Του Αρη Σταματάκη

Η οικονομική κρίση και ο πολιτισμός είναι μεγέθη αντιστρόφως ανάλογα. Οσο κορυφώνεται και βαθαίνει η κρίση, τόσο ανθεί και απλώνεται ο πολιτισμός. Ετσι γίνεται πάντα στην Ελλάδα. Σε κάθε γωνιά της χώρας, ακόμη και στα πιο απομακρισμένα χωριά, μπορεί κανείς να παρακολουθήσει και να συμμετέχει σε πολύ σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, φιλολογικές βραδιές, εκθέσεις ζωγραφικής και γλυπτικής, καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς και μαζί με όλα αυτά σπουδαίες εκδηλώσεις του λαϊκού μας πολιτισμού, υφαντική, χειροτεχνία, εκθέσεις σε μουσεία και πολλά άλλα.

Οι άνθρωποι του πολιτισμού και ο απλός λαός προσπαθούν πάντα μαζί γνωρίζοντας καλά ότι η τέχνη υψώνει τον νου και το φρόνημα, λυτρώνει, καθαίρει και ενδυναμώνει. Και όσο οι Ελληνες γράφουν βιβλία, ποίηση, λογοτεχνία και μουσική να ξέρετε ότι κανείς Σόιμπλε δεν μπορεί να μας γονατίσει. Είναι η δυνατή και αιώνια ρίζα της φυλής που αντλεί αυτό τον μυχό της ελληνικής ψυχής της ιστορίας εδώ και χιλιάδες χρόνια.

Ήταν καλοκαίρι του 1987 όταν το δημοτικό συμβούλιο της Κυπαρισσίας με την αριθμ. 107/9-6-87 απόφασή του ανακήρυξε επίτιμο δημότη της πόλης τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο. Οπως ήταν φυσικό ο μεγάλος ποιητής χάρηκε ιδιαίτερα όταν του ανακοίνωσαν αυτή την απόφαση. Παρόλο όμως που απόφευγε να παρευρίσκεται σε παρόμοιες εκδηλώσεις, για την Κυπαρισσία έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον.

Εξαρχής δήλωσε ότι θα παρευρεθεί. Το συνάφι τότε έκανε διάφορες υποθέσεις. Οι περισσότεροι το αποδίδαμε στην ιδιαίτερη σχέση του Κωστή Παλαμά με την πόλη. Ο ποιητής είχε ζήσει εκεί όταν ο αδελφός του ήταν έπαρχος Κυπαρισσίας. Της έχει γράψει μάλιστα κι ένα σπουδαίο ποίημα.

Τα λόγια του Παλαμά για τον Ρίτσο είναι γνωστά, καθώς και ο βαθύς ψυχικός δεσμός που ένωσε δύο μεγάλους ποιητές. Εκεί αποδώσαμε την άμεση αποδοχή και την πρόθεσή του να παρευρεθεί. Τον συνόδευσα μαζί με τον αξέχαστο σύντροφο και σπουδαίο διανοητή Ντίνο Μακρόπουλο. Δήμαρχος της Κυπαρισσίας ήταν ο Τάκης Αδαμόπουλος, ιδιαίτερα καλλιεργημένος και προοδευτικός άνθρωπος, στέλεχος τότε του ΠΑΣΟΚ (Δεν ζει πια).

Η εκδήλωση έγινε στον κινηματογράφο “ΑΡΚΑΔΙΑ”. Ο δήμαρχος ανέβηκε στο βήμα να ανοίξει την τελετή και να μιλήσει για τη ζωή και το έργο του Γιάννη Ρίτσου.

Το μόνο που κατάφερε να πει ήταν:

“Κυρίες και κύριοι, έχω μπροστά μου τον ποιητή της Ρωμιοσύνης”.Αμέσως ξέσπασε σε λυγμούς χωρίς να καταφέρει να προφέρει άλλη λέξη. Η συγκίνηση ήταν διάχυτη στην αίθουσα. Καθόμασταν δίπλα στον Ρίτσο και κάποια στιγμή καταλάβαμε ότι και ο ίδιος δεν ήταν σε διαφορετική κατάσταση. Δάκρυα κύλησαν από τα μάτια του.

Ο Ντίνος τον άδραξε γερά από το μπράτσο και τον ξεσήκωσε.

Ετσι λοιπόν ο ποιητής πήρε πάνω του τη βραδιά με απαγγελίες, που μόλις σταματούσε, ο κόσμος ζητούσε να πει, ένα - ένα, κι άλλα δικά του ποιήματα.

Λαός και τέχνη πάνε μαζί στην Ελλάδα. Γι’ αυτό και τα αυταρχικά καθεστώτα σπεύδουν να εξουδετερώσουν πριν από κάθε άλλον τους μεγάλους δημιουργούς. Η πνευματική δημιουργία, η τέχνη, η φιλοσοφία και οι επιστήμες είναι που θα κρατούν όρθια και αλύγιστη την ελληνική ψυχή.

Τα μεγάλα και αθάνατα έργα. Οι ποιητές από τον Ομηρο και τον Αισχύλο μέχρι τον Παλάμα, τον Σικελιανό και τον Ρίτσο.