Το κάπνισμα είναι μια απο τις σημαντικότερες αιτίες θανάτου στην χώρα μας.

Οι κανονικοί καπνιστές, χάνουν 2 περίπου λεπτά από την προσδοκόμενη διάρκεια ζωής τους για κάθε τσιγάρο που καπνίζουν. Δεν υπάρχει ασφαλές όριο καπνίσματος.

Τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες το κάπνισμα τσιγάρων, πίπας ή πούρων είναι αιτία νοσημάτων του καρδιαγγειακού συστήματος, εμφυσήματος, χρόνιας βρογχίτιδας και καρκίνων του πνεύμονα, λάρυγγα, στόματος, οισοφάγου, της ουροδόχου κύστης, του παγκρέατος και του τραχήλου της μήτρας.

Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο στους άντρες, αλλά τώρα πια και στις γυναίκες ακόμα και από τον καρκίνο του μαστού.

Πρέπει να τονιστεί ότι και οι μη καπνιστές που εκτίθενται στον καπνό άλλου ατόμου (παθητικοί καπνιστές) έχουν τους ίδιους κινδύνους από τις ίδιες ασθένειες που απειλούν τους καπνιστές . Ο καπνός περιέχει πάνω από 4000 χημικές ουσίες ορισμένες από τις οποίες είναι καρκινογόνες. Τρεις από αυτές είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες.

Η πίσσα πού κολλάει στους πνεύμονες και περιέχει καρκινογόνες ουσίες.

Η νικοτίνη που είναι εθιστική ουσία και επηρεάζει καρδιαγγειακό και νευρικό σύστημα.

Το μονοξείδιο του άνθρακα πού μειώνει το οξυγόνο πού μπορούν να μεταφέρουν τα ερυθροκύτταρα στο σώμα .

ΒΛΑΒΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΠΝΟΥ :

1) Στο αναπνευστικό σύστημα

Τα τοξικά αέρια καί η πίσσα πού εισπνέονται , αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του πνέυμονα αλλά και για πνευμονία, χρόνια βρογχίτιδα και εμφύσημα.

Ενώ ο καπνιστής είναι πιο ευαίσθητος στα κρυολογήματα και στην γρίππη.

2) Στο καρδιαγγειακό σύστημα

Το κάπνισμα αυξάνει το κίνδυνο για παθήσεις όπως η καρδιακή προσβολή, το εγκεφαλικό επεισόδιο και τον αιφνίδιο θάνατο. Μειώνει την καλή χοληστερίνη (HDL), ενώ αυξάνει την συγχνότητα αγγειακών περιφερειακών παθήσεων και αρτηριοσκλήρωσης

3) Στο αναπαραγωγικό σύστημα

Εχει βρέθει ότι το κάπνισμα κατά την κύηση αυξάνει την πιθανότητα γέννησης λιποβαρών βρεφών ( <2,5 κιλών ) τα οποία έχουν 40 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να πεθάνουν των πρώτο μήνα της ζωής τους . Επίσης ο κίνδυνος στειρότητας αυξάνει και στα δύο φύλα .

4) Στο μυοσκελετικό σύστημα

Η οστεοπόρωση έχει συσχετιστεί με το κάπνισμα πιθανόν λόγω τις γρηγορότερης εισόδου στην εμμηνόπαυση. Επίσης το δέρμα των καπνιστών ρυτιδώνει ευκολότερα και γρηγορότερα ανεξάρτητα από την έκθεση στον ήλιο .

ΟΦΕΛΗ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

Αυξάνεται το προσδοκόμενο όριο ζωής αφού μειώνεται ο κίνδυνος από ασθένειες πού προαναφέρθηκαν π.χ η πιθανότητα μιας μελλοντικής καρδιακής προσβολής και θανάτου μειώνεται. κατά 25 -50 % .

ΕΜΠΟΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

Ένα από τα κυριότερα προβλήματα είναι η εμφάνιση συπτωμάτων στέρησης από την νικοτίνη όπως η έντονη επιθυμία για τσιγάρο, οξυθυμία, ανυσηχία, ανικανότητα συγκέντρωσης, πείνα και προβληματικό ύπνο.

Τα συμπτώματα αυτά φτάνουν στο ζενίθ τους 2-3 ημέρες μετά το κόψιμο και υποχωρούν σε ένα μήνα ή περισσότερο.

Ένας άλλος φόβος είναι αύξηση του σωματικού βάρους των καπνιστών αφού κερδίζουν 2 με 4,5 κιλά που οφείλεται στην μείωση του μεταβολισμού με την απομάκρυνση τις νικοτίνης αλλά και στην αντικατάσταση του τσιγάρου με φαγητό.

ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

1) Θεραπεία υποκατάστασης της νικοτίνης

Το αυτοκόλητο νικοτίνης, η μαστίχα νικοτίνης, το ρινικό σπρέυ και ο εισπνευστήρας νικοτίνης δημιουργούν επαρκή επίπεδα νικοτίνης στο αίμα για να προληφθούν τα συπτώματα στέρησης χωρίς όμως τις τοξικές ουσίες που υπάρχουν στο καπνό. Στατιστικά με αυτοκόλλητο ή την μαστίχα νικοτίνης διπλασιαζεται η πιθανότητα επιτυχίας.

2) Θεραπεία χωρίς νικοτίνη

Το bupropion είναι ένα αντικαταθλιπτικό φάρμακο που δρά αποτελεσματικά στη διακοπή καπνίσματος και μπορεί να συνδυαστεί και με υποκατάστατα νικοτίνης αφού δεν περιέχει νικοτίνη.

Η ύπνωση έχει αναφερθεί ότι βοηθάει με συμβούλες που πέρνει ο υπνοτισμένος για να κόψει το κάπνισμα. Ενώ και η συμετοχή σε ομάδες συμπαράστασης που διδάσκουν αλλαγή συμπεριφοράς μπορούν να βοηθήσουν.

ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕΤΑ ΤΗ ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

1. Μετά από 2 ώρες η νικοτίνη αρχίζει να απομακρύνεται από το αίμα.

Το μονοξείδιο του άνθρακα έχει απομακρυνθεί τελείως από το σώμα και το αίμα μεταφέρει το οξυγόνο πιο αποδοτικά.

2. Μέσα σε 1 βδομάδα, οι αισθήσεις της γεύσης και της όσφρησης οξύνονται. Η αναπνοή, τα μαλλιά, τα νύχια και τα δόντια γίνονται καθαρότερα. Όλη η νικοτίνη έχει απομακρυνθεί από το σώμα.

3. Μέσα σε 1 μήνα, οι κροσσοί αρχίζουν να συνέρχονται και να απομακρύνουν περισσότερη βλέννα.

4. Μετά από 1 χρόνο ο κίνδυνος για καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο είναι μικρότερος, ενώ μειώνεται σημαντικότατα μετά από τα πρώτα 2-4 χρόνια. Ο κίνδυνος για καρκίνο του πνεύμονα μειώνεται επίσης, αλλά με πιο αργό ρυθμό.

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΕΜΦΑΝΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕΤΑ ΤΗ ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

1. Έντονη επιθυμία για κάπνισμα Πιο έντονη την πρώτη βδομάδα. Προσπάθεια συγκέντρωσης της προσοχής σε κάτι άλλο.

2.Ευερεθιστότητα, ανυπομονησία. Διαρκεί 2-4 βδομάδες. Συνιστάται άσκηση, ζεστά μπάνια, αποφυγή καφεΐνης.

3. Αϋπνία Διαρκεί 2-4 βδομάδες. Συνιστάται άσκηση, τεχνικές χαλάρωσης και αποφυγή καφεΐνης μετά τις 6 μμ.

4. Κόπωση. Διαρκεί 2-4 βδομάδες. Δεν χρειάζεται πίεση στον εαυτό μας.

5.Έλλειψη αυτοσυγκέντρωσης. Διαρκεί λίγες βδομάδες. Μείωση της εργασίας και αποφυγή του στρες.

6. Πείνα. Πόση νερού και ποτών με λίγες θερμίδες και λήψη σνακ με λίγες θερμίδες.

7. Βήχας, ξηρότητα λαιμού, ρινική καταρροή. Άφθονα υγρά,.

8. Δυσκοιλιότητα, αέρια. Άφθονα υγρά, προσθήκη ινών στη διατροφή.

