγάλου αυτού πολιτικού άνδρα.

Η ΑΥΡΙΑΝΗ ΑΦΙΞΙΣ

ΤΟΥ κ. ΤΣΩΡΤΣΙΛ.

ΤΟΝ ΣΥΝΟΔΕΥΕΙ Ο

κ. Σ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ

Ο Λαός καλείται να

τον υποδεχθή.

Εκ της Περιφερειακής Επιτροπής Φιλελευθέρων Νομού Ηρακλείου εξεδόθη η ακόλουθος ανακοίνωσις: “Αύριον Πέμπτην 21ην Ιουλίου αφικνείται εις τιν πόλιν μας ο Πατήρ της Νίκης του τελευταίου πολέμου, γηραιός Άγγλος πολιτικός Σερ Ουϊνστων Τσώρτσιλ. Θεωρούμεν ότι ασχέτως των μεταπολεμικών παρεξηγήσεων και διαφορών μας με την φίλην και σύμμαχον Αγγλίαν, οφείλομεν οι Κρήτες τηρούντες την παναρχαίαν φιλοξενίαν μας και μνήμονες των κοινών αγώνων και θυσιών κατά τους δύο παγκοσμίους πολέμους δια την κοινήν Νίκην, να κατέλθωμεν όλοι εις τον Λιμένα προκειμένου να τον καλωσορίσωμεν. Σημειωτέον ότι τον κ. Τσώρτσιλ συνοδεύει από Χανίων μέχρις Ηρακλείου και ο Αρχηγός των Φιλελευθέρων κ. Σοφοκλής Βενιζέλος.

Πράγματι, η κορυφαία φυσιογνωμία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κατά τον οποίο αγωνίστηκαν όλοι οι δημοκρατικοί λαοί, επισκέπτονταν για πρώτη φορά την πόλη μας. Εκδηλώσεις αισθημάτων τιμής και φιλοξενίας στον υπέργηρο πρωθυπουργό που αποτελούσε παρελθόν ενότητας και δόξας των φιλελευθέρων λαών!

Στις 22 Ιουλίου στις 10.30 ώρα πρωινή, η θαλαμηγός “Χριστίνα” του εφοπλιστή Ωνάση, με πλοίαρχο τον Αναστασιάδη, φέρνει στην πόλη μας τον υψηλό επισκέπτη, συνοδευόμενο από τη σύζυγό του Λαίδη Τσώρτσιλ και άλλους. Ας δούμε όμως το σχετικό δημοσίευση της εφημερίδας “ΠΑΤΡΙΣ” εκείνη την περίοδο:

Την 10.30 πρωινήν χθες, κατέλευσεν εις τον λιμένα μας, προερχόμενη εκ Σούδας, η θαλαμηγός του Έλληνος εφοπλιστού κ. Ωνάση “Χριστίνα”, υπό τον πλοίαρχον κ. Αναστασιάδη.

Της θαλαμηγού επιβαίνουν ο σερ Ουϊνστων και η λαίδη Τσώρτσιλ, αι αδελφαί του Ωνάση κ. Πατρονικόλα και Γαρουφαλίδου μετά του συζύγου της, τα τέκνα του κ. Ωνάση Αλέξανδρος και Χριστίνα, η διάσημος Βρετανίς χορεύτρια Μαργκώ Φοντέυν κ.ά.

Η θαλαμηγός “Χριστίνα” η οποία είναι εκτοπίσματος 1.800 τόνων και φέρει Λιβεριανήν σημαίαν, ηγκυροβόλησεν εις το μέσον του λιμένος “αρόδο”. Κατά την είσοδον του σκάφους εις τον λιμένα, ο σερ Ουϊστων Τσώρτσιλ ίστατο επί της γεφύρας του πλοίου. Ευθύς ως ηγκυροβόλησεν η θαλαμηγός, ανήλθεν επ’ αυτής ο Λιμενάρχης Ηρακλείου υποπλοίαρχος κ. Μ. Στεφανάκης.

