Της Ευαγγελίας Καρεκλάκη

Ο νονός μου, ο Λι Φέρμορ, ήταν ένας αριστοκράτης!

Η βαφτισιμιά του “Φιλεντέμ” στην Κρήτη, Λία Δραμουντάνη Παπαδάκη, ανοίγει την καρδιά της και μιλά στην “Π”

Αθέατες πτυχές από την πληθωρική ζωή του θρυλικού «Φιλεντέμ», του σερ Πάτρικ Λι Φέρμορ, το όνομα του οποίου συνδέθηκε με την Kρητική Αντίσταση, «φωτίζει» με μία αποκαλυπτική συνέντευξη της στην «Π», η βαφτιστήρα του, Λία Παπαδάκη, κόρη του αείμνηστου αγωνιστή Ιωάννη Δραμουντάνη-Στεφανογιάννη.

Όπως εξομολογείται συγκινημένη, ο Φέρμορ υπήρξε σημείο αναφοράς στη ζωή της. Τον πατέρα της δεν τον γνώρισε. Τον σκότωσαν όταν ήταν ακόμα βρέφος. Ο γνωστός φιλέλληνας έγινε για ʽκείνη πραγματικός πατέρας, προσφέροντας της απλόχερα τρυφερότητα και αγάπη. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το 1968, 25 χρόνια μετά την …επεισοδιακή βάπτιση της, ο Πάτρικ Λι Φέρμορ ήρθε στην Κρήτη για να την παντρέψει με τον αγαπημένο της, Άγγελο Παπαδάκη.

Λίγους μήνες νωρίτερα ο Φέρμορ είχε νυμφευθεί την επί 33 χρόνια πολυαγαπημένη σύντροφο του, Ιωάννα.

«Φιλιώτσα, ο γάμος είναι κολλητικός. Με πολύ μεγάλη χαρά θα έρθω να σας παντρέψω» της είχε γράψει χαρακτηριστικά.

Μιλάει για τον νονό της με …θρησκευτική ευλάβεια. «Στα μάτια μου ήταν πάντα ο νονός μου. Δεν μπορούσα να καταλάβω τότε την έκταση της προσωπικότητας του και την ιστορία του. Ο Φέρμορ ήταν άνθρωπος της περιπέτειας και των ταξιδιών, με πολύ βαθειά μόρφωση» μας λέει χαρακτηριστικά.

Και αυτό την αγχώνει ως προς την συνέντευξη. «Ήταν τόσο χαρισματικός άνθρωπος που δεν ξέρω από πού να αρχίσω».

Γράμματα, ευχετήριες κάρτες, αφιερώσεις και δεκάδες φωτογραφίες από ʽκείνον. Μία ολόκληρη ζωή γεμάτη από έντονες συγκινήσεις και δυνατές εμπειρίες.



Έκανε ακόμα όνειρα

Τελευταία φορά συνάντησε τον Πάτρικ Λι Φέρμορ τον περασμένο Μάιο οπότε και νοσηλευόταν στο «Γεννηματάς» στην Αθήνα.

«Ακόμα και τότε ήταν πολύ όμορφος. Ήταν πραγματικά αριστοκράτης. Αληθινός Λόρδος. Με τις πυτζάμες του, τις ρόμπες και τα φουλάρια του. Μου κρατούσε το χέρι τρυφερά, έκλεινε τα μάτια για να ξεκουραστεί και δήλωνε χαρούμενος που θυμόταν τα παλιά. Με έλεγε συνεχώς «χρυσό μου». Ήταν πολύ ευγενής και ως φυσιογνωμία και στα αισθήματα του. Έκανε όνειρα. Σκεφτόταν να έρθει στην Κρήτη και να τον επισκεφθώ το καλοκαίρι στην Καρδαμύλη. Δυστυχώς δεν πρόλαβε. Έφυγε όμως γεμάτος. Έζησε όχι μία, αλλά δέκα ζωές. Ήταν Βρετανός στις συνήθειες, η ψυχή του όμως ήταν πληθωρική. Με στεναχώρησε πολύ ο θάνατος του. Λυπήθηκα τρομερά. Κάτι κόπηκε μέσα μου. Από τότε που άρχισα να θυμάμαι, όταν με φώναζαν από το σχολείο για να τον δω, νόμιζα ότι πετούσα στον ουρανό από τη χαρά μου.

Ο νονός ήταν πάντα πολυάσχολος. Όμως πάντα έβρισκε χρόνο να περάσει από το σπίτι, να με δει. Έπινε τον ελληνικό καφέ του και του άρεσε να τρώει γλυκό του κουταλιού. Εξέπεμπε άπειρη τρυφερότητα. Το ένιωθε. Δεν ήταν επίπλαστο».

