Του Γιάννη Μοσχονά*

Τελικά θα έρθει η περιβόητη ανάπτυξη σε αυτό τον τόπο; Να ξέρουμε να την περιμένουμε δηλαδή ή να προχωρήσουμε χωρίς αυτήν! Η σωστή απάντηση σε κάθε ερώτηση είναι το «εξαρτάται», σύμφωνα με τον Γκαίτε!

Εξαρτάται πρώτα απ’ όλα, τι εννοεί ο καθένας από εμάς, όταν αναφέρεται στον όρο «ανάπτυξη». Ο άνεργος, για παράδειγμα, θεωρεί την ανάπτυξη ως την προϋπόθεση για να εργασθεί.

Ο επιχειρηματίας ως την δυνατότητα να προχωρήσει η επιχείρηση του. Ο μισθωτός ως την κατάσταση εκείνη που θα του εξασφαλίσει μια αξιοπρεπή διαβίωση. Ο συνταξιούχος ως την δικαίωση των κόπων μιας ολόκληρης ζωής.

Ο πολιτικός ως την λέξη «καραμέλα» που αρέσκεται να «γλύφει», αποποιούμενος των ευθυνών του και να βαυκαλίζεται προαναγγέλλοντας μεγαλοπρεπώς τον ερχομό της..!

Δεν χρειάζεται όμως να έχει κανείς ιδιαίτερες γνώσεις οικονομικής θεωρίας για να κατανοήσει ότι, η ανάπτυξη μιας οικονομίας βασίζεται σε δυο βασικούς παράγοντες. Στην δυναμική της αποταμίευσης και στον βαθμό παραγωγικότητας του κεφαλαίου της οικονομίας αυτής.

Έτσι, μέσω της οικονομικής ανάπτυξης αντιμετωπίζεται το δημοσιονομικό έλλειμμα της οικονομίας και η αύξηση της τάσης προς αποταμίευση ενισχύει την παρουσία των επενδύσεων και κατ’ επέκταση τον πολλαπλασιασμό του εισοδήματος. Με την βελτίωση της παραγωγικότητας του κεφαλαίου επιτυγχάνεται η βελτίωση της απόδοσης και αυτό έχει ως συνέπεια την αύξηση και πάλι του εισοδήματος της οικονομίας.

Στην Ελλάδα του σήμερα όμως, τα πράγματα δυστυχώς είναι πολύ διαφορετικά! Με το ενάμισι και πλέον εκατομμύρια ανέργους , με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να κλείνουν η μια μετά την άλλη, με τους καταχρεωμένους μισθωτούς να φυτοζωούν, με τους συνταξιούχους να αδυνατούν να πληρώσουν τα πανάκριβα φάρμακα τους, δεν νομίζω ότι το όλο «σκηνικό» θυμίζει χώρα που αναμένει την ανάπτυξη, αλλά μια καταχρεωμένη χώρα που βυθίζεται σε ολοένα και βαθύτερη ύφεση!

Τόσο τα νοικοκυριά όσο και οι επιχειρήσεις όχι μόνο αδυνατούν να αποταμιεύσουν πλεονάσματα, αλλά αντίθετα πασχίζουν να καλύπτουν όπως- όπως τα διαρκώς αυξανόμενα ελλείμματα. Χωρίς την ύπαρξη δανεισμού όμως, είναι αδύνατον να δημιουργηθούν νέες επενδύσεις από την Ελληνική οικονομία.

Στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας μας, που αποτελεί και το κυρίαρχο μέρος της παραγωγικής μας δραστηριότητας, δεν έχει επιδείξει η πολιτεία το ανάλογο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη του. Οι περισσότερες επενδύσεις στηρίζονται σε επιδοτούμενα προγράμματα, η χρηματοδότηση των οποίων αποτελεί και τον αυτοσκοπό των επενδύσεων, με αποτέλεσμα να μην αποδίδουν, σπαταλώντας ταυτόχρονα πολύτιμους πόρους.

Για παράδειγμα, βλέπουμε τα αγροτικά μας προϊόντα, άριστης ποιότητας να μένουν στα αζήτητα ακόμα και στην εγχώρια αγορά και την ίδια στιγμή να κατακλύζονται τα ράφια των σούπερ μάρκετ με αμφίβολης ποιότητας αντίστοιχων ξένων προϊόντων και μάλιστα πανάκριβων. Έτσι και οι εξαγωγές μας, αντί να δημιουργούν εμπορικό πλεόνασμα και να αποτελούν ισχυρό παράγοντα ανάπτυξης, πλήττονται και συρρικνώνονται διαρκώς.

Ακόμα όμως και στην «βαριά μας βιομηχανία», όπως χαρακτηρίζουν κάποιοι τον Ελληνικό τουρισμό, έχουν δοθεί επενδυτικά κίνητρα, επιλεκτικά μόνο σε μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, αφήνοντας στη μοίρα τους τις μικρές τουριστικές επιχειρήσεις να τα βγάλουν πέρα, με ανασφάλιστους αλλοδαπούς εργαζόμενους και με μειωμένου κόστους προϊόντα και υπηρεσίες.