Εν συνεχεία περί την 11.15’ π.μ. απεβιβάσθησαν δι’ ακάτου εις τα επί της προκυμαίας γραφεία του Λιμεναρχείου, οι επιβαίνοντες της θαλαμηγού, πλην του σερ Ουϊνστων Τσώρτσιλ. Εις τον χώρον της αποβιβάσεως υπεδέχθησαν την λαίδη Τσώρτσιλ ο δήμαρχος κ. Ν. Κρασαδάκης μετά των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου, ο βουλευτής κ. Κώστας Μαρής, εκπρόσωποι διαφόρων Σωματείων και πλήθη κόσμου, ενώ επαιάνιζεν η Δημοτική Φιλαρμονική.

Εις την λαίδη Τσώρτσιλ προσεφέρθη ανθοδέσμη εκ μέρους του κ. δημάρχου. Ακολούθως η λαίδη Τσώρτσιλ και οι λοιποί επιβάται της “Χριστίνας” επέβησαν αυτοκινήτων και επεσκέφθησαν τας αρχαιότητας του Μουσείου ξεναγούμενοι υπό του επιμελητού Βυζαντινών Αρχαιοτήτων κ. Στελ. Αλεξίου.

Την 4.45’ μ.μ. απεβιβάσθη της θαλαμηγού ο σερ Ουϊνστων Τσώρτσιλ δι’ ακάτου και εν συνεχεία επιβιβασθείς αυτοκινήτου μετέβη μέχρι την Κνωσόν, χωρίς όμως να κατέλθη του αυτοκινήτου και εν συνεχεία περιήλθεν τα αξιοθέατα της πόλεως επιστρέψας εις την θαλαμηγόν την 6 μ.μ.

Εις τον λιμένα, μεγάλος αριθμός ατόμων επευφήμησαν τον σερ Ουϊνστων κατά την επιβίβασίν του εις την άκατον, ενώ ο γηραιός Βρετανός πολιτικός εχαιρέτα τα πλήθη σχηματίζων δια των δακτύλων του το σήμα της νίκης “V”.

Επίσης εις Κνωσόν μετέβησαν το απόγευμα η λαίδη Τσώρτσιλ και οι λοιποί μετέχοντες της Κρουαζιέρας.

Η διάσημος χορεύτρια Μαργκώ Φονταίυν, ανεχώρησεν χθες το απόγευμα εις Αθήνας δια του αεροσκάφους της γραμμής.

Περί την 7η μ.μ. χθες Δ/δες του Λυκείου Ελληνίδων χόρευσαν επί της θαλαμηγού εθνικούς χορούς φέρουσαι τοπικάς ενδυμασίας.

Και ένα ευτράπελο σχετικά με την επίσκεψη του Τσώρτσιλ, όπως μου το διηγήθηκε ένας πρώην συνάδελφός μου από το Δήμο Ηρακλείου, σημερινός συνταξιούχος: Ο δήμαρχος Κρασαδάκης, επρόκειτο να προσφέρει μία ανθοδέσμη στη λαίδη Τσώρτσιλ. Έστειλε λοιπόν ένα κλητήρα στην Όαση προκειμένου να ετοιμάσει η αρμόδια υπηρεσία την ανθοδέσμη και να την κρατά ο δήμαρχος κατά την ώρα της αφίξεως. Ο κλητήρας άργησε να την φέρει και η πομπή ανηφόριζε από το χώρο του λιμανιού προς την Λόντζια από την οδό της 25ης Αυγούστου. Είχε καθυστερήσει αρκετά και δίνοντάς την στο δήμαρχο, τα άκουσε για τα καλά! “Πάρτη και πήγαινέ τη στη Σαντέτη, τέτοια ώρα που μου την έφερες”. Ίσως οι μεγαλύτεροι να γνωρίζουν περισσότερα για το ποιά ήταν η Σαντέτη...