ΑΛΚΟΟΛ

Η κατάχρηση αλκοόλ είναι η δεύτερη σημαντικότερη μορφή κατάχρησης εθιστικών ουσιών. Πότες πού βρίσκονται σε κίνδυνο είναι εκείνοι πού πίνουν πάνω από δύο ποτά για τους άνδρες και ένα για τις γυναίκες

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛ ΣΤΟ ΣΩΜΑ

Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ έχει ως συνέπεια την φλεγμονή στο στομάχι και στο συκώτι ενώ αυξάνει ο κίνδυνος για εμφάνιση καρκίνου στο στόμα , το φάρυγγα , τον οισοφάγο ενώ σε συνδυασμό με το κάπνισμα ο κίνδυνος πολλαπλασιάζεται. Το αλκοόλ αύξανει επίσης το κίνδυνο αιμορραγίας στο στομάχι αλλά και ηπατικής κίρρωσης και ανεπάρκειας . Στο κεντρικό νευρικό σύστημα το αλκοόλ δρά σαν καταπραυντικό και ηρεμιστικό επιβραδύνοντας τον κινητικό συντονισμό και το χρόνο αντίδρασης στα ερεθίσματα πράγμα σημαντικό όταν οδηγούμε οπου αυξάνονται η πιθανότητες ατυχήματος. Γιʼ αυτό δεν πρέπει να καταναλώνεται αλκοόλ πρίν την οδήγηση.

Το αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει μόνιμη εγκεφαλική ή νευρική βλάβη με μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα, διαταραχή ισορροπίας και συντονισμού, απώλεια μνήμης .

Στο αναπαραγωγικό σύστημα το αλκοόλ αυξάνει την ανδρική ανικανότητα , ενώ η κατανάλωση αλκοόλ κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης σύμβαλλει στην αύξηση των πρόωρων γεννήσεων λιποβαρών βρεφών με ενδεχόμενα νευρολογικά προβλήματα. Μπορεί δε να γεννηθούν παιδιά με εμβρυικό αλκοολικό σύνδρομο ( ομάδα συγγενών ατελειών που περιλαμβάνει μη αναστρέψιμη πνευματική καθυστέρηση ).

ΕΦΗΒΟΙ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛ

Στις μέρες μας ένας μεγάλος αριθμός εφήβων καταναλώνει υπερβολική ποσότητα αλκοόλ με συνέπεια να έχει μειωμένη ικανότητα μάθησης και απόδοσης στο σχολείο και στο σπίτι.

Η επίδραση στην αλλαγή της προσωπικότητας του εφήβου μπορεί να είναι δραματική με αύξηση της επιθετικότητας ενώ ο κίνδυνος πειραματισμού με άλλες ουσίες όπως τα ναρκωτικά είναι αυξημένος.

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ

Πρώιμα συμπτώματα αλκοολισμού είναι η αυξανόμενη κατανάλωση αλκοόλ παρά τις αντιρρήσεις των άλλων και τις συχνές προσπάθειες διακοπής.

Όταν το άτομο γίνει εξαρτημένο εμφανίζει συπτώματα στέρησης όπως πονοκέφαλο, ναυτία, εμμετό, ρίγος, κόπωση και τρόμο.

Καθώς η κατάχρηση αυξάνει έχουμε αλλαγές στην προσωπικότητα με επιθετικότητα ενώ εμφανίζονται επεισόδια απώλειας μνήμης αλλά και κρίσεις πανικού.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ

Η θεραπεία του αλκοολισμού συνίσταται σε νοσοκομειακή και εξωνοσοκομειακή.

Η νοσοκομειακή θεραπεία εστιάζεται στην αποτοξίνωση – επιβλεπόμενη στέρηση του αλκοόλ – με χρήση φαρμάκων που ανακουφίζουν τις επιδράσεις της στέρησης όπως οι βενζοδιαζεπινες. Το disulfiram παρεμποδίζει την αποικοδόμηση του αλκοόλ στο συκώτι ώστε το άτομο να αισθανθεί άρρωστο αν πιει αλκοόλ. Η ναλοξόνη εξαλείφει την ευχαρίστηση που συνοδεύει την κατανάλωση αλκοόλ.

Η εξωνοσοκομειακή θεραπεία συνίσταται στη συμμετοχή του αλκοολικού σε θεραπευτικά προγράμματα υποστήριξης που θα τον βοηθήσουν να καταλάβει το πρόβλημα του ενώ ταυτόχρονα βοηθούν και την οικογένεια ώστε να μάθουν πώς μπορούν να βοηθήσουν τον αλκοολικό. Τέτοια υποστήριξη μπορεί να δωθεί από τους Ανώνυμους Αλκοολικούς και Ανώνυμους Εξαρτημένους ή από Ψυχιατρικά Ιδρύματα.

ΝΑΡΚΩΤΙΚΕΣ ΟΥΣIΕΣ

Μια άλλη μεγάλη κατηγορία εθιστικών ουσιών είναι και τα ναρκωτικά είτε αυτά είναι του « δρόμου» όπως

• τα οπιούχα ( ηρωίνη, όπιο),

• η ινδική κάνναβις

• τα παραισθησιογόνα ( LSD)

• η κοκαίνη και

• οι αμφεταμίνες

είτε είναι συνταγογραφούμενα ναρκωτικά τα οποία λαμβάνει κάποιος για ιατρικούς λόγους όπως

• η μορφίνη ( για το πόνο ) και

• τα βαρβιτουρικά (ηρεμιστικά).

