Το εστιατόριο ήταν κάποιου επιπέδου. Ρεστωράν κλάσεως, στα ελληνικά. Ή … «γκουρμέ», όπως λέμε στη δημοτική… Χτισμένο πάνω σ’ ένα ανάχωμα, από τα πολλά που υπάρχουν, για να συγκρατούν τα νερά του απρόβλεπτου Έλβα. Το ανάχωμα ήταν καταπράσινο. Κι όταν λέμε καταπράσινο εννοούμε στο χρώμα που έχει το γρασίδι κι όχι το πράσινο του ΠΑΣΟΚ, που δεν αξιώνεται να σταθεροποιηθεί σε μια συγκεκριμένη απόχρωση. Κάθε φορά και άλλο πράσινο. Πολλές φορές, μάλιστα, οι υπεύθυνοι επί του καλλιτεχνικού τμήματος το κάνουν «ντεγκραντέ» για να καλύπτουν όλο το φάσμα του πράσινου, παρακάμπτοντας το πρόβλημα της συγκεκριμενοποίησης του χρώματος…
Όμως, ξεφύγαμε από το θέμα μας… Βρισκόμαστε στις όχθες του ποταμού Έλβα, όπου και το υπό επίσκεψη εστιατόριο KORNHAUS, με τη μεγάλη βεράντα του να βλέπει από ψηλά τα μάλλον ορμητικά νερά του παιχνιδιάρη Έλβα, μια και είναι η περίοδος που λιώνουν τα χιόνια. Η βεράντα γεμίζει σχεδόν κατά τις ηλιόλουστες μέρες, όπου οι κάτοικοι της περιοχής του Dessau καταφθάνουν, κυρίως για να… γεμίσουν τις μπαταρίες τους, συνοδεία καφέ ή κάποιας πάστας –σπεσιαλιτέ της τοπικής ζαχαροπλαστικής.
Φυσιολάτρες, περιπατητές (καμία σχέση με τον Εποχούμενο), συνταξιούχοι και κάποιοι επισκέπτες, όπως εμείς απολαμβάνουν τη λιακάδα, που είναι δώρο θεού, όταν οι ακτίνες του ήλιου κατορθώνουν να διαπεράσουν τη συνηθισμένη πυκνή νέφωση που επικρατεί στα κλίματα αυτά. Εκείνο που παρατηρεί –όποιος παρατηρεί- είναι οι λιγοστοί τουρίστες και η απουσία αργόσχολων νέων, κυρίως, όπως στις σφύζουσες από κίνηση κεντρικές «καφετέριες». Οι τουρίστες είναι λίγοι, αφού το τμήμα αυτό της Γερμανίας ανήκε στην πρώην Ανατολική Γερμανία και θεωρείται ακόμα και σήμερα αν όχι «υπανάπτυκτο», ασφαλώς όμως, «λίγο πίσω» ως προς την πρώην Δυτική Γερμανία. Σποραδικά μπορεί να παρατηρήσει ο επισκέπτης κτήρια αξιόλογα καθώς και άλλα που τελούν υπό εγκατάλειψη. Γενικά, η πρώην Ανατολική Γερμανία –οπτικά τουλάχιστον- φαίνεται να «υστερεί» και να πασχίζει να βρει το δρόμο της μέσα στις δύσκολες για όλες τις χώρες σύγχρονες οικονομικές συνθήκες –της Γερμανίας μη εξαιρουμένης, τηρουμένων των αναλογιών.
Και το KORNHAUS είπαμε πως δεν είναι ένα τυχαίο εστιατόριο. Κατατάσσεται στα ομοειδή του, τα ανήκοντα στο χώρο της υψηλής γαστρονομίας. Ακόμα και το όνομά του δεν είναι τυχαίο. Ονομάστηκε κατ’ απομίμηση του BAUHAUS. Άρα η πρώτη ομοιότητα είναι η κατάληξη –HAUS. Το BAUHAUS ήταν μια κρατική καλλιτεχνική και αρχιτεκτονική σχολή, που λειτούργησε από το 1919 ως το 1933 στη Γερμανία και η οποία έκλεισε, τελικά, υπό την πίεση του τότε εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος που ανήλθε στην εξουσία. Λειτούργησε σε τρεις διαφορετικές πόλεις της Γερμανίας, στη Βαϊμάρη (1919-25), στο Ντεσάου (1925-32) και στο Βερολίνο (1932-33), υπό την διεύθυνση των Βάλτερ Γκρόπιους (1919-28), που ήταν και ο ιδρυτής του και διευθυντής του ως τα 1928. Οι αλλαγές στην έδρα και στην ηγεσία της συνδέονταν με αντίστοιχες διαφοροποιήσεις στην πολιτική της αλλά και στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ύφους της.