***

Πάντοτε η επίσκεψη του Προκαθήμενου της Ορθοδοξίας τύχαινε ιδιαίτερης υποδοχής από τους Καστρινούς, κάτι που συνεχίζεται ακόμα και σήμερα. Ο Μητροπολίτης Πέτρας και Χερρονήσου κ. Νεκτάριος στο βιβλίο του με τίτλο: “Ο Αρχιεπίσκοπος Ευγένιος και η Εκκλησία της Κρήτης”, μας ενημερώνει για την επίσκεψη του Αθηναγόρα:

“Στις 13 Ιουλίου 1963 ήλθε ο Οικουμενικός Πατριάρχης στο Ηράκλειο. Τον υποδέχθηκαν χιλιάδες λαού στην προβλήτα του λιμένος Ηρακλείου, μαζί με όλη την Ιεραρχία της Εκκλησίας Κρήτης. Το πολεμικό πλοίο “Πυρπολητής” έφθασε στις 10.30 π.μ. Τον Οικουμενικό Πατριάρχη συνόδευαν οι Μητροπολίτες Δέρκων Ιάκωβος, Πριγκηποννήσων Δωρόθεος, Ρόδου Σπυρίδων και άλλοι. Από το πολεμικό πλοίο επιβιβάσθηκε σε άκατο του Βασιλικού Ναυτικού και στις 11.38’ αποβιβάστηκε στην προβλήτα του Ενετικού Λιμένος.

Η αποβίβαση του Πατριάρχου χαιρετίσθηκε με χαρμόσυνες κωδωνοκρουσίες και συριγμό των ελλιμενισμένων σκαφών. Απέδωσαν τιμές τα αγήματα, ενώ τα συγκεντρωμένα πλήθη ξέσπασαν σε ασυγκράτητες συγκινητικές ευλαβείς εκδηλώσεις. Ο δήμαρχος Ηρακλείου Νικόλαος Κρασαδάκης τον υποδέχθηκε και του εξέφρασε τη χαρά της πολεως για την επίσκεψή του και για τη μεγάλη αυτή τιμή που έκανε στην Κρήτη. Ο Πατριάρχης απάντησε στους καλούς λόγους του δημάρχου και είπε ότι με χαρά βρίσκεται στο ιερό έδαφος της Κρήτης, η οποία αποτελεί το στήριγμα και τη βακτηρία της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας”.

Ο Άγιος Μηνάς γνώρισε στιγμές δόξας και ο πρωτοψάλτης Βουτσινάς ήταν στα καλύτερά του. Όταν είπε “Τω υπερμάρχω Στρατηγώ” η ατμόσφαιρα ηλεκτρίστηκε και οι πάντες συγκινήθηκαν. Το Βυζάντιο ήταν παρόν!

Μετά την υποδοχή, έγινε δεξίωση στην αίθουσα Θεοτοκόπουλος, κατά την διάρκεια της οποίας αντηλλάγησαν προσφωνήσεις. Ο Πατριάρχης κατά την παραμονή του στο Ηράκλειο κατέλυσε στον αρχοντικό οίκο του Νικολάου Μεταξά. Το απόγευμα χοροστάτησε στον Εσπερινό και μετά την απόλυσή του δέχτηκε τον ιερό κλήρο και τις μοναχικές αδελφότητες. Το βράδυ πήγε στο Δημαρχείο όπου του απονεμήθηκε το χρυσό μετάλλιο της πόλεως.

Την Κυριακή 14 Ιουλίου στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά τελέστηκε η πρώτη Πατριαρχική Λειτουργία. Συλλειτούργησαν οι Αρχιερείς της συνοδείας του και της Εκκλησίας της Κρήτης. Στην πόλη μας ο τότε Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ευγένιος Ψαλιδάκης προσπάθησε να συγκροτήσει μεγάλη επιτροπή στην οποία συμμετείχαν ο νομάρχης, ο δήμαρχος και όλοι οι πρόεδροι των επιστημονικών, επαγγελματικών και λοιπών συλλόγων, η οποία είχε εξαπολύσει διακήρυξη προς τον λαόν του νομού Ηρακλείου και τον καλούσε να συμμετάσχει σ’ αυτή τη χαρά και να δώσει το παρόν της αφοσιώσεως και της αγάπης στον Οικουμενικό Θρόνο.