Ο χρήστης και εδώ ενώ αρχίζει να νιώθει όμορφα όταν αρχίζει να παίρνει τις ουσίες αυτές, με τον καιρό εθίζεται με αποτέλεσμα να εμφανίσει συπτώματα στέρησης σε βαθμό που να παραβαίνει και το νόμο ( κλοπές κ.α.) προκειμένου να εξασφαλίσει τη δόση του.

Η χρήση κοινών βελονών ανάμεσα στους ηρωινομανείς αυξάνει το κίνδυνο κρουσμάτων ηπατίτιδας και HIV ( AIDS).

Ένας άλλος θανάσιμος κίνδυνος είναι τα ναρκωτικά υψηλής καθαρότητας που δεν « κόβονται» σωστά από τους εμπόρους ναρκωτικών με αποτέλεσμα να έχουμε θανάτους από «υπερβολική δόση».

Η θεραπεία των τοξικομανών βασίζεται και εδώ σε δύο άξονες

1. Στη χρήση υποκατάστατων όπως η μεθαδόνη και

2. Στις θεραπευτικές κοινότητες πού με διάφορα προγράμματα δημιουργικής ψυχολογικής υποστήριξης βοηθούν τους ναρκωμανείς .

Το μεγάλο στοίχημα όμως είναι η πρόληψη των ναρκωτικών η οποία πρέπει να αρχίζει από την οικογένεια των εφήβων.

• Οι γονείς πρέπει να είναι κοντά στα παιδιά τους, να τους μιλούν ανοιχτά για το θέμα των ναρκωτικών από την ηλικία των 10-12 ετών.

• Πρέπει να αποθαρρύνουν το κάπνισμα, γιατί τα νεαρά άτομα που καπνίζουν έχουν περισσότερες πιθανότητες να κάνουν χρήση αλκοόλ και απαγορευμένων ουσιών.

• Πρέπει να σπρώξουν το παιδί να ασχοληθεί με τον αθλητισμό, την άσκηση και τις κοινωνικές δραστηριότητες.

• Θα πρέπει επίσης να παρατηρούν προσεκτικά το παιδί τους για τυχόν απότομες αλλαγές στη συμπεριφορά του ( αύξηση επιθετικότητας, απομόνωση από τους γύρω).

• Οι ίδιοι οι γονείς θα πρέπει να γίνονται φωτεινό παράδειγμα για τα παιδιά τους αποφεύγοντας τη χρήση εθιστικών ουσίων οπώς το κάπνισμα , το αλκοόλ και τα ναρκωτικά.

ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΝΩΣΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ

1. Αμφεταμίνες

Διεγερτικά που επιταχύνουν τις σωματικές και πνευματικές λειτουργίες. Προκαλούν βίαιη συμπεριφορά και παράνοια.

2. Βαρβιτουρικά

Ηρεμιστικά που φέρουν βαθιά νύστα και λήθαργο. Προκαλούν ανησυχία, τρέμουλο, αδυναμία κώμα ή θάνατο από υπερβολική δόση.

3. Ινδική κάνναβις (μαριχουάνα, χασίς).

Οξύνουν την αντίληψη και χαλαρώνουν το σώμα. Προκαλούν βλάβη στους πνεύμονες, μειωμένη σεξουαλική διάθεση.

4. Κοκαίνη.

Διεγερτικό που επιταχύνει τις πνευματικές και σωματικές λειτουργίες. Προκαλεί απώλεια βάρους, βλάβη πνευμόνων, εγκεφαλική βλάβη, επιληπτικές κρίσεις, διάτρηση ρινικού διαφράγματος όταν γίνεται εισρόφηση από τη μύτη.

5. Παραισθησιογόνα (LSD, έκσταση).

Προκαλούν είτε τρομακτικές είτε ευχάριστες παραισθήσεις. Αναδρομές στο παρελθόν, ψυχολογικά προβλήματα, ψύχωση.

6. Οπιούχα (ηρωίνη, όπιο, μορφίνη, μεθαδόνη).

Προκαλούν ευφορία, ανακουφίζουν από το σωματικό πόνο και τη λύπη. Κίνδυνος από ηπατίτιδα και AIDS αν ληφθούν ενδοφλέβια. Μειωμένη σεξουαλική διάθεση.



Ι.Π