Ανάμεσα στις κεντρικές ιδέες που προώθησε η σχολή, ήταν η χρήση της τεχνολογίας για καλλιτεχνικούς σκοπούς, η απουσία διάκρισης μεταξύ Καλών και Εφαρμοσμένων τεχνών, καθώς και η αναγκαιότητα της σφαιρικής διδασκαλίας όλων των μορφών τέχνης. Επανέφερε τη διδασκαλία σε εργαστήρια, σε αντίθεση με τον τρόπο λειτουργίας των Ακαδημιών, και στο μικρό χρονικό διάστημα που λειτούργησε, δίδαξαν επιφανείς καλλιτέχνες του 20ού αιώνα, όπως ο Βασίλι Καντίνσκι, ο Γιοχάνες Ίτεν, ο Μαρσέλ Μπρόιερ και ο Πάουλ Κλέε. Το ύφος της σχολής Μπαουχάους επέδρασε καταλυτικά στην εξέλιξη της σύγχρονης τέχνης, ειδικότερα στους τομείς της αρχιτεκτονικής και του βιομηχανικού σχεδιασμού (design), ενώ τα έργα που παράχθηκαν μέσα από τα εργαστήρια της σχολής έγιναν αντικείμενα εκτεταμένης αναπαραγωγής.
Σήμερα η σχολή του Μπαουχάους είναι ένα σύμβολο του μοντερνισμού, με μεγάλη επίδραση στην εξέλιξη του λειτουργισμού (φουνξιοναλισμός). Η σημαντικότερη συμβολή του βρίσκεται στον τομέα της σχεδίασης βιομηχανικών προϊόντων και ειδικότερα του σχεδιασμού επίπλων. Πολλά χαρακτηριστικά προϊόντα Μπαουχάους κυκλοφορούν απαράλλακτα ως σήμερα, όπως οι ταπετσαρίες, τα υφάσματα, τα φωτιστικά και οι διάσημες μεταλλικές πολυθρόνες.
Βασικά χαρακτηριστικά του Μπαουχάους ήταν η απλότητα, η λειτουργικότητα και η χρηστικότητα, με ιδιαίτερη έμφαση σε γεωμετρικές φόρμες και στο χρώμα. Η σχολή Μπαουχάους απέρριπτε κάθε περιττό διακοσμητικό στοιχείο, θεωρώντας πως η ίδια η πρώτη ύλη περιέχει ένα είδος φυσικής και εγγενούς διακοσμητικής ικανότητας. Στόχος της σχολής ήταν η αναβάθμιση των προϊόντων μαζικής παραγωγής, όπως τα έπιπλα, αλλά και ολόκληρης της έννοιας της κατοικίας, αν και τάχθηκε αντίθετη στην τάση πλήρους εμπορευματοποίησης, κρατώντας τους καθηγητές που δίδασκαν έξω από τα στενά πλαίσια της παραγωγής, προτρέποντάς τους να θεωρούν το έργο τους έκφραση δημιουργικότητας και τέχνης. Η βαθύτερη θεωρία πάνω στην οποία στηρίχθηκε και η εκπαιδευτική δομή της σχολής Μπάουχαους ήταν πως ο τελικός στόχος είναι ένα ολοκληρωμένο και ενιαίο κτίσμα. Με αυτό τον τρόπο, το κίνημα του Μπαουχάους προσπάθησε να ενοποιήσει την έννοια της τέχνης με τη διαδικασία της παραγωγής, υποτάσσοντας παράλληλα τα τεχνικά μηχανικά μέσα στην ανθρώπινη δημιουργικότητα. Η σχολή αξιοποίησε την ανθρώπινη ατομική προσπάθεια στα πλαίσια μιας βιομηχανικής παραγωγής που στο παρελθόν ήταν απόλυτα τυποποιημένη.
Το Μπαουχάους άσκησε σημαντική επίδραση στις τάσεις της τέχνης και της αρχιτεκτονικής στη δυτική Ευρώπη αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες, όταν πολλοί από τους καλλιτέχνες που αναμίχθηκαν σε αυτό εξορίστηκαν από το ναζιστικό καθεστώς και αναζήτησαν την τύχη τους εκεί. Οι μέθοδοι διδασκαλίας και οι ιδέες που προώθησε η σχολή, μεταδόθηκαν μέσα από τους σπουδαστές και άλλους φορείς.