***

Από τον Απρίλιο του 1974 μέχρι και το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου συχνός επισκέπτης στην πόλη μας ήταν ο Νίκος Καββαδίας. Ερχόταν με το πλοίο “Ακουάριους” αφού ήταν ο ασυρματιστής του. Κάθε Σάββατο όπως μου είπε ο Βασίλης Ζεβελάκης από τις 3 μ.μ. έως 8 μ.μ. ήταν στο λιμάνι του Ηρακλείου, εκτός από την περίοδο της επιστράτευσης. Είχε στο πλοίο ένα μικρό δωμάτιο με βιβλία και ήταν πότης. Περνούσε απ’ όλα τα ταβερνάκια του Ηρακλείου. Την εποχή που ήταν η επιστράτευση δεν ερχόταν μου λέει ο Βασίλης. Επίσης στοιχεία για την επίσκεψη του Νίκου Καββαδία μου έδωσε η Νίκη Κουκουνάκη - Τρουλλινού τα οποία και καταχωρώ: “Είχε πολλούς φίλους ο ποιητής στο Ηράκλειο, όπως: τον Βασίλη Ζεβελάκη, τον Μύρωνα Μιγάδη, τον Κώστα Ασλάνη, τον Κωστή Μπαλαμούτσο, το Γιώργο Ξυλούρη. Αργότερα προστέθηκαν ο Τάκης Γιγουρτσής, ο Σήφης Καμάρης, ο Νίκος Βεριγάκης. Επισκέφθηκε το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου και γνωρίσθηκε με τον έφορό του κ. Στυλιανό Αλεξίου όπως και με τον Θωμά Φανουράκη. Μια από τις πρώτες επιθυμίες του ποιητή Νίκου Καββαδία όταν επισκέφθηκε την πόλη μας, ήταν να επισκεφθεί τον τάφο του Νίκου Καζαντζάκη στο Μαρτινέγκο. Ο Καββαδίας φαίνεται ότι είχε πολλούς δεσμούς με την πόλη μας αλλά και με το νομό μας. Ο λόγος εδώ είναι για τον Θέμο Κορνάρο που όταν τον συνέλαβαν για κάποιο αντιστασιακό του βιβλίο που εξέδωσε, ο Κορνάρος πρότεινε για γραμματέα του ΕΑΜ λογοτεχνών τον Νίκο Καββαδία.

***

Τέλη της δεκαετίας του ’70 ήρθε στο Ηράκλειο ο Γιάννης Τσαρούχης. Η επιθυμία του ήταν τριπλή. Πρώτον να καθίσει στην πλατεία των Λιονταριών μαζί με την παρέα του και να απολαύσει τη μοναδική μπουγάτσα του Κιρκόρ. Δεύτερον να επισκεφθεί την εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης για να δει τις εικόνες της Κρητικής Σχολής και γενικά τον χώρο της και τρίτον να επισκεφθεί την εκκλησία του Αγίου Ματθαίου, έναν από τους πιο προσφιλείς ιερούς χώρους των Καστρινών, με μεγάλη Ιστορία. Αυτά επιθυμούσε ο μεγάλος μας ζωγράφος.

***

Φυσικά στους επίσημους επισκέπτες της πόλης μας θα πρέπει να ενταχθούν ο Οδυσσέας Ελύτης που καταγόταν από το Ηράκλειο και επί δημαρχίας Μανόλη Καρέλλη έγινε επίτιμος δημότης της πόλεώς μας και ο Μάνος Χατζιδάκις, ο οποίος συνεργάστηκε με τον προαναφερθέντα δήμαρχο για τις εκδηλώσεις του “Μουσικού Αυγούστου” μετά την μεταπολίτευση.

Αυτή ήταν και είναι η πόλη μας, αυτοί ήταν οι επώνυμοι επισκέπτες από την μεταπολεμική περίοδο μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του ’80. Ιστορίες, παρέες, φιλίες, ατέλειωτες διηγήσεις και συντροφιές αναλλοίωτες στο χρόνο. Στιγμές μνήμης, θύμησες κάποιας άλλης εποχής!