Tης Κατερίνας Μυλωνά

Μια ματιά στην ιστορία και την παράδοση της Κρήτης μας προσφέρει το μουσείο της οικογένειας Ψαλτάκη που ιδρύθηκε πριν από πέντε χρόνια και φιλοξενείται στις Αρχάνες.

Η συλλογή ξεκίνησε από απλό χόμπι του Νίκου και Ειρήνης Ψαλτάκη για να καταλήξει σε ένα άξιο θαυμασμού πλήρες λαογραφικό και ιστορικό Μουσείο, όνειρο ζωής πολλών Κρητικών.

Κομμάτι- κομμάτι συμπληρώθηκε ένα παζλ που φίλοι του ζευγαριού ακόμα και επίσημοι που έσπευσαν να δουν από κοντά την περιβόητη συλλογή προέτρεψαν να εκθέσουν σε ένα μουσείο, όπως και έγινε.

Με μεθοδικότητα, εργατικότητα και συλλεκτική υπομονή, το ζευγάρι συγκέντρωσε επί πολλά χρόνια ο,τι αντικείμενο αντιπροσώπευε την Κρητική Ιστορία και παράδοση από τον 9ο μ.Χ. αιώνα μέχρι σήμερα, ξοδεύοντας για αυτό το σκοπό χρήματα, κόπο και αρκετό καιρό. Όταν νόμισε ότι ήρθε το πλήρωμα του χρόνου αποφάσισε να τα παρουσιάσει στο ευρύτερο κοινό, οπότε προέβηκε στην αγορά του κατάλληλου οικοπέδου, σε μια μαγευτική και ιστορική τοποθεσία, 3 χλμ. βόρεια των Αρχανών και 6 χλμ. νότια της Κνωσού.

Εκεί ανέγειρε περικαλλές οικοδόμημα από πέντε αίθουσες, αρχιτεκτονικά άψογες και διακοσμητικά τέλειες και άρχισε να τοποθετεί σε επιλεγμένες θέσεις και προθήκες τα εκθέματά του, με περισσή επιμέλεια και αξιοθαύμαστη ευαισθησία, σεβόμενο την ιστορική τους αξία.

Το μουσείο αποτυπώνει τον τρόπο ζωής που ανατράφηκε η οικογένεια Ψαλτάκη και που ζει όλο το νησί τόσα χρόνια. Τα εκθέματα προήλθαν από την αγάπη που έτρεφε το ζευγάρι προς την παράδοση, καθώς και οι δύο κατάγονται από πολύ συντηρητικές οικογένειες και τα ήθη και έθιμα της Κρήτης είχαν μπει βαθιά στο πετσί τους.



Η οργάνωση

του μουσείου



Το μουσείο αποτελείται από πέντε συνολικά αίθουσες και μία αίθουσα εκδηλώσεων, όπου φιλοξενούνται, μεταξύ άλλων, γάμοι και βαπτίσεις.

Στην πρώτη αίθουσα υπάρχει ένα πλήρες κρητικό χωριάτικο σπίτι με οντά, τζάκι και αργαλειό. Στη δεύτερη που φέρει το όνομα «Μάχη της Κρήτης» εκτίθενται όπλα, πολεμοφόδια, ένα Συμμαχικό αυτοκίνητο, καθώς και πολλά ιστορικά ντοκουμέντα και πλούσιο φωτογραφικό υλικό από το Βʼ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να πλουτίσει τις γνώσεις του σχετικά με την απαγωγή του στρατηγού Κράιπε και θα μπορέσει να δει, μεταξύ άλλων, πολλά προσωπικά του αντικείμενα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το σημείο απαγωγής του στρατηγού απέχει μόλις 300μ από το μουσείο, όπου έχει ανεγερθεί και μνημείο ανάμνησης του γεγονότος. Η Τρίτη αίθουσα ονομάζεται

«Ο δρόμος του Κρασιού» και περιλαμβάνει πατητήρια για την Παρασκευή του κρασιού ενώ βλέπει κανείς τον τρόπο αποθήκευσης και μεταφοράς του που θυμίζουν έντονα τα ανάλογα της Μινωικής εποχής. Στην τέταρτη αίθουσα υπάρχουν αντικείμενα σχετικά με τα παραδοσιακά ανδρικά επαγγέλματα της Κρήτης των τελευταίων αιώνων, όπως του ρακοποιού, του τσαγκάρη, του σαμαρτζή, του κηροποιού, του σιδερά, του τυροκόμου και του μαραγκού. Στην «Φάμπρικα του Λαδιού» συναντάει κανείς αναπτυγμένη μία πλήρης <Φάμπρικα>, με όλα της τα εξαρτήματα (πέτρες, ξύλα, διαχωριστήρες, πιθάρια, κλπ.). και βλέπει πώς άλεθαν τις ελιές οι Κρήτες από τη Μεταμινωική εποχή, τα μηχανήματα είναι όλα από ξύλο και πέτρα.

Στον εξωτερικό χώρο έχουν φυτευτεί όλα τα είδη των αρωματικών Κρητικών φυτών και δένδρων, τα περισσότερα από τα οποία είναι αυτοφυή στον παρακείμενο θρυλικό Γιούχτα, αντιπροσωπευτικά της Κρητικής χλωρίδας. Ανάμεσά τους είναι ο Ανεμόμυλος και Νερόμυλος, καμίνια για ασβέστη, κάρβουνα και κεραμικά, ακόμη πηγάδια παραδοσιακά, λαξευτά πατητήρια και πέτρινες πλήστρες, από τα άλλοτε υπαίθρια πλησταριά των Αρχανών.

Στο ανώγειο του κτιρίου έχει ήδη ετοιμαστεί μια καλαίσθητη αίθουσα αναψυχής για να αναπαύεται ο επισκέπτης αναπολώντας τα παλιά και θαυμάζοντας τη θέα της Κνωσού και του Κρητικού πελάγους.

Οι ιδρυτές του μουσείου ξεχωρίζουν, από τα εκθέματα που έχουν κατορθώσει να συγκεντρώσουν, ένα πιεστήριο κρασιού που προέρχεται από την περίοδο λίγο μετά τη Μινωική εποχή και ένα πιεστήριο για λάδι, «είναι και τα δύο πολύ παλιά και σεβαστά κομμάτια», αναφέρουν χαρακτηριστικά. Ακόμα, αναφέρονται σε μία στολή Άραβα πολεμιστή που αποτελείται από 48.000 σιδερένιους κρίκους και βρέθηκε κοντά σε ένα πηγάδι.

Ώρες επισκέψεων καθημερινά 9.30-17.00

Οι επισκέψεις σχολείων και συλλόγων γίνονται κατόπιν συνεννοήσεως στο τηλέφωνο 2810 751853 και 2810 731721.

Στο φύλλο της Δευτέρας, το Μουσείο Θεοτοκόπουλου”