Εκτός από το κοινό που έχει το εστιατόριό μας στην κατάληξη –HAUS με την περίφημη και πρωτοποριακή για την εποχή της σχολή, το ίδιο το κτίσμα είναι σε ρυθμό BAUHAUS. Εξωτερικά μοιάζει με γέφυρα πλοίου με στρογγυλεμένη πρόσοψη, που δεσπόζει του Έλβα και εσωτερικά ο διάκοσμος είναι ανάλογος. Όλα, όμως, στην εντέλεια και με γερμανική σχολαστικότητα.
Ήρθε ο κατάλογος, στήθηκαν τα μαχαιροπήρουνα. Παράγγειλα μαύρη μπύρα, κυρίως γιατί δεν την συνηθίζουμε εδώ. Στο κυρίως πιάτο είπα να αποφύγω το σνίτσελ που το έχουμε δοκιμάσει σε πολλές εκδόσεις του (του κυνηγού, τσιγγάνικο κ.λπ….). Παράγγειλα φιλετάκια από κουνέλι με σησάμι, σαλάτα από φρέσκα χορταρικά και παγωτό ντομάτας. Αυτό το τελευταίο ήταν και η σπίθα για την παραγγελία μου. Οι άλλοι της παρέας παράγγειλαν αναλόγως, πλην όμως δεν παρατηρώ ποτέ μου τι κάνουν οι άλλοι στο τραπέζι… λόγος που ως φαίνεται δεν ευδοκίμησα ποτέ μου και στα… χαρτοπαικτικά σπορ!!!
Το τεράστιο πιάτο έφτασε. Τα φιλετάκια, όντως μικρά όπως δείχνει και το υποκοριστικό… ήταν όμως αρκετά μεγάλα για να προέρχονται από κουνέλι. Προσπάθησα να θυμηθώ που υπάρχει τόσο ψαχνό στα κουνέλια που παραγγέλνουμε πότε - πότε στις εξόδους μας, εδώ. Νόστιμα. Και με το σησάμι είχαν άλλη χάρη. Στη σαλάτα διέκρινα ρόκα και ραδίκι μαζί με άλλα νωπά χορταρικά. Όσα για το παγωτό –ντομάτα… ήταν μια μπάλα παγωτό… ντομάτα, όπως λέμε παγωτό ανανάς, λεμόνι, πορτοκάλι, φράουλα, μάνγκο κ.λπ. Ούτε πάνω, ούτε κάτω. Δυο τρία πράγματα δεν συνηθίζονται στα εστιατόρια στη Γερμανία: το ψωμί, το αλατοπίπερο και η θήκη με τις χαρτοπετσέτες. Ίσως να εννοείται ότι η αρκετά μεγάλη και εξαιρετικής ποιότητος πετσέτα (αν είναι χάρτινη) είναι αρκετή. Φυσικά μπορείς να έχεις… κατόπιν αιτήσεως!!!
Ερωτηματικό το αν χόρτασα με ελληνικές προδιαγραφές ταβέρνας. Μεταξύ μας, θα μπορούσα να χτυπήσω και μια σουβλακόπιτα, επιπλέον. Όμως, εκτός του ότι ήταν ανέφικτο, η εκπληκτική θέα του Έλβα μετέτρεψε το μεγάλο παράθυρο δίπλα στο τραπέζι μας σε οθόνη που με μετέφερε αρκετές δεκαετίες πίσω… Ήταν στον Έλβα, όπου στις 25 Απριλίου του 1945, συναντήθηκαν τα Αμερικανικά με τα Σοβιετικά στρατεύματα, πάνω σε μια γέφυρα κοντά στο Torgau, πράγμα που αποτέλεσε ένα αποφασιστικό βήμα για τη λήξη του πολέμου. (Dessau, Torgau, Breslau, Ilemenau κ.α. …σκέφτομαι μήπως η κατάληξη –au είναι συνηθισμένη κατάληξη τοπωνυμίων στην περιοχή του Έλβα).
Η αναπόλησή μου διακόπηκε καθώς οι φιλόξενοι φίλοι μας είχαν τακτοποιήσει –με λεπτότητα- το θέμα του λογαριασμού και ήταν ώρα για αναχώρηση με σκοπό να επισκεφτούμε τα κτήρια του BAUHAUS στην πόλη του Dessau. Το έργο διεκόπη πάνω σ’ ένα φλας-μπακ, από τον κατακτητικό οίστρο του Ιούλιου Καίσαρα, του οποίου η χάρη έφτασε ως τον ποταμό Έλβα, όπως αναφέρει στο Commentarii de Bello Gallico δηλ. στα σχόλια από το Γαλλατικό Πόλεμο.
Αλλά, από τότε ως τα σήμερα έχει κυλήσει πολύ νερό… κάτω από την ιστορική γέφυρα του Torgau!!!

[email protected]