Του Α. Ν. Αγγελάκη

Σχεδόν όλοι οι κάτοικοι της πόλης του Ηρακλείου και ευρύτερα των περιοχών, που περιλαμβάνουν οι Δήμοι Ηρακλείου, Μαλεβυζίου και Χερσονήσου, έχουν επί σειρά ετών λίγο-πολύ βιώσει το "μαρτύριο" της λειψυδρίας. Αυτό οφείλεται σε αρκετούς λόγους, οι σημαντικότεροι από τους οποίους είναι οι παρακάτω: (α) Στην υπερσυγκέντρωση κατοίκων σε αυτές τις περιοχές, που προβλέπεται να αυξηθεί ακόμη περισσότερο τα προσεχή έτη. Σήμερα, περισσότεροι από το 40 % του μόνιμου πληθυσμού της Κρήτης έχουν συγκεντρωθεί στους τρείς βορειο-κεντρικούς Δήμους της (Ηρακλείου, Μαλεβυζίου και Χερσονήσου) σε μια έκταση 809 km2, που είναι μικρότερη από το 10 % της συνολικής έκτασης της Κρήτης. Την ίδια τάση λίγο-πολύ ακολουθούν και οι επισκέπτες-τουρίστες, με ανοδική πορεία.(β) Στην υπέρμετρη αύξηση της κατανάλωσης της αστικής χρήσης νερού και ανάλογη μείωση των διαθέσιμων συμβατικών υδατικών πόρων της ευρύτερης περιοχής, που μπορούν να αξιοποιηθούν αποδοτικά. Και,(γ) Στην έλλειψη ενός σοβαρού μακροπρόθεσμου προγραμματισμού, που να προβλέπει ζητήματα που δεν έχουν προϋπάρξει.Με δεδομένα τα παραπάνω και τη διεθνή πρακτική, θα πρέπει να αναζητηθεί άμεσα η δυνατότητα παραγωγής πόσιμου νερού σε συνεχή, απρόσκοπτη, και ασφαλή βάση από μη-συμβατικές πηγές, όπως στην περίπτωση του Ηρακλείου είναι τα υφάλμυρα νερά (π.x. ο Αλμυρός Ηρακλείου), τα υποβαθμισμένα υπόγεια νερά (π.x. ο υπόγειος υδροφορέας της Φοινικιάς) και οι εκροές δευτεροβάθμιας επεξεργασίας αστικών υγρών αποβλήτων (π.x. η Μονάδα επεξεργασίας υγρών αποβλήτων της ΔΕΥΑΗ). Απ' αυτές, η παραγωγή καθαρού νερού για αστική χρήση από εκροές δευτεροβάθμιας επεξεργασίας αστικών υγρών αποβλήτων είναι η προσφορότερη, γιατί:

