Του Γιώργου Τριανταφύλλου*

Ολοκληρώθηκε αυτές τις ημέρες η έρευνα που πραγματοποιήσαμε σε συνεργασία με το Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής σχετικά με την Περιβαλλοντική Πολιτική του Δήμου Ηρακλείου.

Χρήσιμες πληροφορίες αποκομίσαμε από την επίσκεψή μας στο εργοστάσιο διαλογής ενώ οι απόψεις και τοποθετήσεις του κυρίου Σταύρου Καμπέλη ήταν ιδιαιτέρως κατατοπιστικές και ενδιαφέρουσες.

Στη συνέχεια δημιουργήσαμε ένα ερωτηματολόγιο με σκοπό να δούμε τι μήνυμα έχουν λάβει οι δημότες του Ηρακλείου, τι περιβαλλοντικά προβλήματα εντοπίζουν στην πόλη που μένουν, ποιοι έχουν την ευθύνη και αν τα πράγματα πηγαίνουν προς το καλύτερο ή όχι.

Εντύπωση προκαλεί πως οι δημότες του Ηρακλείου έχουν αρνητική άποψη για την περιβαλλοντική εικόνα της πόλης αλλά συνάμα αναγνωρίζουν πως οι ίδιοι φέρουν το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης.

Πριν παρουσιάσομε τα αποτελέσματα της έρευνας θα θέλαμε να σταθούμε σε ένα δημοσίευμα του τοπικού τύπου στις 23 Δεκεμβρίου 2006 όπου μετά από 2 μήνες εφαρμογής του προγράμματος παρουσιάστηκε ξαφνική μείωση της συμμετοχής του κόσμου.

Έχοντας προβληματιστεί με την (ξαφνική;) μείωση των ανακυκλώσιμων υλικών πραγματοποιήσαμε μια μικρή βόλτα στο κέντρο του Ηρακλείου μήπως ανακαλύψουμε ένα από τα αίτια αυτής της μείωσης.

Στις φωτογραφίες από διάφορες περιοχές συμβαίνει το εξής παράδοξο : Οι κάδοι της ανακύκλωσης είναι άδειοι, ενώ οι κάδοι των σκουπιδιών είναι γεμάτοι από χαρτόκουτες και άλλα ανακυκλώσιμα υλικά.

Μπροστά στην έκπληξη αυτή - για «καλή» μας τύχη - παρατηρούμε έναν υπάλληλο στην οδό Αρχιεπισκόπου Μακαρίου να πετάει χαρτόκουτες στους κάδους των σκουπιδιών. Με επικοινωνία που είχαμε με τον ίδιο ήταν ολοφάνερη η έλλειψη ενημέρωσης. Ήταν επίσης απογοητευτική ότι η Διεύθυνση Περιβάλλοντος είχε μόνο ένα πληροφοριακό έντυπο το οποίο λάβαμε σε ασπρόμαυρη φωτοτυπία.

1. Πως κρίνετε την παρούσα περιβαλλοντική πολιτική του Δήμου Ηρακλείου; (ΠΙΤΑ 1)

Στην έρευνα συμμετείχαν 164 Δημότες Ηρακλείου, 70 άντρες και 94 γυναίκες διαφόρων ηλικιών, επαγγελμάτων, ακαδημαϊκής μόρφωσης και κοινωνικής δραστηριότητας.

Στο πρώτο ερώτημα παρατηρούμε πως μόνο το 9% θεωρούν πως η Περιβαλλοντική Πολιτική του Δήμου είναι Πολύ Καλή ενώ το 42% που υπερτερεί την χαρακτηρίζει ως Μέτρια

Σίγουρα πρέπει να γίνουν ακόμα πολλές ενέργειες για να βελτιωθεί η εικόνα της «μικρής Αθήνας» όπως αποκαλείται τελευταία το Ηράκλειο. Το 37% κρίνουν την Περιβαλλοντική Πολιτική ως Πολύ Καλή και Καλή (σύνολο). Δεν πρέπει να προσπερνάμε σαφώς την πληροφορία πως 1 στους 5 θεωρούν την ΠΠ ως απαράδεκτη. Παρατηρούμε ως η κριτική των πολιτών δεν σχετίζεται με κομματικά κριτήρια αφού με κριτήριο την καθημερινή τους ζωή και διαβίωση.