Σε τούτη τη χώρα, ακόμα και ετούτη την ώρα, οι μόνοι αισιόδοξοι πολίτες της αποδεικνύονται για ακόμα μια φορά οι πολιτικοί της! Όχι μόνο βλέπουν την ανάπτυξη να καταφθάνει, αλλά οικειοποιούνται κατά το δοκούν την έλευση της! Αφού πρώτα της αποδίδουν διάφορα ελκυστικά χρώματα(Πράσινη ανάπτυξη, Γαλάζια ανάπτυξη κ.λ.π.) προσπαθούν να μας δελεάσουν μέσα από την γκρίζα και ανούσια πολιτική τους.

Κινέζοι πάνε κι έρχονται..! Άραβες σουλατσάρουν και βολιδοσκοπούν..! Γερμανοί ξανάρχονται για να αποκτήσουν με «πολιτισμένο» πλέον τρόπο ότι δεν πρόλαβαν να αρπάξουν στην κατοχή! Όλοι αυτοί, που εμένα μου θυμίζουν όρνεα πάνω από το «κουφάρι» της λεηλατημένης ταλαίπωρης χώρας, είναι οι νέοι ξένοι επενδυτές που θα οδηγήσουν τη χώρα σε αναπτυξιακή τροχιά και οι εγχώριοι οικοδεσπότες της «καρπαζιάς» τους στρώνουν τώρα κόκκινα χαλιά…! Την ίδια στιγμή βέβαια, βλέπουμε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, όπως είναι η «Βιοχάλκο», η «Coca Cola», η «Φάγε» κ.λ.π. όχι μόνο να μην επιθυμούν να επενδύσουν στην οικονομία μας, αλλά να εγκαταλείπουν μάλιστα το Ελληνικό έδαφος, αφήνοντας χιλιάδες εργαζόμενους στην ανεργία.

Οι νέοι Κινέζοι επενδυτές επιθυμούν να επενδύσουν στην Ελλάδα όχι τόσο γιατί εμπιστεύονται την δυναμική της οικονομίας μας, αλλά γιατί απλά προσδοκούν στο δικό τους κέρδος! Κρίνουν ότι η γεωγραφική θέση της Ελλάδας μπορεί να τους αποφέρει κέρδος και επιχειρούν να το προσδιορίσουν, υπογράφοντας μνημόνια συνεργασίας αξιοποίησης λιμανιών και αεροδρομίων του τόπου. Οι υπόλοιποι επίδοξοι νέοι ξένοι επενδυτές που «σκάνε μύτη» σιγά-σιγά, προφανώς δεν εμπνεύστηκαν από το όψιμα προβεβλημένο success story της οικονομίας μας, αλλά από την «μυρουδιά» του χρήματος που αναδύεται μέσα από τις διαπιστωμένες ποια ενεργειακές μας πηγές, αλλά και πάνω από τις υποτιμημένες τουριστικές μας ακίνητες αξίες, που βγάζει «στο σφυρί» το ΤΑΙΠΕΔ.

Οι μερικές εκατοντάδες θέσεις εργασίας που πιθανόν να δημιουργηθούν στο μέλλον από τέτοιου είδους υστερόβουλες επενδυτικές πρωτοβουλίες, συνοδευόμενες φυσικά και με τις αντίστοιχες παρακμιακές εργασιακές σχέσεις τύπου μεσαίωνα(βλέπε COSCO)που θα απαιτούν να επιβάλουν, ούτε μπορούν να αντισταθμίσουν την ζημία του ξεπουλήματος μέρους του εθνικού μας πλούτου, αλλά ούτε και είναι σε θέση να προκαλέσουν από μόνες τους οικονομική ανάπτυξη.

Θα πρέπει επίσης να συνειδητοποιήσουμε όλοι μας ότι, η οικονομική ανάπτυξη δεν συνεπάγεται κατ’ ανάγκη και την κοινωνική ευημερία! Όταν τα οφέλη της ανάπτυξης κατανέμονται ανισομερώς σε έναν πληθυσμό, επόμενο είναι να ευημερούν μονάχα οι «εκλεκτοί» του πληθυσμού και οι υπόλοιποι απλά να ονειρεύονται και να ελπίζουν σε ένα καλύτερο μέλλον, περιμένοντας την … ανάπτυξη..!

Όσο συνεχίζουν να υπάρχουν, να αναπτύσσονται και να διαχειρίζονται τις τύχες μας, λαμόγια, κομματόσκυλα και διεφθαρμένοι κρατικοί υπάλληλοι, την ανάπτυξη στην Ελλάδα, δυστυχώς, θα την συναντάμε μόνο μέσα από τα σκάνδαλα, όσα βέβαια από αυτά θα αποκαλύπτονται!

Η «ανάπτυξη» στα κινέζικα είναι «Fa yu» (Φα Γιου). Δεν ξέρω αν αυτό συμβολίζει κάτι ή αν αποτελεί κακό οιωνό για το μέλλον των Κινέζικων επενδύσεων στη χώρα μας, αλλά εμένα η λέξη με παραπέμπει συνειρμικά και αυθόρμητα, στην έκφραση γνωστής βρισιάς, σε κάποια άλλη δημοφιλή ξένη γλώσσα!

*O Γιάννης Μοσχονάς είναι εκπαιδευτικός [email protected]