(α) Η ΔΕΥΑΗ έχει ήδη προβεί σε συμπληρωματικά έργα παραγωγής 15000 m3/ημέρα νερού προωθημένης επεξεργασίας (από τη συνολική των 35000 m3/ημέρα δευτεροβάθμιας επεξεργασίας εκροών), που υπερπληροί τα ποιοτικά χαρακτηριστικά πολύ καλού αρδευτικού νερού, με ηλεκτρική αγωγιμότητα (ΕC) <0,50 dS/m, διαλυμένα στερεά (TDS) 350 mg/L, οργανικό φορτίο (BOD) <10 mg/L και ολικά κολοβακτηρίδια (TC) <2 cfu/100 mL, δηλαδή πολλαπλάσια (περίπου 6-8 φορές) ανώτερης ποιότητας από το υφάλμυρο ή το υπόγειο νερό. Τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά προσεγγίζουν αυτά του πόσιμου νερού και μπορεί να αξιοποιηθεί για απεριόριστη άρδευση οποιασδήποτε γεωργικής καλλιέργειας.(β) Η απαιτούμενη ενέργεια παραγωγής πόσιμου νερού από ένα τέτοιο υφιστάμενο έργο είναι το 1/3 αυτής που απαιτείται σε ανάλογο έργο αφαλάτωσης υφάλμυρου νερού.(γ) Αποφεύγονται έργα άντλησης και περιορίζονται στο ελάχιστο τα έργα μεταφοράς του παραγόμενου νερού στις δεξαμενές διανομής του.(δ) Το κόστος υλοποίησης ενός τέτοιου συμπληρωματικού έργου είναι το μικρότερο δυνατό και εκτιμάται ότι το συνολικό κόστος παραγωγής νερού κατάλληλου για αστική χρήση, θα είναι μικρότερο από 0,12 ευρώ/m3 παραγόμενου νερού. Και (ε) Ο χρόνος υλοποίησής του είναι ελάχιστος με εξαίρεση τη χρονοβόρα διαδικασία αδειοδότησης και έγκρισης κατασκευής του. Εξαιτίας αυτών των πλεονεκτημάτων, τέτοια έργα υλοποιούνται με αυξανόμενους ρυθμούς διεθνώς. Σήμερα, πολλές πόλεις στις ΗΠΑ, Αυστραλία, Σιγκαπούρη, Νότια Αφρική και αλλού υδροδοτούνται σταθερά, με συνεχή ροή και ασφάλεια από τέτοιες μη συμβατικές πηγές. Αντίθετα, είναι ευρύτατα αποδεκτό στη διεθνή επιστημονική κοινότητα ότι, η κατασκευή φραγμάτων μόνο για τη συλλογή νερών από λεκάνες απορροής, όπως αυτό του Αποσελέμη, στο Ηράκλειο ή του Ευήνου-Μόρνου, στην Αθήνα και στη συνέχεια η επεξεργασία τους για την παραγωγή πόσιμου νερού, τη μεταφορά τους σε μεγάλες αποστάσεις (πάνω από 200 km), τη χρήση, επανασυλλογή και επανεπεξεργασία τους, ως ακαθάρτων και τελικά την απόρριψή των εκροών τους στη θάλασσα ή άλλους αποδέκτες, είναι μία χρονοβόρα και κοστοβόρα διαδικασία, που δεν συνάδει με την αειφορία και την ορθή πρακτική χρήσης πολύτιμων φυσικών πόρων, όπως είναι το νερό. Τονίζεται ότι εμπεριστατωμένες κοινωνικές έρευνες σε αναπτυγμένες χώρες, τεκμηριώνουν ότι οι πολίτες/καταναλωτές αστικού νερού, ενδιαφέρονται κυρίως για την αξιοπιστία της επεξεργασίας και διανομής και φυσικά για την ποιότητα του πόσιμου νερού και πολύ λίγο ή καθόλου για την προέλευσή του.

Ελπίζω ότι το ίδιο ισχύει και για τους ενημερωμένους πολίτες/καταναλωτές αστικού νερού στις πόλεις της χώρας μας και φυσικά στο Ηράκλειο, που το έμπειρο προσωπικό της ΔΕΥΑΗ με την υποδομή που διαθέτει, διασφαλίζει υψηλή ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών. Είναι αυτονόητο ότι, η αντικειμενική, άδολη και επιστημονικά τεκμηριωμένη ενημέρωση των εμπλεκόμενων θεσμικών φορέων και φυσικά των καταναλωτών, αποτελεί βασική προϋπόθεση για την επιτυχία ενός τέτοιου καινοτόμου και πρωτοποριακού για την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου εγχειρήματος.

Επιπλέον θα πρέπει να επισημανθεί ότι, επειδή στην Ελλάδα δεν υπάρχει προηγούμενο παρόμοιου έργου, οι απαιτούμενες εγκρίσεις και κυρίως η αδειοδότησή του και η έγκριση των περιβαλλοντικών του όρων δεν θα είναι μια εύκολη υπόθεση. Ιδού λοιπόν πεδίον λαμπρό για πρωτοπορία, καινοτομία, ανάπτυξη, αειφορία και παραγωγή του πρώτου NEW EURΟWATER (Νέου Ευρωπαϊκού Νερού) στην πόλη μας.

Ας πρωτοτυπήσομε επιβεβαιώνοντας τον Πλάτωνα (428-348 π.Χ.) ότι η ανάγκη είναι η μητέρα της δημιουργικότητας.