2. Συγκριτικά με την προηγούμενη δημοτική αρχή πριν 4-5 χρόνια, η περιβαλλοντική εικόνα του Δήμου. (ΠΙΤΑ 2)

Στο δεύτερο ερώτημα προσπαθούμε να εκμαιεύσουμε μια σύγκριση με την προηγούμενη δημοτική αρχή η οποία πληροφοριακά ήταν στην ίδια κομματική γραμμή, οπότε η σύγκριση των πολιτών ενδεχομένως έχει μόνο κριτήρια ικανότητας ή συμπάθειας προς τον νυν και προηγούμενο Δήμαρχο.

Το ποσοστό που υποστηρίζει με συντριπτική πλειοψηφία πως η περιβαλλοντική εικόνα του Δήμου έχει βελτιωθεί συγκριτικά με αυτή της προηγούμενης αρχής. Αξίζει να συγκρίνουμε την ερώτηση αυτή με την προηγούμενη. Εάν το 71% υποστηρίζει πως η περιβαλλοντική εικόνα είναι καλύτερη από την προηγούμενη δημοτική αρχή, αλλά το 63% λέει πως η παρούσα είναι Μέτρια & Ανεπαρκή (ως σύνολο). Ας φανταστούμε τότε πως ήταν η τότε περιβαλλοντική εικόνα της πόλης στην προηγούμενη Δημοτική αρχή!

3. Τον τελευταίο μήνα η Δημοτική Αρχή τοποθέτησε κάδους ανακύκλωσης σε διάφορες περιοχές . Ποια είναι η δική σας θέση απέναντι στην κίνηση αυτή ; (ΠΙΤΑ 3)

Στην τρίτη ερώτηση επιθυμούμε να δούμε την στάση που έχουν οι πολίτες απέναντι στην ενέργεια του Δήμου και της ΕΕΑΑ Α.Ε. να τοποθετήσει κάδους ανακύκλωσης στις γειτονιές της πόλης. Είναι πραγματικά εκπληκτικό πως το 61% τους χρησιμοποιεί ήδη (εκεί μάλλον οφείλεται πως στις 20 πρώτες ημέρες συγκέντρωσαν πάνω από 300 τόνους ανακυκλώσιμων υλικών) και το 35% θα τους χρησιμοποιήσει.

Ελπίζουμε πραγματικά να μην μας διαψεύσουν στο μέλλον !

4. Ποια είναι κατά την άποψή σας τα κύρια περιβαλλοντικά προβλήματα του Δήμου. (ΠΙΝΑΚΑΣ)

Στην τέταρτη ερώτηση καλούμε τους πολίτες του Ηρακλείου να βαθμολογήσουν τα περιβαλλοντικά προβλήματα της πόλης με κλίμακα από 1 έως 10 (1 για το πιο σημαντικό και έως 10 για το λιγότερο σημαντικό)

Για παράδειγμα στον παρακάτω πίνακα παρατηρούμε πως στο θέμα της καθαριότητας 40 φορές μπήκε το 1 ενώ 3 φορές ο αριθμός 9

Για να μπορέσουμε να πάρουμε μια ξεκάθαρη εικόνα από τον παραπάνω πίνακα θεωρούμε πως όσοι έβαλαν 1 μέχρι 3 σε ένα περιβαλλοντικό πρόβλημα πιστεύουν πως το θέμα είναι πολύ σημαντικό, όσοι έβαλαν από 4 μέχρι 6 πιστεύουν πως το θέμα είναι σημαντικό και όσοι έβαλαν από 7 μέχρι 10 πιστεύουν πως το θέμα είναι λιγότερο σημαντικό.

Με αυτή τη θεώρηση φτιάξαμε ένα διάγραμμα όπου φαίνεται η ιεράρχηση των περιβαλλοντικών προβλημάτων που ταλανίζει την πόλη του Ηρακλείου. (ΓΡΑΦΗΜΑ)

Παρατηρούμε λοιπόν πως το Κυκλοφορικό, η Καθαριότητα και η Αποκομιδή των σκουπιδιών θεωρούνται από τους πολίτες ως θέματα πρώτης προτεραιότητας. Σε δεύτερη μοίρα έρχεται η ηχορύπανση, και η χωματερή. Η κατάταξη της χωματερής δεν μας ξαφνιάζει αφού συνήθως οι πολίτες δεν «βλέπουν» τα προβλήματα που δεν είναι στην αυλή τους.