Είναι συγκινητικό ότι ενώ βρισκόταν στο νοσοκομείο, ο Φέρμορ είχε ζητήσει από την βαφτιστήρα του να του κρατάει δύο αντίτυπα μίας φωτογραφίας της οικογένειας της, η οποία ήδη κοσμούσε το σαλόνι του σπιτιού του, στην Βρετανία. Η φωτογραφία αυτή έχει τραβηχτεί λίγο μετά τον πόλεμο σε μία σπηλιά. Ο πατέρας της οικογένειας έχει σκοτωθεί. Εικονίζονται η μητέρα και τα ορφανά, με τα δύο μικρότερα παιδιά να κρατούν τα όπλα.



Η μάζωξη κατέληξε σε βάπτιση

Ήταν μία νύχτα του Σεπτέμβρη του 1943. Στο σπίτι του Στεφανογιάννη, στʼ Ανώγεια, μία παρέα γλεντούσε εν μέσω πολέμου. Ανάμεσα τους και ο Πάτρικ Λι Φέρμορ, επιστήθιος φίλος του Ιωάννη Δραμουντάνη. «Έτρωγαν και έπιναν. Εκεί σκέφτηκαν να βαπτίσουν το παιδί. Εγώ ήμουν μηνών. Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου ήταν δίπλα από το σπίτι μας. Με πήραν και με βάπτισαν Αγγλία. Το γλέντι συνεχίστηκε στο δώμα του σπιτιού μέχρι που χάραξε η αυγή και ανέτειλε ο ήλιος».

Σε μία από τις δεκάδες επιστολές του, ο Φέρμορ αναφέρεται στην βάπτιση της Αγγλίας ως «κορυφαία στιγμή στη μνήμη του».

«Αγγλία;» ρωτάμε. «Ναι, με βάπτισαν Αγγλία επειδή ήταν δύο Βρετανοί νονοί αλλά κυρίως για το σύνθημα Αγγλία-Ελευθερία-Νίκη.

Αγγλία θα βαπτίσουμε και την μικρή μου εγγονή» μας εξηγεί η οικοδέσποινα.



Ο γάμος, ο Ξυλούρης και το Φιλεντέμ

Η κ. Λία δεν θα ξεχάσει ποτέ το γλέντι του γάμου της. «Πήγαμε και τον πήραμε από το αεροδρόμιο. Είχε πολύ κόσμο. Του άρεσε πολύ το γλέντι στο «Blue sea» και συμπτωματικά ήταν εκεί και ο αείμνηστος Νίκος Ξυλούρης. Του νονού άρεσαν πάρα πολύ οι μαντινάδες και το τραγούδι «Φιλεντέμ». Το τραγουδούσε καταπληκτικά.

Καμιά φορά ερχόταν μόνο για ένα βράδυ από την Καρδαμύλη. Με ειδοποιούσε και πηγαίναμε και τον βρίσκαμε στο κρητικό κέντρο με άλλους παλιούς φίλους. Ερχόταν μόνο και μόνο για να ακούσει κρητικά. Αγαπούσε πολύ την Κρήτη. Διασκέδαζε πληθωρικά. Τραγουδούσε, χόρευε, συμμετείχε με όλη του την ψυχή».



Αγαπούσε την Κρήτη

Ο Πάτρικ Λι Φέρμορ ήταν ωστόσο πολύ σεμνός. «Δεν του άρεσε να προβάλλει τον εαυτό του. Για την απαγωγή δεν είχε μιλήσει ποτέ, ούτε είχε γράψει βιβλίο».

Όπως αποκαλύπτει, είχε μεγάλη επιθυμία να έρθει φέτος στην Κρήτη.

«Την Κρήτη, την αγαπούσε πολύ. Μου έλεγε, ότι αν παρέμενε στην Κρήτη, δεν θα μπορούσε να εργαστεί. Είχε τόσους πολλούς φίλους εδώ, τόσες έντονες αναμνήσεις, ήταν τόσο γλεντζές, που δεν θα του έμενε χρόνος να δουλέψει.

Και το ήξερε. Το χορό και το τραγούδι, τα ζούσε στο πετσί του. Φανταστείτε ότι στα 96 του χρόνια έγραφε το τρίτο του βιβλίο. Πιθανότατα να λείπει το τελευταίο κεφάλαιο».

Σε ένα ακόμα γράμμα προς την βαφτιστήρα του, αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η Κρήτη ήταν πάντα η πρώτη μου αγάπη. Και οι πρώτες αγάπες έχουν πάντα ξεχωριστή θέση στις καρδιές μας».

Ο μεγάλος φιλέλληνας και διάσημος ταξιδιωτικός συγγραφέας που υπήρξε εκ των πρωταγωνιστών της απαγωγής του Γερμανού στρατηγού Κράιπε, θα κηδευτεί αύριο στο Λονδίνο, δίπλα στην πολυαγαπημένη του Ιωάννα, η οποία έφυγε από τη ζωή το καλοκαίρι του 2003.