5. Ποιο είναι το μερίδιο ευθύνης των πολιτών του Δήμου απέναντι στην περιβαλλοντική εικόνα της πόλης μας; (καθαριότητα, ηχορύπανση κλπ). (ΠΙΤΑ 4)

Στην τελευταία ερώτηση ο στόχος μας να εκμαιεύσουμε από τους πολίτες την άποψή τους σχετικά με το ποιος φέρει την ευθύνη για τα περιβαλλοντικά προβλήματα της πόλης μας. Εντυπωσιακό ποσοστό 55% αναγνωρίζει πως η μεγαλύτερη ευθύνη ανήκει στους πολίτες της πόλης. Ο Διευθυντής Περιβάλλοντος του Δήμου είχε πει χαρακτηριστικά πως ένα το 5% των κατοίκων πετάει ένα χαρτί στο δρόμο, εμείς ως τμήμα έχουμε καταστραφεί. Ένα ποσοστό 3 στους 10 υποστηρίζει πως το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης ανήκει στο Δήμο και ένα μικρότερο στους πολίτες.

Σίγουρα όμως αναγνωρίζεται ότι η ευθύνη ανήκει τόσο στον Δήμου όσο και στους πολίτες όπου αν δεν συμπορευτούμε και οι δυο σε μια κοινή γραμμή δράσης, ο αγώνας της ανακύκλωσης θα παραμένει σισύφειος.

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους παρακάτω κυρίους για τις συνεντεύξεις που μου παρείχαν και τον χρόνο που μας αφιέρωσαν :

1. κ. Σταύρο Καμπέλη, πρώην Γενικό Γραμματέα ΥΠΕΧΩΔΕ

2. κ. Αντώνη Μετοχιανάκη, Διευθυντή Περιβάλλοντος Δήμου Ηρακλείου

3. κ. Βασίλη Ζησιμόπουλου, Μηχανικό Έργων Ε.Ε.Α.Α. Α.Ε.

Αντί επιλόγου

Αντί επιλόγου επιλέγουμε να παρουσιάσουμε ένα απόσπασμα από τις ωραιότερες διακηρύξεις για την αξία του περιβάλλοντος και την προστασία του. Το 1854 ο Πρόεδρος των Η.Π.Α. πρότεινε στους Ινδιάνους να αγοράσει ένα μεγάλο μέρος από τις εκτάσεις στις οποίες ζούσαν, δίνοντας την υπόσχεση πως θα δημιουργήσει μια περιοχή ελεγχόμενης εγκατάστασης για τους Ινδιάνους. Το κείμενο της απάντησης του Μεγάλου Αρχηγού των Ινδιάνων Σηάτλ δόθηκε στην δημοσιότητα το 1976

{……} Αν όλα τα ζώα φύγουν από τη μέση, ο άνθρωπος θα πεθάνει από εσωτερική μοναξιά, γιατί όσα συμβαίνουν στα ζώα, τα ίδια συμβαίνουν στον άνθρωπο.

Ένα ξέρουμε, που μπορεί μια μέρα ο λευκός να το ανακαλύψει : ο Θεός μας είναι ο ίδιος Θεός. Μπορεί να θαρρείτε πως Εκείνος είναι δικός σας, όπως ζητάτε να γίνει δική σας η γη μας. Αλλά δεν το δυνόμαστε. Εκείνος είναι Θεός των ανθρώπων. Και το έλεός του μοιρασμένο απαράλλακτα σε ερυθρόδερμους και λευκούς. Αυτή η γη Του είναι ακριβή. Όποιος τη βλάπτει καταφρονεί τον Δημιουργό της. Θα περάσουν οι λευκοί – και μπορεί μάλιστα γρηγορότερα από άλλες φυλές. Όταν μαγαρίζεις συνέχεια το στρώμα σου, κάποια νύχτα θα πλαντάξεις από τις μαγαρισιές σου. Όταν όλα τα βουβάλια σφαχτούν, όταν όλα τα άγρια αλόγατα μερέψουν, όταν την ιερή γωνιά του δάσους τη γιομίσει το ανθρώπινο χνώτο και το θέαμα των φουντωμένων λόφων το κηλιδώσουν τα σύρματα του τηλέγραφου με το βουητό τους, τότε που να βρεις το ρουμάνι; Που να βρεις τον αϊτό; Και τι σημαίνει να πεις έχε γεια στο φαρί σου και στο κυνήγι; Σημαίνει το τέλος της ζωής και την αρχή του θανάτου. {…}

*Ο Γιώργος Τριανταφύλλου είναι φοιτητής Παντείου Πανεπιστημίου

[email protected]